Opleidingsplan in beweging Frank Smeenk (longarts, CZE) Bianca van Veggel (aios longgeneekunde, JBZ) Annette van Kuijk (revalidatiearts Tolbrug) Marieke Bolk (onderwijskundige, FMS)

Wat gaan we doen? 5 min: Kennismaking 10 min: Inventarisatie: ingrediënten opleidingsplan 15 min: Toelichting handreiking opleidingsplan 20 min: Presentatie en reactie plan Revalidatiegeneeskunde 20 min: Presentatie en reactie plan Longgeneeskunde 5 min: Conclusies en afsluiting Voorafgaand aan een workshop vragen we altijd welke vragen er leven rondom IO in een ziekenhuis of in een regio. Vanuit het project RIO doen we ons best om hierin te ondersteunen, maar ook wij hebben niet alle antwoorden en kant en klare oplossingen. Wij hopen deze samen met het veld wel te vinden en faciliteren dit proces. Wie zou in zijn opleiding van gebaande paden willen afwijken?

Basisingrediënten voor een werkbaar landelijk opleidingsplan Definitie: ‘Een door een wetenschappelijke vereniging opgesteld en door het CGS vastgesteld plan dat de structuur en inhoud van de opleiding tot medisch specialist beschrijft’. Opdracht: Wat moet erin? En wat moet er niet in?

Individualisering en opleidingsplannen: samenvatting animatie

Landelijk opleidingsplan: Kaderbesluit: Juridisch/regels Specifiek besluit: Juridisch/regels Landelijk opleidingsplan: Wat? Hoe op hoofdlijn details Regionaal Opleidingsplan: planning, organisatie curriculum: Hoe? Wie? Waar? Wanneer? Lokaal opleidingsplan: planning, organisatie, curriculum: Hoe? Wie? Waar? Wanneer?

RIO: Stand van zaken revisie opleidingsplannen Nog van start Aan de slag Pilottests EPA’s en opleidingsplan nog aanpassen Pilottests onderdelen en opleidingsplan ± klaar Opleidingsplan en besluit bij CGS Psychiatrie Revalidatie MMB Klinische genetica Plastische chirurgie Radiotherapie Urologie Neurochirurgie MDL Neurologie KNO Orthopedie Pathologie Geriatrie, Cardiothoracaal Cardiologie Dermatologie Interne Anesthesiologie Kinder Klinische chemie Long NB. Heelkunde heeft zelf e.e.a. ontwikkeld Al EPA-gebaseerd opleidingsplan: Oogheelkunde Radiologie + RIO-ondersteuning E-pf: Gynaecologie Reumatologie

Handreiking opleidingsplan Aanleiding en waarom? Intern toetsingskader CGS landelijk opleidingsplan: voor CGS om nieuwe/aangepaste plannen te toetsen RIO Handreiking opleidingsplan: tips voor wv’n uitwerking en presentatie van een landelijk plan dat voldoet aan de CGS-criteria, individualisering faciliteert en werkbaar is Hoe te gebruiken?

Handreiking: kernelementen opleidingsplan:   4.Voortgang monitoren en toetsen O.a.: Gesprekscyclus, IOP, portfolio Toetsplan, incl. toetsinstrumenten   1.Uitgangspunten en verantwoording O.a. link beroeps (competentie) profiel Individualisering 2.Inhoud en eindkwalificaties O.a.: Bouwstenen Verhouding bouwstenen Onderwerpen profilering en actualiteit 5.Beoordelen en bekwaam verklaren O.a.: Beoordelingsprocedure Protocol bekwaam verklaren Richtlijnen vrijstellen, EVC, SVC   6.Regionale/lokale vertaling 3.Vormgeving O.a.: Fasering Planning Profileringsruimte   7.Kwaliteit en duurzaamheid BIJLAGEN Leg afspraken vast over leerdoelen voor volgende stages!

Opdracht: Bestudeer kort (samenvatting van) de handreiking Luister ‘vanuit de checklist’ naar de presentaties (het ontwikkelproces) over opleidingsplan Revalidatie en Longgeneeskunde Bepaal: of en hoe kernelementen in het plan zijn verwerkt Bedenk: vragen voor presentatoren

EPA’s revalidatie: ICF en rondje langs de velden Kernteam: Annette van Kuijk Rutger Dahmen Sigrid van Haaster project RIO: Fedde Scheele Marieke Bolk Utrecht, Mei 2016

