Minor Active Ageing: Noodzakelijke nieuwe koers en ASB perspectief

Presentatie over: "Minor Active Ageing: Noodzakelijke nieuwe koers en ASB perspectief"— Transcript van de presentatie:

1 Minor Active Ageing: Noodzakelijke nieuwe koers en ASB perspectief
Kitty van der Made

2 Vraagstelling Active Ageing
Op welke geïntegreerde wijze kunnen we – interdisciplinair én vertrekkende vanuit de individuele behoeften van de ouder wordende mens in al zijn leefgebieden – er toe komen dat de ouder wordende mens zo lang mogelijk onafhankelijk en zelfstandig kan blijven met een goede kwaliteit van leven. We zien steeds meer nieuwe samenwerkingen ontstaan zoals in Breda bijv. de sociale teams en de wijkteams waar verpleegkundigen samenwerken met MW-er, CJG, IMW, WIJ

3 Active Ageing....hoe dan? Innovaties met nieuw denken en doen tussen jong en oud. Studenten wonen in zorgcentrum Dansen JO (Breda) Taalles met zo veel win's serious gaming Innovaties op gebied van samenwerking en nieuwe manieren van organiseren ook over de “haag”. We zien steeds meer nieuwe samenwerkingen ontstaan zoals in Breda bijv. de sociale teams en de wijkteams waar verpleegkundigen samenwerken met MW-er, CJG, IMW, WIJ Film informele zorg die te zwaar wordt. Marjolijn Broese-Groenou (hoogleraar inf zorg) buurvrouw douchen gaat niet gebeuren.

4 BNN: Golden Oldies 2013/2014

5 Geer en Goor 2014 https://www.youtube.com/watch?v=KshMeZJe_Os
Filmpje: man is vrouw verloren. Nu huismeester en dagtaak hiermee. Participatiesl!! Wat is geheim van Geert en Goor? Wat doen zij anders dan de meeste mensen in de wijze waarop ze ouderen benaderen? Effect van G&G op ouderenzorg: Geld ingezameld en grote toename vrijwilligers! Wat is geheim van Geert en Goor? Wat doen zij anders dan veel mensen in de wijze waarop ze ouderen benaderen? Wat was het effect van G&G aldus het ouderenfonds, denk je?

6 Het leven bezien vanuit ASB perspectief
Macroniveau Factoren die voortvloeien uit het functioneren van de samenleving als geheel. Ontwikkelingen in de samenleving  Verzorgingsstaat naar participatiesamenleving. Nieuwe koers van de overheid, actief burgerschap, veranderend beleid, nieuwe wetgeving Mesoniveau. Factoren die “geproduceerd” worden door het ‘maatschappelijke” middenveld, de organisaties en instituties, belangengroepen, buurt, plaatselijke overheid, hulp- en dienstverlenende instanties. De impact van de nieuwe ‘macro’ koers op het terrein van Z&W is direct zichtbaar en merkbaar op meso niveau. Er ontstaan nieuwe manieren van (samen)werken, netwerken en buurtwerken. Microniveau. Factoren in de persoonlijke levenssfeer van mensen. Deze factoren zijn vaak belangrijk ter onderbouwing van waarnemingen uit de andere niveaus. Als men bijvoorbeeld aandacht wil vragen voor een gesignaleerd probleem bij bestuurders of bij de media, helpt het om het probleem te bespreken met concrete voorbeelden uit de praktijk van alledag. Bijvoorbeeld: veranderende wetgeving zorgt in de praktijk soms voor schrijnende situaties. schrappen huishoudhulp

7 Voorbeeld Nieuwe koers WNS
Wetgeving in snel tempo aangepast (VS PS) Mantra van de politiek over “doe-democratie” en termen als de “affectieve burger”. Overheid verleidt en verplicht tot zorgzaamheid Macro Gemeenten na overheveling spil in de zorg Grote impact van deze nieuwe koers op terrein van regionale zorg en welzijn organisaties (Vragen op gebied van samenwerken, netwerken en buurtwerken). Wie doet wat? Nu volop in beweging, expitimenterende gemeenten Meso Gevolgen voor de burger ??? Onzekerheid; andere en vaak minder hulp, zorg, ondersteuning. 2015 spannend jaar! Is de burger (ouderen) er klaar voor? Micro Drie perspectieven normatieve oproep tot participatie

