Vereniging voor Pensioenrecht ‘Rechtspraak 2012’ A. G Vereniging voor Pensioenrecht ‘Rechtspraak 2012’ A.G. van Marwijk Kooy CPL 23 januari 2013

Inhoud Toeslagperikelen Uitvoerbaarheid Varia eerste helft 2012

Toeslagperikelen

Algemeen: de thema’s In PO/PR of PRT of allebei Wie gaat waarover, heeft wat gedaan? Wat overeengekomen, uitleg Is gewijzigd, zo ja correct, zo ja ook jegens eiser Nakoming te verlangen, onverkort? Feiten van wanneer, pensioencontext van toen (PW of PSW, DNB beleid, praktijk) Overeenkomsten/verbinte-nissen Rechtsgevolgen/opgewekt vertrouwen Uitgewerkte rechtsverhouding, verkregen rechten Derogerende werking R en B (onaanvaardbaar) Onvoorziene omstandig-heden (imprevision) Voorop: dogmatiek of jurisprudentie? Jurisprudentie soms fout?!

Conclusies Onno Blom Jan. 2012 Ontbreekt vaak aan goede vastlegging afspraken Wijziging indexatie tav P en S in beginsel mogelijk Maar zo een poging mislukt vaak Pf’n kunnen obv UVO werkgevers in beginsel aanspreken voor bijstortingen en indexatiekoopsommen Unieke situatie kan in weg staan aan verhaal op werkgever En evenzeer kan unieke situatie maken dat indexatiebesluit uit kan blijven P hebben recht op nakoming van afspraken P in beginsel echter niet recht op betere behandeling dan actieven Systeem van systeemloosheid? Conclusies kloppen nog?

Friesland Foods (PJ 204, Hof L) Vordering/rechtsvraag - Ex wn / wg Nakoming (= zorgen voor) onvoorwaardelijke toeslag - Onvoorwaardelijkheid? - Wijziging rechtsgeldig/inroepbaar? Relevantie nwe PO bij cao “structurele wijziging”? Feiten PO in cao Uit dienst 2005, VUT Pensioen 2008 Nwe PO per cao 2006 - Daar voorw toeslag Eiser geen lid vakver.

Friesland Foods 2 Oordelen - Onvoorwaardelijk (“tenminste 3 %”, geen nader besluit nodig) Eiser niet direct gebonden aan cao 2006, want al uit dienst; wet cao art 1 lid 1 Bedoeling (“ook S en P”) niet relevant (cao-leer) Wijziging toeslagregeling = structureel (in zin cao-tekst); als cao al geldend, dan niet deze wijziging Commentaar onvoorw. : helder Eens met kwalificatie cao-wijziging tov P Kennelijk in AO/PO geen incorporatiebeding: cao zoals van tijd tot tijd, althans: beding niet helder genoeg - Dan geen sprake wijziging PO, maar PO omvat wijzigbaarheid (WCAO irrel.) - Geen uitleg “structurele wijziging”

Fortis Bank NL (PJ 180, Hof DH) Vordering/rechtsvraag - P tegen ex-wg en Pf Nakoming onvoorw recht op toeslag, levenslang Toepassing bepaalde loonindex - Hoe PRt uit te leggen wat betreft verwijzing naar niet meer bestaande CAO Idem tav toepasselijke index Niet: wijzigingen PR ongeldig Feiten - 1988 P - Voorheen HJZ Na 1988 vele fusies wg, en wijziging PU Idem: uitlegbrieven - cao Bankbedrijf tot 2000 - Daarna ond cao FBN en Alg Bank Cao Wijzigende pr-en en cao-teksten

Fortis Bank NL 2 Oordelen - FBN cao geldt als relevante cao (niet Alg Bank cao) - Eiser mocht in 2010 niet vertrouwen dat brief met verwijz naar ABC vergissing - Geen individuele fixering wijze toeslagverlening - Eiser ondanks steeds hanteren loonindex niet aannemen dat altijd zo - Slikken overgang toeslag bevoegdheid ond naar PF - Wg 2000 aan min gebonden Commentaar Hier toepasselijkheid cao zoals in toekomst luidend ingecontracteerd in PRt geen uitleg overweging: cao? (PRt) Ruime uitleg (tijdsverloop) Welke cao na 2000: feitelijk - Interpret eiser brief 2010 totaal irrelevant (verb al ontstaan of niet) Verbintenis scheppend /derogerend/rechtsverw: door elkaar

Clerical (LJN BU8111, Hof DB) Vordering/rechtsvraag - Wn tegen wg Nakoming AOP toezegging - Inhoud toeslagambitie, of zelfs onvoorw. (Naast hoogte aop, en premievrije opbouw OP, beide niet relevant) Feiten - Geboren 1960 In dienst 2001 PO in AO/toeslag CAO 2003 AO, ongeval - Vanaf 2004 volledig AO - 2005 PU Zwitserleven naar Reaal Wn in dat kader niet meeverzekerd (..)