Opbouw opleidingsplan 3 lijnleerthema’s Klinisch redeneren Communicatie & organisatie Kennis & wetenschap 8 blokleerthema’s Niet aangeboren hersenletsel Myelum en perifeer zenuwletsel Progressieve neurologische aandoeningen Amputatie en prothesiologie Aandoeningen van het spierskeletsysteem Chronische pijn en orgaanaandoeningen Traumatische aandoeningen Aandoeningen bij kinderen, jeugdigen en adolescenten Toetsing: KPB van 25 Kritische beroepssituaties Opbouw huidige opleidingsplan:

Waarom revisie opleidingsplan? Medisch handelen Communicatie Samenwerking Kennis en wetenschap Maatschappelijk handelen Organisatie Professionaliteit Door individualisering wordt vaker van opleiders gevraagd aios bekwaam te verklaren, dan wel extra taken te geven om aan competenties te voldoen. Dat blijkt in de praktijk lastig voor opleiders omdat zij gewend zijn vanuit activiteiten te redenen en handelen. Vanuit competenties zoeken naar opleidingsmomenten in de dagelijkse praktijk voelt geforceerd. Men ziet als het ware door de gedetailleerde blik van de competenties het overzicht over de kritische beroepsactiviteiten niet meer. Dat is de reden waarom we als concilium revalidatie terug willen naar de bedoeling: aios de kritische beroepssituaties eigen maken die horen bij het vak van de revalidatiearts.

THEMA KAART Binnen de revalidatiegeneeskunde werken we met het ICF model. Met de modernisering van de opleiding hebben we onze opleiding als het ware ingericht vanuit de functies en anatomische eigenschappen, i.e. de competenties en de themakaarten van de belangrijkste diagnose groepen; en van daaruit gaan we kijken naar de beroepsactiviteiten. Als revalidatieartsen zijn we echter gewend precies andersom te kijken. Welke activiteiten moet iemand verrichten en welke basisvoorwaarden zijn daarvoor nodig. EPA’s sluiten dus beter aan bij de werk- en denkwijze van de revalidatiearts. Wat we eerst hebben gedaan is met een kernteam het huidige opleidingsplan gekanteld van de vertikaal georganiseerde themakaarten, naar horizontaal georiënteerde EPA’s met kritische beroepsactiviteiten. Kernteam heeft uit BETER groslijst samengesteld van 54 EPA’s. Het is een waar nog goed naar gekeken moet worden door vakexperts. Aantal van verkleinen

Opbouw opleidingsplan Opbouw huidige oleidingsplan: 3 lijnleerthema’s 8 blokleerthema’s 25 Kritische beroepssituaties 3 lijnleerthema’s 54 concept EPA’s

Rondje langs de Velden Uitleg EPA & Proces Feedback gevraagd ‘Hulptroepen’ geworven Geoefend met beschrijven van EPA’s Vervolgens : in periode Nov/jan: bezoek 8 opleidingscircuits/OOR’s: aios en opleiders. Doel: zie tekst dia Zinvol: uitleg is nodig; Opleiders én aios nodig bij EPA-ontwikkeling Inhoud/beheersingsniveau BETER wellicht nu te hoog gegrepen -> back tot basics Fasering herkenbaar -> discussie waar begint de aios? Hoe specifiek/globaal maak je EPA’s? Wat is de verhouding met themakaarten? Hoe dragen ze bij aan beter beoordelen? Verhouding: EPA-set vs BETER 2.0? Wat als een EPA op niveau 4 is behaald? Regionaal bepalen: welke EPA’s waar te behalen? Hoe individualisering/ versnelling bedrijfsmatig te organiseren?.

Opbrengst 15 concept EPA’s Intercolle-giale consult-voering Polikliniek draaien Toepassen ICF model Poliklinisch consult NAH Behan-delen spasticiteit/ Botox Trauma-tische aandoe-ningen Runnen klinische afdeling Adviseren loophulp middelen: schoen/ orth. Blaas- beleid bepalen Multidsci. teambespreking leiden Interdisci. Teambe-spreking leiden Brieven (opstellen) Weten-schap Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Onder wijs Beleid & manage ment Het rondje langs de velden leverde 15 beschreven concept EPA’s op van heel specifiek en gedetailleerd (brieven opstellen) tot EPA meer op grote lijn (traumatische aandoeningen).

