Arbowetgeving

Zorgplicht werkgever Artikel 7:658 BW r Voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn functie schade lijdt De werkgever is aansprakelijk indien hij tekort schiet in zijn zorgplicht Tenzij hij kan aantonen dat hij zijn zorgplicht is nagekomen de schade het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Bewijslast werkgever Werkgeversaansprakelijkheid voor ziekte en arbeidsongeschiktheid Op grond van artikel 7:658 BW moet de werkgever díe maatregelen nemen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn functie schade lijdt. Indien de werkgever tekort schiet in zijn zorgplicht, dan is hij jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. De werkgever is niet schadeplichtig als hij kan aantonen dat hij zijn zorgplicht is nagekomen of wanneer de schade van de werknemer het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Dit artikel geldt in samenhang met de geldende arbeidsomstandighedenwetgeving. Op grond van de (toen geldende) wetgeving is de werkgever - onder andere - verplicht de arbeidsplaats, de daarbij gebruikte hulpmiddelen, de inrichting van de werkplek, de apparatuur en meubilair ergonomisch aan de werknemer aan te passen. Voorts is de werkgever verplicht de werknemer doeltreffend in te lichten over de aard van de werkzaamheden, de daaraan verbonden gevaren en de maatregelen om deze gevaren te voorkomen of te beperken.

Doel arbowetgeving Zo hoog mogelijk beschermingsniveau medewerkers Planmatige en gestructureerde aanpak arbeidsomstandigheden Maatregelen die passen bij het werk en de risico’s Het doel van de arbowetgeving is de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemers te waarborgen en ook die van een ieder die in dienst van derden maar in opdracht van de betreffende werkgever op zijn terrein en onder zijn toezicht werkzaamheden verricht. De arbowet is gericht op het uitvoeren van werk en de veiligheid daarbij maar regelt daarbij ook dat de veiligheid van derden is geborgd. Men kan geen veiligheid waarborgen als men niet weet waar de risico’s zijn, dus moet men op gestructureerde wijze beoordelen waar welke risico’s zijn en aangeven op welke wijze en wanneer die risico’s zoveel mogelijk worden beperkt. Maatregelen die worden gepland om uitgevoerd te worden moeten wel passen bij het werk en passend zijn ten opzichte van de risico’s die het werk met zich meebrengt.

Arbowet: algemene doelen Publiek domein (wettelijk kader) Arbobesluit: doelvoorschriften Arboregeling: uitwerking doelvoorschriften Privaat domein (sociale partners) Arbocatalogus: middelvoorschriften

Verantwoordelijkheidsverdeling Publiek domein Arbowet, Arbobesluit, Arboregeling Overheid Doelvoorschriften Private domein Werkgevers en werknemers Arbocatalogus Er komt een nieuwe arbostructuur met een onderverdeling in publiek en privaat domein. Publiek domein De overheid (publiek domein) stelt daarbij het doel vast. Dat is het niveau van bescherming dat bedrijven moeten aanbieden aan de werknemers, zodat zij veilig en gezond kunnen werken. Deze doelvoorschriften worden zo concreet mogelijk beschreven in de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling. Er is bij de wetsbehandeling een motie van CDA/PvdA aangenomen voor het ontwikkelen van concrete doelvoorschriften en het betrekken van wetenschappelijke deskundigheid daarbij. Privaat domein Daarna is het aan de werknemers en werkgevers (privaat domein) om te bepalen op welke manier zij invulling geven aan de voorschriften.

Doelvoorschriften Geeft aan: Staan in arbowet, arbobesluit & arboregels Geeft aan: “Het niveau van bescherming dat bedrijven moeten bieden aan de werknemers, zodat zij veilig en gezond kunnen werken.” Procesnormen werkgever moet beleid ontwikkelen

Voorbeeld doelvoorschrift Arbobesluit Artikel 3.16 Bij het verrichten van arbeid waarbij valgevaar bestaat is zo mogelijk een veilige steiger, stelling, bordes of werkvloer aangebracht of is het gevaar tegengegaan door het aanbrengen van doelmatige hekwerken, leuningen of andere dergelijke voorzieningen. In elk geval moeten maatregelen tegen valgevaar worden genomen indien sprake is van risico verhogende omstandigheden, openingen in vloeren, of als het gevaar bestaat om 2,5 meter of meer te vallen.

