Case-based learning Een nuttige tool voor onderzoekend leren Case-based learning Een nuttige tool voor onderzoekend leren Stephanie Vervaet Expertisecentrum Onderwijsinnovatie VIVES

-Ontwerpen en onderzoeken -Optimaliseren van ontwerp en processen -… SCIENCE TECHNOLOGY MATHEMATICS ENGINEERING Wetenschap Onderzoeken staat centraal -Wetenschappelijke concepten/inzichten -Onderzoeksvaardigheden -Materialenkennis -… Techniek Ontwerpen staat centraal -Wetenschappelijke inzichten en materialenkennis gebruiken i.f.v. een behoefte -Ontwerpproces -Hanteren van materialen, hulpmiddelen, … -… Wiskunde Toepassen bij het “onderzoeken” en “ontwerpen” -Relaties wiskundig uitdrukken en analyseren (modellering, metingen, grafieken, …) -Schaalberekening, oppervlakteberekening, … -… Uitgangspunt van het project

Onderzoekend leren is een didactische aanpak voor het stimuleren van: Domeinspecifieke kennis (wetenschappelijke concepten, wiskundige procedures, …) Domeinoverstijgende strategieën en houdingen (onderzoek- en ontwerpvaardigheden, toewijding, …)  Onderzoekend leren maakt het mogelijk om vanuit probleemstellingen: de vragende en kritische ingesteldheid van kinderen te stimuleren: Kinderen leren om hun eigen mening in vraag te stellen en te herzien, leren om informatie niet meteen als juist te bestempelen, maar zich hierbij vragen te stellen zoals "Hoe komt dat?", "Waarom is dat zo?", "Hoe kan ik daar meer over te weten komen?”, … kinderen te stimuleren tot actief onderzoeken en ontwerpen: Kinderen leren gericht waarnemen met al hun zintuigen, leren verbanden leggen tussen variabelen, leren een onderzoek plannen en uitvoeren, leren oplossingen bedenken voor een probleem, … Uitgangspunt van het project Hoewel ‘onderzoekend leren’ al goed gedocumenteerd is in de literatuur … vinden de innovatieve vakdidactische principes moeilijke ingang in de lerarenopleiding en in het basisonderwijs.

Doel van het project Faciliteren van het indalen van de didactiek van ‘onderzoekend leren’ in de lerarenopleiding via cases = voorbeelden van de onderwijspraktijk die gekoppeld worden aan theorie uit (vak)didactiek via bijhorende analyse- en reflectietaken.  overbruggen van de kloof tussen theorie en praktijk Een case realiseert een betekenisvolle koppeling tussen theorie en praktijk.  vier kenmerken van cases: 1.ze creëren leerkansen bij degene die de case bestudeert 2.ze zijn echt, zoveel mogelijk in overeenstemming met de werkelijkheid 3.ze presenteren niet noodzakelijk een ideale situatie (≠ good practice) 4.ze vereisen taken die aanzetten tot diepgaande analyse en discussie (Merseth, 1996; Shulman, 1992)

= leren met en van casesVoordeel? Een case is beter beheersbaar dan het observeren of het uitvoeren van opdrachten binnen de praktijk zelf. Een case omvat een zorgvuldig ontworpen beschrijving van een authentieke praktijksituatie, waarbij ook een leerdoel wordt nagestreefd. (= meer dan een praktijkanekdote) Een case presenteert een deel van de werkelijkheid, dat levendiger en meer contextspecifiek is dan bijvoorbeeld de inhoud van een studieboek.  het leren verankeren in de complexiteit van de praktijk Case-based learning? Een case zet vanuit taken aan tot grondige analyse en discussie van een praktijkvoorbeeld op basis van (vak)didactische principes.

Case-based learning? Studie met vragenlijst met aandachtsfactoren: Na afloop van de sessies steunend op case- based learning doet er zich een verschuiving voor naar meer aandacht voor competenties van leerlingen. In het kader van onderzoekend leren is dit een belangrijke voorwaarde om een goed leerproces te kunnen garanderen. Effectief?  In welke mate heeft een student aandacht voor de didactiek die hij/zij gebruikt in de klas, de eigen competenties of de competenties van de leerlingen?

Cases in dit project Onderzoekend leren wordt zichtbaar gemaakt bij de leraar en de kinderen via cases bestaande uit filmfragmenten van klassituaties met bijhorende richtvragen en feedback. Analyse per pijler Reflectie & interactie Hoe zet de leraar de leerlingen aan tot discussie door inzichten met elkaar te vergelijken? Bij de terugblik op het eerste groepswerk zet de leraar de opgedane inzichten vast. Wanneer een leerling een verkeerd antwoord geeft, vraagt de leraar of de anderen akkoord zijn. De leraar laat een leerling vervolgens verwoorden waarom die het tegenoverstelde denkt. Om na te gaan of de leerlingen het concept echt wel beethebben, stelt hij vervolgens de omgekeerde vraag (hoe verder van de lichtbron, hoe… groter de schaduw). (3:04-3:51)

Home ThemaSchaduw Leeftijd 3 de kleuter 2 de graad LO 1 ste graad SO Verantwoording Analyse per pijler Lesopbouw Context & achtergrond Leerinhoud Analyse per kerncomponent Cases in dit project

Inzetbaar binnen het competentiegerichte curriculum van de lerarenopleiding met respect voor gradatie van: Begeleiding van intense coaching door docenten naar student-gestuurde leerprocessen, zoals het gebruik van de cases om zelf de stage voor te bereiden Case-based teaching? Gezamenlijke analyse en discussie, maar ook zelfstudie is mogelijk.

Inzetbaar binnen het competentiegerichte curriculum van de lerarenopleiding met respect voor gradatie van: Begeleiding Complexiteit van de opdrachten van training van eenvoudige deelfacetten van onderzoekend leren naar complexere opdrachten in reële klassituaties Case-based teaching? Klein groepje leerlingen; focus op theorie Volledige klasgroep; focus op praktijk

Inzetbaar binnen het competentiegerichte curriculum van de lerarenopleiding met respect voor gradatie van: Begeleiding Complexiteit van de opdrachten Reflectie van reflectie op specifieke cases aangereikt door de docent naar zelfgestuurde reflectie waarbij de student de eigen praktijk afweegt tegenover de principes van onderzoekend leren Case-based teaching?

Waarom? Cases kunnen studenten: een haalbaar praktijkvoorbeeld presenteren aanzetten tot het expliciet koppelen van een praktijksituatie en de onderliggende theorie op natuurlijke wijze stimuleren een kritische, nieuwsgierige en vragende houding aan te nemen over de inhoud van een case de gelegenheid bieden hun eigen ideeën en veronderstellingen te toetsen aan die van anderen en aan die van experten. bewust maken van hun eigen ideeën en veronderstellingen over onderwijs en lesgeven Opgelet er zijn ook valkuilen: Ruis van de realiteit Hoge informatiedichtheid Veralgemening Case-based teaching?

Bedankt voor uw aandacht! Merci pour votre attention!