Congres bestuurskracht voor en door plattelandsgemeenten 8 juni 2017 Stadsregio Turnhout Congres bestuurskracht voor en door plattelandsgemeenten 8 juni 2017

Als je Turnhout en de stadsregio in Vlaanderen en België situeert, liggen we aan de rand van het land. Ver weg van het centrum. Maar als je naar onze ligging kijkt in een internationale context merk je dat onze ligging zeer interessant is om als logistieke pool te functioneren binnen Europa. Pal tussen de Vlaamse zeehavens (Antwerpen, Zeebrugge, Oostende en Gent) en het Europees hinterland (Duitsland, Centraal- en Oost-Europa …). Onze ligging biedt dus nog heel wat kansen voor een duurzame economische groei. In het groene hart van de euregio Lille – Brussel –Antwerpen – Amsterdam –Keulen Ligt een kleine stad, Turnhout. Binnen 150 km wonen 20 miljoen mensen. 20km rond Turnhout ligt bijna 1000 km² open groene ruimte: de Kempen. De perfecte combinatie van stad en groen, perfect gelegen om er van te profiteren.

85 000 inwoners Stadsregio Onze stadsregio telt in totaal zo’n 85 000 inwoners. De stadsregio omvat naast Turnhout de gemeenten Beerse, Oud-Turnhout en Vosselaar. Met die drie andere gemeenten vormt Turnhout ook het samenwerkingsverband Stadsregio Turnhout. Die samenwerking is een unicum in Vlaanderen. De gemeenten blijven autonoom maar beslissen om een hele reeks zaken samen te doen. Zo is er een stadsregionaal mobiliteitsplan, een zorgstrategisch plan en wordt een stedelijk gebied – over het grondgebied van de vier gemeentes – afgebakend waarbinnen nog kan worden gebouwd. Ook op andere domeinen zoals sociale tewerkstelling en de UITpas zijn er verregaande samenwerkingen. De vier gemeenten tellen dus samen zo’n 85 000 inwoners. En ook dat cijfer zit in de lift. 10 jaar geleden waren het nog 79 000 inwoners. 20 jaar geleden zo’n 75 000 inwoners. Vandaag woont de helft van de inwoners van de Stadsregio in Turnhout, net als de voorbije 20 jaar.

1 op 5 woont in Stadsregio Arrondissement Turnhout 453 000 inwoners De 27 gemeenten van het arrondissement Turnhout tellen allemaal samen zo’n 453 000 inwoners. Ook dat cijfers steeg de afgelopen 20 jaar. 10 jaar geleden waren het er 420 000. 20 jaar geleden 397 000 inwoners. De verhoudingen maken duidelijk dat Turnhout en de Stadsregio een belangrijke rol spelen in onze streek. 1 op 5 of 20 % van de inwoners van het arrondissement Turnhout woont in de Stadsregio. 1 op 10 of 10 % woont in onze stad. Dat de bevolking in het arrondissement en de stadsregio blijft groeien, betekent ook dat de behoeften voor wonen, werken, voorzieningen blijven groeien. Behoeften waarvoor heel wat Kempenaars op Turnhout rekenen. Er zit dus op verschillende manieren groei in Turnhout en de Kempen. Arrondissement Turnhout 453 000 inwoners

300 % Aantrekkingskracht studenten secundair onderwijs 1 op 3 van Turnhout 2 op 3 van buiten Turnhout Een laatste voorbeeld van de centrumrol van Turnhout is de aantrekkingskracht van onze stad voor de studenten van het secundair onderwijs. Van elke drie leerlingen op een Turnhoutse secundaire school komen er twee van buiten Turnhout.

195 370 jobs in het arrondissement 1 op 4 in Stadsregio 1 op 6 in Turnhout De belangrijke centrumrol van Turnhout en de Stadsregio wordt ook duidelijk als we kijken naar het aantal jobs in onze streek. Opnieuw een cijfer trouwens dat de voorbije jaren positief evolueert. Van de 195 000 jobs in het arrondissement wordt er 1 op 4 of een kwart uitgeoefend in de Stadsregio Meer dan 15 % van de jobs in het arrondissement - of 1 op de 6 – wordt uitgeoefend in Turnhout.

Cartamundi Soudal Janssen Centrumstad Turnhout is verrassend actief met een eigen bevolking van 43.000 inwoners. Ook buurgemeenten zijn actief betrokken. Bijna een derde van de werknemers van het arrondissement werkt in de stadsregio Turnhout De regio Turnhout is sterk in onderwijs en zorg, bouwen en maken. Bijzonder zijn specialiteiten in materialen en pharmaceutica. Internationale bedrijven als Soudal, Jansen Pharmaceutica, Carta Mundi … hebben hier hun hoofdkwartier. De Open Manufacturing Campus van Philips bouwt aan de productiefste vierkante kilometer van Vlaanderen Soudal Janssen