Clerical 2 Oordelen - PO re toeslag: “endeavour to adjust pensioen rights” = streven naar - Dat is minder bindend dan: toeslag tenzij insolvent (eiser) Veeleer een discretionaire bevoegdheid Commentaar Licht tussen tekst PRt en tekst handboek PRt “toeslagverlening voor zover beschikbare middelen toelaten” Poging eiser voorbehoud te zien als art 12 PW voorbehoud? Dan terecht gestrand: streven naar = gewone voorwaarde discretionair? Ambitie?! - Als wel polis: wiens middelen? Verzekeraar?

Binding/ING (PJ 212, Ktr Adam) Vordering en rechtsvraag - VerP + 3 ind’n vs wg Nakoming toeslagtoezegging, althans financiering - Hoe uitleggen? - Binden wijzigingen PRt? - Bestendige toeslagverlening leidt tot onvoorwaardelijkheid, althans plicht toeslag financieren? Feiten - PO directeuren 1995 “aangepast aan, doch max 3 %, tenzij anders beslist” Directiereg naast gewone Eerst alles bij PFI, dan excedent bij NN, later alles bij NN - ING 2004 expl “voorwaardelijk”, geen protest - t/m 2009 ING steeds toeslag gefinancierd - 2010 ING niet, zwaarw omst

Binding/ING 2 Oordelen Uitleg PO: Haviltex ipv cao (dicht bij elkaar) - Voorw, want niet duidelijk dat onvoorw Docs vanaf 2003 illustreren betekenis 1995 Daarin voorwaardelijkheid steeds zeer helder, maar geen reactie D’n - Of wijziging reglementen geldig: irrel, want steeds voorw - Geen jurid relevante bestendige lijn Commentaar - Tekst komma tekst komma tekst = waarop slaat tenzij? - 6:21 BW: toek onzekere gebeurt => voorw. heid - wil/verklaring 3:35 BW, hoge lat (= vertaling bestendige lijn arg’t) Kemira niet voorbeeld van aannemen lijn: specifieke afspraak! Zwaarwegende redenen: zie PJ 2011, 124 (en vlg)

Scaping/ING (PJ 2013/2, Ktr Adam) Vordering en rechtsvraag - Ver P + bonden vs wg en Pf Nakoming PO: toeslag per 2011 Ontvankelijkheid bonden en Scaping Coll actie, gelijke belangen? Kwalificatie toeslagregeling PO als onvoorw.? Zwaarwegende redenen voor niet-financiering? Feiten - PO sinds jaar en dag in CAO - Vanaf begin periode in debat (2002): streven, later voorw nog meer expliciet Idem in PRt PFI vanaf 2003 Financ tenzij “zwaarwegende redenen” - Geen actie bonden of VSI - ING steeds toeslag gefinancierd 2009 en 2010 niet, en 2011 weer niet

Scaping/ING 2 Oordelen - Bonden als partij bij cao recht verwerkt 2011 onvoor waardelijkheid te stellen - Scaping los van VSI te zien - Belangen vold. parallel Voorwaardelijkheid later evident, en geen moment inhoud. wijziging beoogd Voorwaarde = niet art 12 PW voorbehoud (id PSW) Art 12 PW voorb.: premie voor reguliere opbouw Geen eigen plicht PFI Commentaar - 3 rechters op verzoek (alt: 96 Rv) Scaping = niet VSI? Voorw: evident - 7:613 terecht irrel; geen wijziging, en eigen crit. - 12 PW alleen gewone premie? - discretie, maar verbonden mits geen zwaarw redenen raar: grote vrijheid, begrensd door 6:248 lid 2 Geen plicht PFI: terecht

Delta Lloyd (PJ 119, Hof Adam) Vordering en rechtsvraag - Ver P + 2 vs wg en Pf - Verkl recht onvoorw indexatie PRt 2000 tm 2005 - Verkl recht besluit 2006 ongeldig, indexatie voor X en Y blijft onvoorw - Verkl recht wijze financ (geen plicht DL meer) ongeldig, veroordeling DL te blijven betalen Rechtsvragen - Onvoorwaardelijk tot 2000? 2000 onvoorw gebleven? Wijziging 2006 geldig jegens S en P van dat moment? DL en Pf recht om financiering te wijzigen? Uitlegnormen?

