Eerste les 2017-2018 Beste collega, Hierbij een voorstel voor een eerste les ‘maatschappijwetenschappen nieuwe stijl’. Een aantal opmerkingen erbij: - Deze powerpoint is bedoeld als hulpmiddel, u kunt het zo één-op-één gebruiken, maar u kunt het natuurlijk ook inzetten op de manier die bij u past; De filmpjes van nos.nl over nieuwsberichten uit de zomer zijn vooral ter illustratie, u kunt ze laten zien, maar dat hoeft natuurlijk niet; De les kan zowel voor havo4 als vwo4 worden gebruikt, het is een eerste kennismaking met het vak en de methode. Veel succes! Seneca Eerste les 2017-2018

Welkom Nieuw vak, nieuwe eindtermen Centraal: ‘het gedrag van mensen bestuderen’ Methode Seneca: Lesboek: leerteksten en foto’s met vragen om de stof te verhelderen Opdrachtenboek: verschillende opdrachten met verschillende niveaus Leerhulp: overzicht van 27 belangrijke begrippen (‘concepten’) - - > deze definities staan in het boek steeds in de kantlijn met bijbehorend symbool Online portal: www.maatschappijwetenschappen.nl voor meer informatie (zie de kantlijnen in het boek) Mw is niet alleen voor docenten nieuw vanwege de vernieuwde eindtermen, maar ook nieuw voor leerlingen (in de meeste gevallen zonder ervaring met het oude programma) ’Gedrag van mensen’ wordt op de volgende dia toegelicht Elementen van Seneca genoemd zodat leerling weet wat er is

Gedrag van mensen Verschillende niveaus: Verschillende gedrag: Gezin, school of land Verschillende gedrag: Kind, leerling of inwoner Maar… maatschappijwetenschappen ≠ natuurwetenschappen Gelukkig: wel voorspelbaar… Niveaus zijn natuurlijk micro, meso en macro, maar voor leerling nog niet meteen genoemd (kan wel natuurlijk) Het gedrag is in dit geval gekoppeld aan de niveaus, maar andere voorbeelden kunnen natuurlijk ook Het lastige is: gedrag van mensen is niet altijd te voorspellen. Bij natuurwetenschappen kan dat wel. Laat maar een pen of prop papier vallen in de klas. Door de zwaartekracht valt dit altijd naar beneden. Bij mw is het niet altijd zo eenduidig. Maar gelukkig is gedrag van mensen wel deels voorspelbaar: Zeg tegen de leerling dat ze… ‘morgen veel huiswerk hebben’ of … ‘ze morgen geen les hebben’. Leerlingen zullen voor een deel heel voorspelbaar reageren en zo werkt het in de samenleving ook. Bij mw zoeken we naar die constanten

Wat gebeurde er in de zomer? Mensen: topsporters Dafne Schippers wereldkampioen 200 meter sprint Nederlands elftal Europees kampioen voetbal Samenleving Fipronil in eieren Demonstraties met dodelijke afloop in Amerika Politiek Overleg nieuwe regering: VVD, CDA, D66 en ChristenUnie Spanning tussen Noord-Korea en Verenigde Staten Deze voorbeelden zijn bedoeld als eenvoudige instap, het zijn nieuwsberichten die leerlingen in meer of mindere mate bekend zullen voorkomen. U kunt ze natuurlijk aanvullen met eigen voorbeelden, zowel van u als van leerlingen. Maakt u zelf een afweging in hoeveel tijd u hierbij stil wilt staan.

Ravottende jongens - 1 Spotje Sire ‘Laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn’ Denken: schrijf op wat je van dit spotje vindt Delen: bespreek het met je buurman/buurvrouw Uitwisselen: klassikaal gesprek over het spotje Vervolgen: debat in Nieuwsuur Meningsvorming: Met wie ben je het eens en waarom? Deze en de volgende dia zijn bedoeld om iets dieper op het nieuws in te gaan. Het mooie van dit voorbeeld is dat het geschikt is om de hoofdconcepten te introduceren (in Seneca gebeurt dat in hoofdstuk 4), hier kunt u er ze op een speelse wijze vast op wijzen. Vanzelfsprekend hier ook weer te gebruiken naar eigen wensen en inzichten.