Middelvoorschriften (arbocatalogus) Manieren waarop aan de doelvoorschriften kan worden voldaan Terugdringen van risico’s Maatregelen Methoden Erkend Stand wetenschap en professionele dienstverlening

Arbocatalogus (1) “een geheel van afspraken tussen werkgevers en werknemers waarin wordt bepaald welke van de methoden en middelen zullen worden ingezet om aan de doelvoorschriften te (kunnen) voldoen.” Kortom een beschrijving van methoden, instrumenten, goede praktijken (de hoe-vraag) Werkgevers- en werknemers(organisaties) stellen zogenaamde arbocatalogi op. Hierin staan de verschillende manieren beschreven, waarop werkgevers kunnen voldoen aan de doelvoorschriften die de overheid stelt; bijvoorbeeld: beschrijvingen van technieken en methoden, goede praktijken, normerende documenten, praktische handleidingen en bindende afspraken van CAO-partijen. Als het mogelijk is moeten aan de arbocatalogi gezondheidskundige grenswaarden gekoppeld worden, zoals het maximum aantal decibellen of trillingen waaraan een werknemer blootgesteld mag worden. De verantwoordelijkheid (zoals opstelling, up-to-date houden) voor de arbocatalogi ligt volledig bij de werkgevers- en werknemers(organisaties).

Informatiebronnen Arboportaal Veilig en gezond werken Stichting van de Arbeid Inspectie SZW

Informatiebronnen vervolg Arbocatalogus agf; http://www.gezondehandel.nl/net-book.php Nen-normen; http://www.nen.nl/

Bronaanpak Bestrijding aan de bron Collectieve maatregelen Individuele maatregelen Criteria voor toetsing arbobeleid: stand van de wetenschap (toepasbaar in de praktijk) professionele dienstverlening (arbodienst) Persoonlijke beschermingsmiddelen

Redelijkerwijsprincipe Criteria: technische haalbaarheid operationele haalbaarheid economische haalbaarheid Verder: ernst en situatie De werkgever kan stellen dat maatregelen aan de bron redelijkerwijs niet van hem verwacht kunnen worden indien aangetoond kan worden dat een van de volgende bepalingen van toepassing is: • Technisch niet haalbaar: - er is geen alternatieve mogelijkheid voor uitvoering van de taak; - het risico is onvermijdelijk bij het werk (b.v. vuur voor een brandweerman). • Economisch niet haalbaar: Dit argument is alleen te accepteren onder strikte condities, want: - een economisch afgeschreven machine die niet aan de VGW eisen voldoet, moet vervangen worden; - een nieuwe machine moet goed zijn; uitstel van maatregelen mag soms, afstel niet. Er moet tijdig geld gereserveerd (=gespaard!) worden; - een CE sticker voldoet niet als garantie voor een veilige machine. Onderzoek de machine altijd zelf. Ook bestaande machines moeten voldoen aan de bepalingen van het Arbobesluit. • Operationeel niet haalbaar: - spanningsveld met andere VGW aspecten: een VGW probleem wordt opgelost maar er komt een ander probleem voor in de plaats; - procestechnische eisen staan de VGW maatregelen niet toe; - de toegankelijkheid en de veiligheid van de machine moeten gewaarborgd blijven; - de brandveiligheid moet gewaarborgd blijven.

(Arbo-) beleidscyclus risico's inventariseren informatie BHV, PAGO visie risico's inventariseren informatie BHV, PAGO analyse bedrijfsongevallen, beroepsziekten risico's evalueren prioriteiten stellen plan van aanpak maken uitvoering plan van aanpak elkaar aanspreken rapportage vervolgafspraken (Arbo-) beleidscyclus Dialoog tussen OR en bestuurder Dialoog tussen leidinggevenden en medewerkers willen weten wegen werken waken

Arbobeleid art. 3 Werkgever zorgt voor: de veiligheid en de gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten een beleid dat is gericht op zo goed mogelijk arbeidsomstandigheden. Een beleid gericht op voorkoming en indien dat niet mogelijk is beperking van psychosociale arbeidsbelasting

Vervolg arbobeleid Werkgever zorgt voor: een goede verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden van werknemers waarbij rekening wordt gehouden met hun bekwaamheden Een regelmatige toetsing van de ervaring met het beleid en past het beleid daarop aan.

RI&E art.5 De werkgever legt in een inventarisatie en evaluatie schriftelijk vast welke risico’s de arbeid voor de werknemers met zich brengt. In de RI&E wordt aandacht besteed aan de toegang van werknemers tot een deskundige werknemer of persoon of Arbodienst. Plan van aanpak inclusief tijdspad omtrent risico’s

Vervolg RI&E RI&E wordt aangepast als veranderende werkomstandigheden daartoe aanleiding geven. Wanneer er uitzendkrachten of gedetacheerde mensen werken dan moet er tijdig voor aanvang van de werkzaamheden aan de werkgever van deze medewerker de gedeeltes uit de RI&E die wat over de werkplek melden. Die werkgever verstrekt het aan de uitzend of detacheringskracht

Voorlichting en onderricht Doeltreffend inlichten over: Risico’s Maatregelen Voorkoming of beperking risico’s Deskundige bijstand Preventie Bescherming Bedrijfshulpverlening Doel en werking PBM Beveiligingen Toezien op naleving

Voorlichting over onderwerpen waarover specifieke regelgeving voor bestaat: bijv. Lood de functie en taak vd werknemer risico’s die specifiek met persoonlijke werkzaamheden te maken hebben de wijze waarop het zo veilig mogelijk kan hoe te handelen in acuut gevaarlijke situaties betekenis optische / akoestische alarmsignalen

Melden ongevallen art.9 Melding bij Arbeidsinspectie: dood ziekenhuisopname blijvend letsel Registratie: bij meer dan 3 dagen ziekteverzuim voor inzage beschikbaar.