Delta Lloyd 2 Feiten - X UD 1987 en OP 1997 - Y UD 2004 en OP juni 2010 - Pf steeds uitvoerder - PO steeds in cao; sinds 1970 - Eerst B-cao, 2003 Ond cao Cao steeds geinc in AO Handboek (AVreg) in AO toepasselijk verklaard HB bevat eenz wijzigingsbeding 7:613 BW AO wijst op wijz beding Feiten PRt verantwoordelijkheid Pf Daarin cao-afspraken “uitgeschreven” - St’n Pf v.a. 1983: bestuur kan besluiten wijz statuten en PRt - En: wijz = geen vermindering opbouw via reeds betaalde bijdragen - En: als verstoord evenwicht voorstellen herstel - En: opgebouwde aanspr. onaangetast, mits middelen

Delta Lloyd 3 Feiten vervolg Stat 2006 gemoderniseerd, vanwege PW in wording; oa wijz / kortingsbepaling (rol DR, 134 PW PRt 1970: Pf indexatie prijs (geen voorwaarde) Prt 2000: Pf streeft naar toeslag tenzij fin pos niet toelaat (met name: inroepen bet voorb wg) Prt 2006: 12 PW voorb + toeslag jaarlijks obv fin werkg + voorb middelen Pf Feiten Wijz 2006: tot 2011, daarna voorw toeslagverlening Pf CPI (overgang wg > Pf) basis: besluit bestr Pf 2006 (vlg Hof) pas vanaf 2002 brede discussie (on)voorw 1981/2005 Pf geen techn voorz toeslagverpl Soc partners 2006 gekozen voor “voorw maken indexaties”; afh middelen Pf; voor alle betrokkenen Bestr Pf besluit “invoeren”

Delta Lloyd 4 Oordelen 2000 - Geen oordeel over pre 2000 karakter indexatie - PRt 2000: uitleg via cao-norm; “streeft” > voorw.; materiele wijziging tekst - Bestaan Fin voorb 12 PW strookt met uitleg - Wijz mededelen = niet nodig voor geldigheid - Onheldere c’atie Pf 2001 niet verb scheppend (gerechtv vertrn), want pas vanaf 2003 termen in debat Oordelen 2006 Eisers belang bij oordeel over financ. afspraak - Onder PSW best Pf bevoegd wijziging - Geen sprake van eenzijdige wijziging wg tov P en S - Immers bevoegd besluit Pf En incorporatie Prt en eenz wijzig beding in AO Geen uitgew rechtsv; PO pas uitgewerkt als ltst pensioenbetalingen verricht Geen opgeb aanspraken

Delta Lloyd 5 Oordelen 2006 - Geen misbruik bevoegdheid best’r 7:613 nvt want besluit Pf Maar als wel: zwaarwichtig belang aanwezig Oordelen 2006 Eisers -

Delta Lloyd 6 Commentaar Onjuiste uitspraak? Geldigheid wijzigingsproces PRt 2000 niet over beslist - 12 PW voorbehoud (PSW) zegt niets over voorw. heid, aparte categ’n Comm per 2001 wel degelijk relevant; niet stenen tijdperk (1992 NBW) Belang fin afspraak /derdenbeding (Akzo: niet) Ten onrechte: wg wijz bevoegdh doorgecontr. Commentaar Pf gaat niet over Av’n maar over doorvoeren PO in PRt (ook onder PSW) - Zelfst wijz Pf bestuur alleen waar eigen bevoegdheid - Uitgew rvh: Hof geen onderscheid ovk en verbintenissen Maar: uitg rvh geen crit Oordeel opgebouwde aanspraken onbegrijpelijk - Hof miskent kortingachtergrond stat bep.

Delta Lloyd 7 Commentaar Wel degelijk misbruik bevoegdheid Wel degelijk wg die PO wijzigde, dus evt toetsen aan 7:613 (maar P en S) Nawerking wijz beding AO?? Bij (eenz) wijziging geen afbreuk opgebouwde aanspraken, ook PSW 19 PW toets niet tav PF bestuur besluit Commentaar Goede advocaat, maar sneeft in cassatie

Uitvoerbaarheid en uitleg Al redelijk wat uitleg gehad Ook beperkingen uitoefenen rechten al zijdelings aan orde Onderscheid (1) wijziging rechten en (2) niet kunnen uitoefenen

Unisys (PJ 43, Ktr Adam) Vordering rechtsvraag - Pf vs Wg - nakomen bijstortverplichting Inroepbaarheid contract van voor systeemwijziging FTK Uitleg ovk in licht nw systeem herstel/terugstortingen Feiten - FO 2000, bijstortverplichting FO per 2008 niet aangepast na komst PW, wel besproken Wg FO niet opgezegd - Ult 2008 DG 92,3, MVEV DG 104,1 VEV 109 - FO: vordering Pf 32 mio - Wg weigert betaling, 12 mio wel genoeg en betaald