Ravottende jongens - 2 Debat past bij ’hoofdconcepten mw’: Vorming: hoe worden jongens gevormd (opgevoed)? Verhouding: hoe verschillen jongens en meisjes van elkaar? Verandering: hoe werd er vroeger omgegaan met de verschillen tussen jongens en meisjes? Binding: wat is ‘normaal gedrag’ in de samenleving bij jongens? De hoofdconcepten worden hier genoemd, vooral ter eerste introductie. Niet om uitvoerig de definities uit te spitten. Wellicht is Binding minder helder maar wij denken aan ‘sociale institutie’ en ‘groepsvorming’ als passende kc.

Naar ‘t lesboek: inleiding Maatschappijwetenschappen gaat over maatschappelijke problemen Twee studies als basis: Politicologie Sociologie ’Met mw leer je borrelpraat in breder perspectief te zien’ Lz. p.5-7, mk. opdr. 1-3 Hier een eerste koppeling naar het boek, de inleiding. De verwijzing naar het te lezen deel en de te maken opdrachten moet u naar eigen inzicht / situatie aanpassen. De genoemde opdrachten horen bij de inleiding, maar u kunt er natuurlijk voor kiezen ze niet (allemaal) te laten maken of het klassikaal te doen.

Eerste hoofdstukken Overeenkomsten in de opbouw Kernconcept (§1.1, §2.1, §3.1) Onderzoeksbegrip (§1.2, §2.2, §3.2) Kernconcept (§1.3, §2.3, §3.3) Onderzoeksbegrip (§1.4, §2.4, §3.4) Afwijkend gedrag (§1.5, §2.5, §3.5) Even voor de leerlingen een overzicht wat hen de eerste hoofdstukken te wachten staat.

Voornamen Een voornaam is iets unieks Maar ook voorspelbaar… Lees p. 10 – 11 (van 11 de eerste alinea) Elke leerling heeft een voornaam en daarom past deze opdracht mooi als introductie.

Jouw voornaam Ga naar meertens.knaw.nl/nvb en zoek op je eigen voornaam Hoeveel mensen hebben jouw voornaam als eerste naam (alleen mensen van jouw geslacht)? (als je met de muis over de staaf beweegt, zie je het jaar en het aantal geboortes) In welk jaar was jouw voornaam het populairst? Om hoeveel geboortes ging het? Welke trend kun je – in de figuur - ontdekken als het om jouw naam gaat? Klik nu op het woord ‘verspreiding’. Wat geeft de kaart weer? Klik nu op de link [% verspreiding]. Kies wel de juiste natuurlijk. Waarom is deze kaart nuttiger dan de vorige kaart? Welke trend is nu zichtbaar? Kun je er een verklaring bij bedenken? Deze opdracht staat niet in het opdrachtenboek maar is een activerende opdracht die via de Toetsenbank te vinden is. In het opdrachtenboek hebben we bewust alleen opdrachten laten staan die oefenen voor een toets of voor het examen. Alle niet-traditionele opdrachten willen we digitaal aanbieden.

Jouw achternaam Ga naar http://www.cbgfamilienamen.nl/nfb en zoek op je eigen achternaam Hoeveel mensen hebben jouw achternaam? Waar komt jouw achternaam veel voor? In hoeverre komt dat overeen met 1947 (klik op provinciekaart)? Deze opdracht kunt u laten maken maar ook overslaan, afhankelijk van hoeveel tijd u heeft.

Naar ‘t boek: §1.1 Gedrag van mensen is dus voorspelbaar, zoals je voornaam Daarbij past het referentiekader: sociale bril U kunt het referentiekader uitgebreider uitleggen door voorbeelden van optische illusies te laten zien. Zie bijvoorbeeld op de site van Nemo Kennislink: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/optische-illusies-hoe-je-brein-je-voor-de-gek-houdt Op internet kunt er meer vinden, zoals op deze site: https://nl.pinterest.com/arendlandman/optische-illusies-gezichtsbedrog-trompe-loeil/ Belangrijk daarbij is om de volgende twee ook te gebruiken: - http://www.coolopticalillusions.com/can-you-find-the-hidden-sleeping-baby/ - http://www.ad.nl/bizar/heb-jij-een-dirty-mind-test-het-met-deze-optische-illusie~a6163470/

§1.1 - Identiteit Voornaam hoort ook bij identiteit Identiteit is een kernconcept - - > zie kantlijn, p. 11 Drie aspecten van identiteit: Persoonlijk Sociaal Collectief Spanningen tussen aspecten van identiteit Lz. p.10-12, mk. opdr. 4-8 Hier de (beknopte) behandeling van het eerste kernconcept.