Dialoogbijeenkomst Gezondheid statushouders: wat leren we van hen? Alette Broekens, Regio coördinator OTAV

Afspraken Rijk – VNG verhoogde asielinstroom Ondersteuningsprogramma 1. Bestuursakkoord november 2015 2. Uitwerkingsakkoord april 2016 Ondersteuningsprogramma Integrale aanpak gezondheid statushouders Het Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders ondersteunt gemeenten bij de integrale aanpak rondom de gezondheid en het welbevinden van statushouders. Het ondersteuningsprogramma is een samenwerking tussen OTAV (VNG/Rijk), Pharos en GGD GHOR Nederland. Het programma loopt van 1 november 2016 tot 1 mei 2018. Twee deelprogramma's Het Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders bestaat uit twee deelprogramma’s: 1 - een praktisch ondersteuningsprogramma voor gemeenten via regiocoördinatoren vanuit OTAV . Doel van het programma is om gemeenten vraaggericht te ondersteunen bij het organiseren van een integrale, samenhangende en preventieve aanpak rondom welzijn en gezondheid van statushouders. Hiervoor dienen terreinen als integratie, participatie, werk, welzijn, wonen en gezondheid verbonden te worden. 2 - een kennisdelingsprogramma vanuit Pharos in samenwerking met GGD GHOR Nederland. Het kennisdelingsprogramma voor gemeenten en zorgprofessionals wordt uitgevoerd door Pharos in samenwerking met GGD GHOR Nederland. Via het kennisdelingsprogramma worden ervaringen, goede voorbeelden en kennis gedeeld en geborgd.

Gehuisveste statushouders 2015-2017 in Regio Haaglanden (Gegevens van Rijksoverheid) Tabel Gehuisveste vergunninghouders per jaar per gemeente, op basis van de rapportages van de Rijksoverheid. Delft, Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland, Zoetermeer, Haaglanden en Nederland, 2015-2017. a De cijfers over 2017 beslaan de periode januari tot en met augustus 2017. Op de datum van schrijven van dit document (okt 2017) ontbraken gegevens over de gemeenten Den Haag en Rijswijk. De gegevens voor de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland en Westland zijn mogelijk niet volledig doordat niet alle woonplaatsen binnen deze gemeenten zijn meegenomen in de selectie uit het COA bestand. Dit wordt nog nader uitgezocht en ontbrekende gegevens zullen in een later stadium alsnog worden aangeleverd. De verwachting voor 2018 is een instroom van ongeveer 10.000 mensen

Vergunninghouders naar land van herkomst in regio Haaglanden (Gegevens van COA) Van de vergunninghouders die zich in de bovengenoemde gemeenten gevestigd hebben, zijn de meeste mensen afkomstig uit Syrië (68%) en Eritrea (15%).4 Percentage vergunninghouders naar land van herkomst (gegevens afkomstig van COA). Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Wassenaar, Westland en Zoetermeer, januari 2015 t/m augustus 2017.

Percentage vergunninghouders naar leeftijd en geslacht Percentage vergunninghouders naar leeftijd en geslacht. Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Wassenaar, Westland en Zoetermeer, januari 2015 t/m augustus 2017. De leeftijd van de vergunninghouders op het moment van uitstroom uit de centrale opvang varieerde van 0 tot 90 jaar; zeven op de tien vergunninghouders was 30 jaar of jonger. 57% was man en 43% vrouw.   Bij Syrische en Eritrese vergunninghouders is het overgrote deel 30 jaar of jonger Ook als gekeken wordt naar de grootste groepen vergunninghouders naar herkomstland, Syrië en Eritrea, is het overgrote deel van de mensen 30 jaar of jonger (Syrië: 68%, Eritrea: 83%). Ook hier geldt dat er iets meer mannen dan vrouwen zijn met een verblijfsvergunning (Syrië: 56%, Eritrea: 59%) (figuur 3). Uit Syrië zijn er relatief veel kinderen en jeugdigen (tot 21 jaar), terwijl uit Eritrea de groep 21 tot en met 30-jarigen het grootst is.

1. Statushouders kennen de weg niet in het Nederlandse gezondheidssysteem Veel gezondheidsklachten Onbekendheid met en onvrede over Nederlandse gezondheidszorg – oa medicatie gebruik Onduidelijkheid zorgverzekering / zorgkosten Huisartsen nemen geen nieuwe statushouders meer aan Ondersteuningsprogramma Gezondheid Statushouders | vrijdag 14 september 2018vrijdag 14 september 2018

2. Er zijn veel psychische problemen PTSS en/of depressie (13-25%) Stress Taboe Te weinig (specialistische) zorg die aansluit bij doelgroep

Seksueel geweld, risico op uitbuiting Tienerzwangerschappen / Abortus 3. Veel ongeplande/onbewuste zwangerschappen en problemen rondom seksualiteit VGV (voor Eritrea 83%) Seksueel geweld, risico op uitbuiting Tienerzwangerschappen / Abortus Relatief veel jonge vrouwen nu zwanger

4. Er zijn specifieke problemen rondom jeugd Fysiek (gezondheidsklachten, overgewicht) Leefstijl (voeding, middelengebruik, seksuele gezondheid) Sociaal emotionele / psychosociale problemen (trauma) Schoolverzuim Veiligheid en kindermishandeling (opvoedingsstijl) Mn bij Eritrese doelgroep: stress ivm gezinshereniging