Hoe verder? feb-sep 2016: indikken/beschrijven EPA’s (expertgroep) & toetsinstrum. (kernteam) Okt ‘16- mrt ‘17 Pilottest EPA’s i.d. praktijk & analyse Beter 2.0 9 mrt: kickoff 23 mrt: vervolg 15 jun: slot Begin ‘17 Evaluatie en revisie Instellen van een expertgroep met vrijwilligers uit rondje langs de velden ( zowel opleiders, supervisoren en aios) Indikken eerste lijst: keuzes maken, o.a.: Wat hoort echt in opleiding, wat erna? Wat wil je echt apart getoetst zien? Is dit een taak die je wilt toevertrouwen? Beschrijven/uitwerken gekozen EPA’s Relateren aan/integreren in Beter 2.0, o.a. -> toetsing en beoordeling Nov. ‘17 Presentatie def. EPA-set en Beter 3.0 Eind ‘17 Voorleggen RGS Jan. 2018 Invoering

54 EPA’s 24 EPA’s

EPA’s Basis: Basis med. Zorg, ICF, Team1 6 maanden Themastage : 6 mnd, ½ wk Themastage 4 maanden Jaar 3 Differentiatiegebied 1, 6 maanden Differentiatiegebied 2, 6 maanden Jaar 1 Jaar 2 Jaar 4 EPA’s Wat vinden jullie van het denken in fasering van de opleiding? En als jullie inderdaad aangeven: ja het lijkt ons goed te werken naar een logische opbouw in ons curriculum Dan zou je per stage/blok kunnen bekijken: Wat doet de aios dan in die blokken? Welke activiteiten zou hij dan moeten leren beheersen in die stage? Welke EPA’s horen hierbij?

EPA’s 1 ICF toepassen 2 Runnen klinische afdeling en dienst doen 3 Teambespreking leiden 4 Poliklinisch spreekuur draaien -organisatorisch 5 Poliklinisch spreekuur draaien – breed diagnostisch 6 Intercollegiale consultvoering en overleg 7 Voeren van complexe gesprekken 8 Opstellen decubitus- en blaas-darmbeleid 9 Adviseren en stimuleren tot gezonde leefstijl en ‘healthy aging’ 10 Prognosticeren en indiceren behandeling cognitief functioneren 11 Prognosticeren en indiceren behandeling communicatief functioneren 12 Prognosticeren en indiceren behandeling loopvaardigheid incl. advies hulpmiddelen

EPA’s 13 Prognosticeren en indiceren behandeling hand-armvaardigheid incl. advies hulpmiddelen 14 Prognosticeren en indiceren behandelen rompstabiliteit i.r.t. zitten & transfers incl. advies hulpmiddelen 15 Diagnosticeren, prognosticeren en indiceren behandeling ontwikkelingsproblematiek 16 Diagnosticeren, prognosticeren en indiceren behandeling spasticiteit 17 Begeleiding geven bij seksuele dysfuncties 18 Leveren van (lifelong) nazorg 19 Long, oncolo, hart en diabetes 20 Behandelen van spasticiteit 21 Uitvoeren schoen & technisch spreekuur 22 Leiding geven en organiseren 23 Onderwijs & opleiding verzorgen 24 Wetenschap bedrijven

Schoen & technisch spreekuur draaien. Beschrijving: Zelfstandig spreekuur draaien met schoenmaker/instrumentmaker: Hulpvraag, Diagnostiek uitvoeren, Behandelplan maken Opstellen adequaat (schoen)recept, Bewaken van het proces, Overleg/tripartiet overleg bij zowel nieuwe als vervolgpatiënt Patiënteducatie Wat nodig? Kennis: Ziektebeelden/anatomie functioneel, Basiskennis schoentechnische mogelijkheden, Medische kennis, Biomechnica, Technische kennis Vaardigheden: Voetonderzoek, Interpretatie röntgen, Vertaalslag maken van probleem + hulpvraag pt naar adequaat schoeisel , In begrijpelijke taal kunnen uitleggen aan patiënt, Professionele communicatie met instrumentenmaker en pt Gedrag: Professioneel gedrag Informatiebronnen: KPB (Schoen)recept Video-opname v/h spreekuur 360-graden feedback schoenmaker Cursus? Literatuur Boek

Vragen??? en opmerkingen

Workshop ‘Het landelijk opleidingsplan in beweging’ Vb: Longziekten en tuberculose Bianca van Veggel (aios, longgeneeskunde JBZ) Frank Smeenk (opleider, longarts CZE)

Longgeneeskunde 2 jaar interne geneeskunde 1 jaar zaal 1 jaar stages cardiologie Keuzestage (IC) Keuzestage

Longgeneeskunde 4 jaar longgeneeskunde 1 jaar zaal 6-12 maanden beschouwende consulten 6-12 maanden ‘snijdende’ consulten 1 jaar polikliniek 4 maanden longfunctie en slaap 4 maanden IC 4 maanden behandelkamer Uitwisseling 3-12 maanden met (niet) academische opleiding

Thema’s binnen de longgeneeskunde

Thema’s en relatie met stages

Vaardigheden

Overzicht

Problemen aios? Praktische toepasbaarheid themakaarten Ontbreken verplichte oncologiestage Wens tot meer afgebakende stages Wens tot verdieping Weinig aandacht voor generieke vaardigheden Weinig aandacht voor superviserende taken AIOS Toetsing