De Stadsregio als Projectvereniging 9 medewerkers 2 KERNTAKEN Ook de 4 lokale besturen zitten niet stil. Om alle uitdagingen het hoofd te bieden werken ze intensief samen. En om die nieuwe en verregaande vormen van samenwerking te coördineren, maar met respect voor ieders identiteit, hebben ze de projectvereniging Stadsregio Turnhout opgericht met een duidelijke dubbele taakstelling : Bestuurskrachtverhoging en vooral GEZAMENLIJKE BELEIDSVOERING. Bestuurskracht helpen verhogen Gezamenlijke beleidsdoelstellingen helpen realiseren

Innovatieve samenwerking Woonreservegebieden in Stadsregio Turnhout worden niet aangesneden: beslissing GR 2016 Innovatieve samenwerking

Lange traditie van samenwerken Uniek: 3 randgemeenten en een centrumstad Opmaak nieuw strategisch meerjarenplan, nieuwe missie en nieuwe visie Nota LT-visie goedgekeurd gemeenteraden Oprichting vzw SRGT om het proces te faciliteren Taakstelling i.v.m. (sociale) economie Opmaak stadsregionaal woonbeleidsplan 1997 1998 2003 2004 2008 2009 2010 2013 2015 2016 Start proces afbakening regionaal stedelijk gebied o.l.v. Vlaanderen Naams-verandering Stadsregio Turnhout strategisch project ontwikkeling stadsregio 10 hefbomen goedgekeurd VC en colleges VZW wordt omgevormd naar projectvereniging (wettelijke vorm voor IGS Opmaak stadsregionaal mobiliteitsplan Die samenwerking komt niet uit de lucht gevallen en kan inmiddels bogen op een lange traditie, waarbij gezamenlijke beleidsvoering ook geleid heeft tot de integratie van ambtelijke diensten. Zo is er inmiddels 1 stadsregionale woondienst, 1 stadsregionale mobiliteitsdienst, een intergemeentelijke teamwerking op het vlak van ruimtelijke planning en stedenbouw/omgevingsvergunning…. De afgelopen drie jaar is daardoor de langetermijnvisie verder uitgewerkt en gedragen door zowel ambtenaren als mandatarissen.

Opmaak langetermijnvisie: 10 hefbomen Wonen Economie Mobiliteit Recreatie Zorg Groot draagvlak in 4 gemeenten 102 gemeenteraadsleden 86 akkoord 16 onthoudingen geen neen stemmen Om dat concreet te maken hebben de 4 besturen een langetermijnvisie voor de ontwikkeling van de stadsregio uitgewerkt op basis van 10 hefbomen en 5 inhoudelijke programma’s binnen 1 samenhangend ruimtelijk kader. De programma’s die bepalend zijn voor de geschetste oplossingsstrategieën op het vlak van mobiliteit worden sterk beïnvloed door de economische rol die de stadsregio opneemt in een ruime omgeving. De visie die we hebben uitgewerkt kan echter enkel slagen als we ons ook anders organiseren om tot een betere besluitvorming te komen, zowel inter-gemeentelijk als inter-bestuurlijk. Het is vanuit een integrale aanpak dat we andere partners – en zeker ook de Vlaamse overheid – willen betrekken in onze strategie om zo gemeenschappelijke doelen en agenda’s te kunnen realiseren op de domeinen wonen, economie, recreatie en zorg EN op basis van een verregaande innovatieve intergemeentelijke samenwerking samen beleid maken, ambtelijke samenwerking, datamanagement en financiële vereveningsmodellen. Om de besluitvorming op een grotere schaal (intergemeentelijk) beter te organiseren, is er beslist om in 2017 te starten met een regioraad. Samen besluiten Financiële samenwerking Nieuwe financiering Gezamenlijke diensten Data en GIS

HEFBOOM 6: REGIORAAD Principes van de samenwerking: gemeentelijke autonomie (lokaal wat lokaal kan); verlengd lokaal bestuur (geen extra bestuurslaag); samenwerking alleen bij aantoonbare meerwaarde (geld of kwaliteit) Politiek-maatschappelijk gestuurd meerjarenprogramma Expliciete aandacht voor regionale en regio-overstijgende vraagstukken Actieve verbinding met samenleving Elk raadslid kan deelnemen (nu : 56 leden)

Innovatieve samenwerking REGIORAAD GELANCEERD 22 februari 2017 We spelen met de regioraad in op Vlaams beleid

Hefboom 7: Gezamenlijke diensten 3 modellen 1. Integratie van diensten (stadsregionale woondienst) 2. (strategische) Projectorganisatie 3. Intergemeentelijk Backoffice-netwerk van experts, planologen, stedenbouwkundigen, deskundigen mobiliteit, economie… met projectvereniging als coördinator/facilitator

http:/stadsregioturnhout.incijfers.be Naar een gemeenschappelijke omgevingsanalyse en beleidsonderbouwing. Hefboom 8: Data

Hefboom 9: Financiële samenwerking We spelen in op Vlaamse regelgeving maar krijgen momenteel geen financiële ondersteuning voor dit experiment De middelen vanuit de gemeentes worden verdeeld op basis van inwonersaantal. Wat financiering betreft : gaat over de financiering van de werking (SR als projectvereniging dalende projectsubsidies, stijgende gemeentelijke bijdragen en in feite dus pleidooi voor structurele erkenning). Werd ook aangekaart bij Homans en gouverneur.

Zijn er nog vragen?