8 Voorbeeld analyse 3 niveaus van een project
Doorgeschoten verzorgingsstaat. Leeftijd bepaalt het recht op “pensioen”, voorzieningen, ook de deeltaxi was beleid van overheid en gemeenten bij 65+ Macro Gemeente Breda gaf opdracht aan studenten: ‘Onderzoek wat wij moeten doen om ouderen uit de deeltaxi te krijgen en in het openbaar vervoer.’ Beleid liep achter! Meso Ouderen waren gewend aan deeltaxipas en hadden hier allemaal recht op. Waarom zouden ze met de bus gaan als de deeltaxi ze voor de deur ophaalde? Micro Macro: doorgeschoten verzorgingsstaat. Leeftijd bepaalt het recht op “pensioen”, voorzieningen, ook de deeltaxi was beleid van overheid en gemeenten Meso: Gemeentelijk beleid bepaalde dat iedere 65+ er recht had op een deeltaxipas. Micro: ouderen waren gewend aan deeltaxipas en hadden hier allemaal recht op. Waarom zouden ze met de bus gaan als de deeltaxi ze voor de deur ophaalde? Kortom: Visie en missie gemeente was “van deze tijd”, maar beleidsverandering liep achter. Dit stond verandering in de weg.

9 Opdracht projectgroep
Bespreek in je projectgroep op welke wijze jullie je projectopdracht in beeld kunnen brengen op micro, meso en macroniveau. Vraag je af: Waar komt je vraag / opdracht vandaan? Waarom is dit een vraag? Zijn er knelpunten te benoemen en hoe laten deze zich op de drie niveaus vertalen? 5 minuten in je projectgroep, daarna klassikaal nabespreken

10 De participatiemaatschappij:
Transitie en transformatie De Kanteling Rijk  Gemeente Jeugd: nieuwe jeugdwet Langdurige zorg: WLZ Werk: participatiewet ‘werken naar vermogen’ Anders kijken naar problemen, anders kijken naar naar indicaties (beschikking). Wat heeft u nodig om (met steun omgeving) zo zelfredzaam mogelijk te functioneren en participeren? Rechten  plichten Transitie: AWBZ gekantelde verantwoordelijkheden van overhead naar gemeenten. Van AWBZ naar WLZ en WMO

11 Compensatiebeginsel Wat houdt het compensatiebeginsel in?
Mensen worden via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) gestimuleerd om te participeren aan de samenleving. Iedereen moet zichzelf kunnen redden, zelfstandig of met behulp van zijn/haar eigen netwerk. Iedereen moet op vier terreinen in staat zijn deel te nemen, namelijk: een huishouden te voeren; zich te verplaatsen in en om de woning; zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel; medemensen te ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan. Degenen die hun beperkingen niet zelf of in hun eigen netwerk kunnen oplossen, krijgen ondersteuning van de gemeente. Gemeenten bieden voorzieningen om de beperking op te heffen en mensen in staat te stellen zichzelf te redden en te participeren. Gemeenten hebben een compensatieplicht naar hun burgers

12 Negen prestatievelden waaronder…
Het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid Preventieve voorzieningen voor problemen met opgroeien en problemen met opvoeden Het geven van informatie en advies Ondersteunen mantelzorgers en vrijwilligers Bevorderen deelname aan het maatschappelijk verkeer van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem of psychisch-sociaal probleem. Voorzieningen voor ouderen, gehandicapten, chronische psychiatrische patiënten en mensen met psychische of psychologische problemen. Maatschappelijke opvang Bieden openbare geestelijke gezondheidszorg. Bieden ambulante verslavingszorg. p. 73 Prestatievelden om: verschillen per gemeente niet te groot te laten worden en continuïteit te garanderen zijn 9 beleidsterreinen afgesproken. Prestatieveld 4: Mantelzorg is intensieve en langdurige zorg voor zieke of gehandicapte huisgenoten. Dit is meer dan de dagelijkse en normale zorg. Vrijwilligers hebben een belangrijke rol bij de invulling van de negen prestatievelden. Daarom investeert de gemeente in de begeleiding en ontlasting van de mantelzorger en wordt vrijwilligerswerk gestimuleerd en worden vrijwilligers ondersteund. De gemeente doet dit bijvoorbeeld door de subsidiëring van de vrijwilligerscentrale en de ontwikkeling van nieuwe producten voor mantelzorgers, zoals respijtzorg. Prestatieveld 6: Wie door een lichamelijke beperking of een chronisch psychisch of psychosociaal probleem niet zonder hulp kan functioneren kan bij de gemeenten voorzieningen aanvragen waardoor zelfstandig functioneren wordt bevorderd. Voorbeelden zijn rolstoelen, gehandicaptenvervoer, woningaanpassingen en thuiszorg.