Doelen AIOS Vastomlijnd opleidingstraject (IOP) Afgebakende stages/onderdelen Toenemende zelfstandigheid Ruimte voor verdieping Evt korting op stages Verdiepingsstages (evt in andere kliniek) Voldoende ruimte voor verrichtingen

Problemen opleiders? Implementatie thema’s Verkorting opleidingsduur Verder gaande specialisatie/verdieping van longgeneeskunde Oncologie Slaap, etc.  Aandachtsgebieden

Nieuwe ontwikkelingen Verkorting van de opleidingsduur Schakeljaar Eerder verworven competenties Versneld traject EPAs Bekwaamverklaringen Discipline overstijgende thema’s Teamwork Scherpbier 2.0 Ontwikkelingen van eigen vakgebied Opleiding in verschillende ziekenhuizen - opleidingsgroepen EVC hoe in te bouwen (schakeljaar/ ANIOS / Anders?) Sneller doorlopen opleiding (hoe? Problemen op de werkvloer?) Bekwaamverklaringen (patiënt veiligheid/ competentie gericht opleiden  zie ook sneller opleiden) – Hoe? Algemene thema’s: patiënt veiligheid, participatie, leiderschap, doelmatigheid, ouderenzorg. Ontwikkel trajecten: klinisch, wetenschap, onderwijs, bestuurlijk (?) Draagvlak in de vereniging (wie gaan het doen) Eindtermen, begeleiding en toetsing? Beschrijven van aandachtsgebieden? Conflict met zittende specialisten. Duur vooropleiding? Mogelijk maken van aandachtsgebieden.

Ontwikkeling LOP - 2016 Wie: Bestuur, concilium, aios, oude lid voormalige WG Globale structuur Duur IG? Duur LG? Basis longgeneeskunde = ? Diagnostische breed; therapeutisch eventueel smaller

Ontwikkeling LOP - 2016 Invulling EPAs – Concensus Betrokkenheid van Werkgroepen aandachtsgebieden (Terugkoppeling in Concilium / Vergadering landelijke opleiders / WV NVALT)

EPAs Klinische (pulmonologische) werkwijze. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met chronisch hoesten. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met dyspnoe. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met (massale) hemoptoë. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met astma. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met COPD. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met een pulmonale infectieziekte. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met (verdenking op) een thoracale maligniteit. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met een slaapgerelateerde ademhalingsstoornis. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met een pleurale aandoening. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met een interstitiële longziekte. Diagnostiek en behandeling van de patiënt met een vasculaire longziekte.

Aandachtsgebieden: Ernstig astma 3de lijnslongrevalidatie Oncologie Respiratoire infectie ziekten Vasculaire pathologie/pulmonale hypertensie ILD IC Slaapgebonden ademhalingstoornissen Bijzondere inverventies

Aanpassingen: Algemene thema’s Doelmatigheid Patiënt veiligheid Leiderschap Onderwijs en opleiding Ouderenzorg

Verrichtingen Pleurapunctie, zowel diagnostisch (10 of meer) als therapeutisch (10 of meer); Thoraxdrainage (10 of meer); Flexibele bronchoscopie (100 of meer) en hieraan gerelateerde procedures, zoals het nemen van bronchusbiopten: Broncho-alveolaire lavage (BAL) ten behoeve van immunologisch/infectiologisch onderzoek; Transbronchiale longbiopten1; Transbronchiale puncties (TBNA)1 ter evaluatie van lymfadenopathie dan wel mediastinale processen; Echo thorax

Overzicht

Voorbeeld van een EPA Chronisch hoesten

Schermafbeelding 2016-05-06 om 16.28.33

Toetsmatrix

Positieve punten voor AIOS Korting op vooropleiding Verplichte stages Ruimte voor individuele doelen Evt korting per stage Aandacht voor toenemende zelfstandigheid Epa’s lijken beter aan te sluiten bij de praktijk Generieke vaardigheden concreet omschreven Supervisie ondergebracht bij leiderschap Verdiepingsstages

Aandachtspunten AIOS Implementatie in de praktijk Faciliteren van afgebakende stages Ruimte voor verrichtingen Aandacht voor individuele leerdoelen Balans tussen verdiepen en werken Basis vrij marginaal, noodzaak tot verdiepen Toetsing Waken voor teveel registratie Format individueel opleidingsplan Uniform portfolio

Vragen en opmerkingen?

Conclusies en afsluiting Wil je meer weten over de individualisering van de opleidingsduur en de gevolgen daarvan voor onderwijs, toezicht en bedrijfsvoering? Kijk dan op www.specialistenopleidingopmaat.nl