Unisys 2 Oordelen Geen autom doorwerking wetswijzigingen in K beoogd door pijen Syst wijz FTK fundamenteel - niet-opzeggen door wg niet relevant - Eis onaanvaardbaar - MVEV al met 12 mio bereikt - Geen korting nodig - Absolute getallen in licht omvang winst en vermogen wg Commentaar (erg) pos voor wg; MVEV niet voldoende Zie P&P nr 4 artikel Bedenk: onder PSW noch PW wettelijk geregeld - Unieke zaak (oude FO) Misschien niet uniek: wg’s vermijden bijstortverpl PostNL (gesch cie/niet publiek) Kon Pf opzeggen? Pf: pas op met weg onderhandelen!!

Veenman (LJN BW4085, Hof DH) Vordering rechtsvraag - Pf tegen wg - Premievordering 5 ton na terugdraaien premiekorting door Pf - Kan Pf op besluit terugkomen? - Houding wg aanvaardbaar? Feiten - UVO 2008 - DG ultimo 2007 145, vermogensoverschot - Zomer 2008 def besluit bestuur Pf premiekorting 50 % (conform wet , ABTN etc), bevest brief aan wg - Crisis krijgt effect - Okt 2008 besluit Pf bestuur: ongedaan maken korting - Wg enige aangesloten ondern die aanvullende premie weigert

Veenman 2 Oordelen - Rechtsvragen uur contractueel - Als premiekorting = aanbod: dan aanvaard door wg - Uitleg overschotten not Pf: wg behoefde geen rekening houden met terugkomen op korting - Pf geen beroep op 6:248 lid 2 en 6:258 - immers: niet onaanvaard, oa: DG (kennelijk) niet te neg ontwikkeld Commentaar Lijkt me juist Pacta sunt servanda - Vergelijking met Unisys?

Alcatel (PJ 211, Ktr DHaag) Vordering rechtsvraag - Pf vs Wg Afwikkelingskosten 51 mio Kosten indexatie 103 mio - Wat zijn verpl’n wg in zo een geval? Nakoming? - Opzegging zonder vergoeding kosten OD? - Impact eisen R en B? Feiten UO 2008, onb tijd, opzegbaar, OT 6 mndn, maar per ult volgend jaar “bij beeind behouden pijen verpl’n mbt periode tot beeind” - Herstelplan 2009 - Ivm plan: bijstortverplichtingen wg - Opzegging sept 2010 tegen ult 2011 - Toezegging wg herstel betalingen af te maken

Alcatel 2 Oordelen - Haviltex bij uitleg (iets meer subj dus) - Geen K grondslag voor plicht kostenopslagen betalen periode na ED - Gewoonte en R en B geen basis; onvoorziene omstandigheden evenmin Herstelbetalingen naar aard per jaar, dus termijnen en niet gekapitaliseerd Commentaar - In principe eens - UO moet basis zijn - Of gewekte verwachtingen, maar veel nodig - UO niet helder geformuleerd - Herstelplan (alth plichten wg dienaangaande) wel? - Aanvullend tov derogerend werken R en B - Leemtetheorie moeilijk

DuPont/Invista (PJ 166, Hof DH) Vordering rechtsvraag - Pf vs pf - Overdracht waarde aanspraken bepaalde regeling 2,3 mio - Uitleg CWOO Feiten Verkoop Invista door DP UO Pf DP met Invista 2004, incl CWO bepalingen Daarna oprichting Pf Invista - Aanvullingsregeling DP door PF DP nooit op basis kapitaaldekking gefinancierd; pay as you go - Intensieve begeleiding adviseurs alle partijen - ktr: eens met pf Invista

DuP/Invista 2 Oordelen - Haviltex-uitleg - Of pensioen in zin PW niet relevant, gezien contract en voorgeschiedenis - Contract zelf: geen enkele basis vordering; gekozen bewoordingen, tariefgrondslagen etc Overdr waarde heldere berekeningen Invista nimmer enig voorbehoud in gesprekken Commentaar Heldere uitspraak Volledige DD nodig - Gestructureerde afwikkeling vanuit verplichtingen wg, dus alles tav pensioen (hard en zacht)

Verder PFI/ING (PJ 1) - Uitleg rol Pf - Incasso tbv belanghebbenden - Ook waar niet expl in UO Slokker/X (PJ 40) - Uitleg pensioenovereenkomst - Afspraak = afspraak

Varia 2012 Vraagt u maar Terug naar toeslag en wijzigingsperikelen?

Albert van Marwijk Kooy Advocaat/partner Pensioenrecht T +31 (0)20 6789 201 F +31 (0)20 7954 201 Marwijkkooy@vandoorne.com