Opvallende extra risico’s Syriers Thalassemie (let op erfelijkheid!) Diabetes Hoge bloeddruk, hart & vaatziekten

Tolken voor huisartsen Telefonische tolkdienst Speciale Tolkdienst statushouders voor huisartsen Talk! App

GCA = Gezondheids Centrum Asielzoekers - tot 1-1-2018 : Menzis GC A zorgt voor huisartsenzorg voor alle asielzoekers Op of nabij elk asielzoekerscentrum (oa AZC Rijswijk) Werken met tolken via Concorde Intercollegiaal overleglijn 088 – 11 22 113 Tot 1-1-2018, dochteronderneming van Menzis Het pakket van zorg dat GC A levert is gebaseerd op de Regeling Zorg Asielzoekers (RZA)  GCA Praktijklijn: medisch callcenter dat dag en nacht te bereiken is: de GC A Praktijklijn, 088-11 22 112 De Praktijklijn is aangesloten op het landelijke huisartseninformatiesysteem (HIS)

GZA = Gezondheidszorg Asielzoekers – vanaf 1-1-2018 : Arts & Zorg Het proces lijkt erg op het huidige GCA. Website: www.gzasielzoekers.nl  (NB: nu nog niet live) Hier staat een uitschrijfformulier. Werkwijze straks: Het formulier kan worden opgestuurd naar de Praktijklijn, het 24/7 medisch contactcentrum van GZA. Dit kan via beveiligde mail naar praktijklijn@gzasielzoekers.nl of per post naar Praktijklijn, Tolsteegsingel 2, 3582 AC Utrecht. GZA streeft ernaar om het dossier binnen enkele dagen over te dragen, via een PDF én via een inleesbaar digitaal bestand (MEDOVD). De informatie wordt veilig verstuurd, bij voorkeur via Zorgmail. Als Zorgmail door ontvanger niet wordt doorgegeven en/of gebruikt, wordt de informatie versleuteld verstuurd. GZA is niet aangesloten op het LSP, omdat niet alle asielzoekers het benodigde BSN-nummer hebben. Praktijklijn bij spoed Als u informatie nodig heeft over de patiënt, maar nog niet beschikt over het medisch dossier, dan kunt u contact opnemen met de Praktijklijn. Via de Praktijklijn kunt u het dossier raadplegen of de huisarts van de Praktijklijn, die beschikbaar is voor consultatie. Belt u dan met de intercollegiale overleglijn: 088 – 112 2 113.

Contact gegevens Alette Broekens, regio coördinator OTAV alette.broekens@vng.nl alettebroekens@ggdhaaglanden.nl Tel. 06 55175339

PVO psychosociaal Ondersteuningspunt vluchtelingen

Specialistische zorgmerken Parnassia Groep 18 18

Veerkracht Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat een minderheid van de onderzochte vluchtelingenpopulaties in het westen psychische klachten ontwikkelt. Op tijd onderkennen van de grenzen van Veerkracht van belang.

Bevorderen van Veerkracht Vertrouwen klimaat creëren Emotioneel ondersteunen Informatie geven

Waarop letten bij signalering? Angst Slaapproblemen Concentratieproblemen Lichamelijke klachten

i-psy werkt transcultureel systemisch Transcultureel betekent door de culturen heen. Systemisch werken betekent aandacht hebben voor de mensen om u heen. https://www.youtube.com/watch?v=CBX9Sj8IuzU

POV Psychosociaal Ondersteuningspunt Vluchtelingen * Als professional kunt u voor consultatie en advies contact opnemen met het POV Den Haag. * Het POV is bereikbaar voor vragen : Screening: het signaleren van symptomen van psychische problemen. Zorgkaart: hoe is de zorg georganiseerd en naar welke instanties kan worden verwezen in een specifiek geval. Interculturele communicatie; voor vragen over de verschillende culturele achtergronden van de vluchtelingen en welke effecten deze kunnen hebben op hun opvang.

* Preventie; wat zijn veerkracht versterkende methoden om psychosociale problemen op langere termijn te voorkomen? * Deskundigheidsbevordering voor professionals. Het POV Den Haag is te bereiken van ma t/m vrij 13:00 – 15:00 uur via T: 06 525 683 08 of u kunt uw vraag per mail stellen door deze te sturen naar spreekuur-denhaag@i-psy.nl. Op de website www.i-psy.nl leest u meer over psychische problematiek en behandelmogelijkheden.

welzijns- en participatieactiviteiten 16 Servicepunten XL (wijkcentra) Coördinator Sociaal Team statushouders Sociaal Team 1 en 2 Nieke Mimica nieke.mimica@denhaag.nl 06-20 25 85 13

www.brijder.nl www.drugskompas.nl www.indigo.nl www.indigowest.nl/preventie www.i-psy.nl www.mentaalvitaal.nl http://vluchtelingen.mirrorapp.org www.parnassia.nl www.psyq.nl www.zelfhulpwijzer.nl

Ursula Dewkalie Accountmanager Preventie Haaglanden GGZ en verslavingspreventie u.dewkalie@indigohaaglanden.nl 06-51296134 Indigo Preventie Lijnbaan 4 2512 VA Den Haag 088 357 10 60 preventie@indigohaaglanden.nl www.indigowest.nl/preventie