Voorkomen gevaar derde art. 10 De werkgever is verplicht om gevaar voor de veiligheid en gezondheid van derden te voorkomen indien bij of in rechtstreeks verband met de arbeid die zijn werknemers doet verrichten. Deze gevaren moeten worden meegenomen in de RI&E

Verplichtingen werknemers art.11 a: arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen op de juiste manier te gebruiken b: pers. beschermingsmiddelen op juiste manier te gebruiken c: aangebrachte beveiligingen niet te veranderen d: mee te werken aan onderricht

Vervolg art. 11 e: door hem opgemerkte gevaren ter kennis te brengen aan werkgever f: indien nodig mensen bij staan bij uitvoering taken op grond van deze wet

Samenwerking art. 12 Werkgever en werknemers werken samen. De werkgever voert overleg met de OR over arbobeleid en de uitvoering. Bedrijfsbezoek toezichthouder (AI): onderhoud vergezellen

Rol Inspectie SZW Re-actief: ongevalsonderzoek beoordeling werkonderbreking onderzoek anonieme klachten Pro-actief: inspectiebezoek handhaving arbo-catalogus zelfinspectie

Preventiemedewerkers art. 13 Dragen zorg voor dagelijkse veiligheid binnen het bedrijf. Ieder bedrijf met meer dan 25 medewerkers moet er één of meer aanstellen.

Preventiemedewerker Uit de Ri&E komt: Deskundigheidsniveau Taken Vaardigheden Hoeveel uur Hoeveel preventiemedewerkers Organisatorische inbedding Bevoegdheden

Taken preventiemedewerkers In ieder geval (art.13 lid 7): meewerken aan opstellen en uitvoeren van de RI&E; adviseren en samenwerken met de OR inzake maatregelen gericht op goed arbobeleid; het (mede) uitvoeren van deze maatregelen.

Deskundige bijstand art. 14 Keuzemogelijkheden Vangnetregeling/standaardregeling (art. 14a) Maatwerk (art.14) Voorwaarden maatwerk: overeenstemming met OR contract bedrijfsarts verplicht de verplichting tot deskundige ondersteuning op 4 gebieden blijft

Deskundige bijstand Maatwerkregeling Vangnetregeling Bedrijfsarts Verzuim Begeleiding Bedrijfsarts Arbodienst RI&E Gecertificeerde deskundige PAGO Aanstellings-keuring Gecertificeerde deskundig

Bedrijfshulpverlening art.15 De werkgever is verplicht zich bij te laten staan door bedrijfshulpverleners tav: eerste hulp bij ongevallen, Het beperken en bestrijding van brand en de gevolgen van ongelukken Het alarmeren en evacuatie van werknemers en andere aanwezige personen

Bedrijfshulpverlening art. 15 Aantal niet langer aangegeven. Beperking van taken tot: eerste hulp, brandbestrijding en evacuatie Werkgever mag BHV-taken op zich nemen; Invulling BHV afgeleid van RI&E. Aantal niet langer aangegeven: BHV-organisatie afstemmen op aard, grootte en specifieke risico's van bedrijf. Beperking van taak BHV-er heeft geen taken meer in het voorkomen van ongevallen en het alarmeren van externe hulpdiensten Werkgever mag BHV-taken op zich nemen; moet dan wel tenminste 1 werknemer aanwijzen om hem te vervangen bij dienst afwezigheid. Invulling BHV afgeleid van RI&E.

(P)ago art. 18 De werkgever stelt de werknemers periodiek in de gelegenheid een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich meebrengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.

Vervolg art. 18 Nadere regels voor speciale doelgroepen: o.a. jongeren, asbestwerkers, werken met lood,kankerverwekkende stoffen, lawaai, beeldschermwerkers, nachtarbeid

Verplichtingen werkgever Beleid gericht op het voorkomen of beperken van psychosociale arbeidsbelasting Risico-inventarisatie en evaluatie Plan van aanpak Voorlichting en onderricht Ongevallen registratie Pago Bedrijfshulpverlening Deskundige ondersteuning .

AFSLUITING