Houd je aandacht erbij! Trainers: Jan de Groot Henk Torreman

Bijeenkomst 11 (partners) Welkom! Bijeenkomst 11 (partners)

Verbeteren van de communicatie Communicatie met de omgeving

Anders dan anders. Het is een bijzondere cursusdag. We hebben u uitgenodigd omdat het in de cursus gaat over de communicatie in de privé sfeer. Voor mensen met de ziekte van Parkinson is communicatie soms een probleem. Mensen in de directe omgeving hebben daar het meest mee te maken.

Programma van de dag We inventariseren waar u zoal tegen aanloopt. Merkt u veranderingen naar aanleiding van de cursus? Reageren op een aantal stellingen. De thuisopdracht voor de volgende keer. Terugblik

Stellingen Parkinson is niet alleen een lichamelijke ziekte, het is ook een ziekte die van invloed is op de communicatie. En juist als de communicatie met onze naasten minder vlot verloopt is dat extra vervelend.

De communicatie kan verstoord raken door: De gedachten gaan sneller dan het spreken. Het kwijt raken van de rode draad Veel op details ingaan Moeite met bedenken wat te zeggen Moeite met praten met twee of meer personen Het woord wordt ontnomen door de traagheid van reageren Gemakzucht, de omgeving lost het wel op Geen risico willen lopen Rust roest, te weinig deelnemen aan dagelijkse activiteiten

Wat kan de omgeving doen? Ruimte geven om zelfstandig te leven. Er gaat wel eens wat mis, so what? Aanwijzingen geven (in plaats van te ondervragen) Als je iets niet weet helpt het niet te zeggen “denk eens na”. Geef liever een tip. Lok een “oh, ja” uit. Bieden van structuur in het gesprek. Helpen de grote lijn van het gesprek vast te houden. Bieden van structuur in huis. Geef spullen (sleutels, schrijfspullen, adressenboekje, enz.) een vaste plek.

Communicatie verbeteren: Wat kun de Parkinsonpatiënt zelf doen? Niet alles wat we horen, zien of voelen komt uiteindelijk in het geheugen terecht. Gelukkig niet! De meeste informatie die tot ons komt wordt gefilterd. Dat gebeurt o.a. in ons werkgeheugen, waarvan de kwaliteit bij Parkinson minder wordt. Ons brein heeft de neiging om ontbrekende informatie automatisch aan te vullen. We geven aan informatie een eigen extra betekenis, we vullen de ontbrekende informatie zelf in.

Invullen Daardoor kan het voorkomen dat we de bedoeling van een boodschap van de ander ‘verkeerd’ invullen. Voorbeeld: Iemand zegt: “Heb je de krant gezien?” Je denkt “de ander denkt dat ik de krant heb weggemaakt. Ga eerst zelf goed zoeken. Laatst had je hem ook zélf weggegooid…..”.

Vragen, check je veronderstelling. Het beste is om, als je zulke gedachten bij jezelf bespeurt, om de bedoeling van de ander te checken. Dat doe je door het te vragen. “Klopt het dat je denkt dat ik de krant heb weggemaakt?” Antwoord (waarschijnlijk): “Nee helemaal niet, ik hoopte dat jij hem misschien gezien zou hebben”.

Communicatie verbeteren Wat kun je nog meer doen? Orden je gedachten, voordat je spreekt. Probeer niet te veel ineens te zeggen. Praat niet te lang achterelkaar. Spreek duidelijk en articuleer de woorden goed. Maak een spiekbriefje om je gedachten vast te houden. Vraag de ander of je duidelijk bent.

Tips voor mantelzorgers (1) Zorg dat je zoveel mogelijk van de ziekte van je naaste aan de weet komt. Geef jezelf regelmatig een schouderklopje.  Probeer de ander te accepteren zoals hij/zij is. Vergeef jezelf voor je fouten. Maak jezelf niet onmisbaar. Let op signalen van spanning en neem deze serieus.   Leef zoveel mogelijk bij de dag.

Tips voor mantelzorgers (2) Geef niet toe aan piekeren. Maak elke dag even tijd vrij voor jezelf om iets leuks te doen. Concentreer je op problemen waar iets aan te doen is. Streef niet naar perfectie. Voorkom dat je in een isolement raakt. Probeer ook aandacht te hebben voor de plezierige kanten van het zorgen. Respecteer elkaars stijl van verwerking.

Waarom is het zo moeilijk voor anderen om niet te helpen? Wij bezitten in ons brein zogenaamde spiegelneuronen. Deze worden geactiveerd als we een andere persoon iets zien doen om dat na te doen. (Apen hebben dat ook, vandaar na-apen) We zien een ander geeuwen, en haast onweer- staanbaar geeuwen we ook. Deze spiegelneuronen zijn belangrijk, want baby’s leren zo veel vaardigheden door mamma of pappa te imiteren.

Spiegelneuronen Maar ook als de ander ons ziet ‘klungelen’, zorgen hun spiegelneuronen voor een vervelend gevoel. Dat maakt dat er al snel gezegd wordt: “ik doe het wel even” of: “laat mij het maar doen”. De bedoeling van de ander is beslist positief! De vraag is of je daar werkelijk mee geholpen wordt. (antwoord: nee).

Partneren In iedere vriendschapsrelatie en partnerrelatie gelden (ongeschreven) regels. De balans in geven en nemen is in evenwicht. Ik ben er voor je als je me nodig hebt. Er is een balans in ‘samen’ en ‘op-je-zelf’.

Partneren In iedere relatie maken we, vaak onuitgesproken, afspraken, hoe we met deze regels omgaan. Zo ontstaat een partner- of vriendschapscontract. Zo’n contract ontstaat in een bepaalde context (verliefdheid, als ouders, collegiale vriendschap, buren vriendschap, enz.) Als de context verandert, b.v. één van de partners wordt ziek, dan moet het contract heronderhandeld worden. We moeten dan met elkaar praten en afspraken maken over de nieuwe situatie.

Waarden Een goed uitgangspunt daarbij is om samen vast te stellen welke waarden en uitgangspunten je belangrijk vindt voor je relatie. Bijvoorbeeld: liefde, veiligheid, commitment, vriendschap, humor, zorg, eerlijkheid, tolerantie, spiritualiteit, religie, respect, openheid/transparantie, congruentie, enzovoorts. Daarna kun je met elkaar overleggen, hoe je die waarden samen, in de nieuwe situatie, handen en voeten geeft.

Thuisopdracht Kijk eens kritisch naar de eigen communicatie. Wat gaat er goed in gesprekken, op welk moment stagneert het gesprek? Wat doe je (wat doet de ander) als het gesprek stagneert. Hoe kom je daar samen uit?

Terugblik Vandaag ging het over communicatie met de (directe) omgeving. Welke conclusie trek je voor jezelf ten aanzien van je communicatie? Wat ga je als eerste aanpakken?

Thema van de volgende bijeenkomst Ook de volgende bijeenkomsten (12 en 13) gaan over ‘verbeteren van de communicatie’. Thema van bijeenkomst 12: Communicatie en gesprekstechnieken

Jan de Groot Henk Torreman Tot de volgende keer! Jan de Groot Henk Torreman