13 Kwaliteit welzijnswerk vertaald in 8 bakens p
Kwaliteit welzijnswerk vertaald in 8 bakens p. 77 richtinggevend voor gemeenten Gericht op de vraag achter de vraag Direct er op af Gebaseerd op de eigen kracht van de burger Formeel en informeel in optimale verhouding Doordachte balans van collectief en individueel Integraal werken Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht Gebaseerd op ruimte voor de professional

14 WMO gestript Filmpjes WMO gestript deel 1 en 2 2,6 miljoen mantelzorgers Samen zorgen, netwerk betrekken (verandering in werk van de sociale professional, nieuwe methodieken EKC, Sociale netwerkstrategieen, OGW). Door veranderende bekostigingssystemen (12 min tot 14) komen lasten meer bij gehandicapten en ouderen zelf te liggen. Niet iedereen kan dit betalen en de samenleving is niet ineens klaar voor de “participatiegedachte en ook deelname naar dit denken”. Het beleid verandert echter wel gewoon door in rap tempo, steeds mer tussen wal en schip. Maar ook de kansen blijven zien en dat de verzorgingsstaat onhoudbaar werd en er wel een nieuw denken moest komen.

15 De deskundigen aan het woord
eature=youtu.be Jan Rotmans Rudi Westendorp (na 7 min) Huiskamer moet cockpit worden van de zorg!

16 Opdracht in groep Bespreek in je projectgroep opdracht 2 van het huiswerk Wissel uit welke kansen en bedreigingen jullie zien voor ouderen, met de komst van de transitie en transformatie Maak met je groepje een pitch van 5 minuten waarin jullie toelichten: Wat volgens jullie de grootste kansen en bedreigingen zijn (top 3) Licht toe op welke wijze de kansen in jullie ogen het beste benut kunnen worden en wat jullie rol daarin kan zijn. Licht toe op welke wijze er aan de bedreigingen het beste het hoofd geboden kan worden. Wat is hier voor nodig? Wie moet er iets doen? Op welk niveau (micro, meso, macro) moet er worden geïntervenieerd?

17 Civil society, kan iedereen hieraan voldoen?
Kan iedereen hulpvraag benoemen en steun zoeken? Empowerment  individuele kwetsbaarheid geen particulier probleem, maar gevolg van ongelijke verdeling toegang tot hulp- en steunbronnen. Zelfwerkzaamheid en zelfsturing; complexe samenleving maakt participeren moeilijk, juist voor ouderen (en LSES etc). Belangrijk: Behoren tot  zingeving. Zelfsturing; vermogen om initiatieven te nemen tot ontwerpen en realiseren van situatie die als zingevend wordt ervaren. Mantelzorg (ontspoord); ouderen als leverancier en afnemer Vrijwilligerswerk; minder door betaalde arbeid en sociale media (p. 98 smal gedacht??). Op welke wijze kan sociale media wellicht juist bijdragen aan vrijwilligerswerk?

18 Nabespreking Wat heeft deze dag opgeleverd? Wat neem je mee?

19 Wat hebben we nodig? nederland.nl/php/downloaditem.php?id=448

20 Lef nodig aldus Zorgbelang Brabant RPCP’s
Wat we nodig hebben is Lef. We staan voor de uitdaging om van de Wmo een succes te maken. Wanneer we vasthouden aan oude protocollen en standaardoplossingen verandert er weinig. Tal van regels en jurisprudentie zullen ertoe leiden dat de Wmo dichtgetimmerd wordt. Een gemiste kans en niet in overeenstemming met de geest van de wet. Een creatieve invulling van het compensatiebeginsel vraagt om lef van zowel burgers als gemeenten. Het gaat om twee vragen: 1. Durft de gemeente af te wijken van het standaard aanbod, variatie te bieden in het ondersteuningsaanbod en op zoek te gaan naar oplossingen die niet direct voor de hand liggen? 2. Durven burgers de gemeente te vertrouwen, oude zekerheden los te laten en te accepteren dat we niet allemaal hetzelfde krijgen? Dus: op andere manier naar beperkingen en ondersteuning kijken, waarbij gemeenten, burgers en belangenorganisaties op zoek kunnen gaan naar vernieuwende ideeën. Daar ligt de uitdaging van de Wmo en het compensatiebeginsel. Werk aan de winkel voor gemeenten om samen met burgers en belangenorganisaties op zoek te gaan naar vernieuwende ideeën en deze een kans te geven.