<Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> Workshop CVI-experience Femke van der Veer Marianne Geleijnse Startdia, ms: typefouten gecorrigeerd Datum 25-4-2017

Het “ervaren” van stoornissen in de hoge visuele functies Programma: Theorie: Wat is CVI? Hoge visuele functies Het “ervaren” van stoornissen in de hoge visuele functies Terugkoppeling ervaringen/ bespreken rol/ verwachtingen van Visio 25 april 2017

Zien doen we met onze ogen en HERSENEN <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> Ms:Alleen hersenen is te kort door de bocht! Datum 25-4-2017

Alle vormen van slechtziendheid die een gevolg zijn van hersendisfuncties, vallen onder de verzamelnaam “CVI”

CVI kan omvatten, stoornissen in: lage visuele functies: hoge visuele functies functies die voorwaardelijk zijn voor het zien: 25 april 2017

CVI kan omvatten, stoornissen in: lage visuele functies: Beeldkwaliteit Oogbewegingen (oculomotoriek) hoge visuele functies functies die voorwaardelijk zijn voor het zien: o.a. aandacht voor visuele informatie 25 april 2017

Hoe werkt zien? En wat kan er in mis gaan?

Als je je ogen open doet en je hebt aandacht voor wat je ogen je te bieden hebben... Is er in je achterhoofd – als het goed is – een prachtig, groot, gedetailleerd, kleurrijk scherp beeld van de wereld aanwezig (lage functiegroep beeldkwaliteit) Er is meestal veel te veel om in een keer allemaal goed te bekijken. Dus je moet selecteren. Dat begint met het richten van je ogen (lage functiegroep oogbewegingen) MAAR ER IS MEER.. 25 april 2017

Er is meer dan lage visuele functies en aandacht: De HOGE visuele functies.. (Vb auto) 25 april 2017

Kijk naar de gele stip en blijf hiernaar kijken wanneer de volgende dia komt 25 april 2017

Zonder onze ogen te bewegen, kunnen we de hele auto zien.. 25 april 2017

.. omdat we de hele auto selecteren 25 april 2017

..maar als we willen weten hoe de handgreep er uitziet, selecteren we alleen de handgreep.. 25 april 2017

Dit heet: Visuele selectieve aandacht We selecteren binnen visuele informatie met onze aandacht Kinderen met CVI hebben meestal een of meer stoornissen in de Visuele selectieve aandacht Dat heeft grote gevolgen voor hoe deze kinderen de wereld zien 25 april 2017

Dat wat we selecteren wordt verder verwerkt en nemen we bewust waar: de handgreep (detail)

.. de deur.. 25 april 2017

.. de auto 25 april 2017

.. de auto in relatie tot zijn omgeving 25 april 2017

een groter gebied voor overzicht of We kunnen dus de grootte van het gebied dat we selecteren naar wens variëren. We selecteren: een groter gebied voor overzicht of een kleiner gebied om een detail te bekijken CVI omvat meestal stoornissen in een of beide van deze functies 25 april 2017

Je selecteert alleen maar A’tjes dus je ziet alleen maar A’tjes Een stoornis in het selecteren van een groot gebied (zgn. globale visuele selectie) resulteert in een gebrek aan overzicht http:/www.oogheelkunde.org/richtlijnen/ visusstoornissen E-learning Je selecteert alleen maar A’tjes dus je ziet alleen maar A’tjes

Als je het geheel selecteert, zie je.. <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> http:/www.oogheelkunde.org/richtlijnen/ visusstoornissen E-learning “Globale visuele selectie ” Een “P” MS: beter in het Nederlands! Datum 25-4-2017

Een stoornis in het selecteren van een groot gebied (zgn Een stoornis in het selecteren van een groot gebied (zgn. globale visuele selectie) resulteert in een gebrek aan overzicht VERKEER!! 25 april 2017

<Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> Een stoornis in het selecteren van een groot gebied (zgn. globale visuele selectie) resulteert in een gebrek aan overzicht <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> SCHOOL!! MS teveel voorbeelden bij globale visuele selectie: Ik zou de olifant weglaten en dan wel een plaatje van een verkeerssituatie invoegen. Je hebt bij locale visuele selectie ook 3 voorbeelden, dat is voldoende 25 april 2017 Datum 25-4-2017

Een stoornis in het selecteren van een klein gebied (locale visuele selectie) resulteert in een moeite met zien van details, vooral in.. 25 april 2017

1. Visuele selectieve aandacht Bepaalt wat je ziet: Drukke visuele situaties: crowding Je vindt je vader niet, je ziet chaos .. of A’tjes

1. Visuele selectieve aandacht Bepaalt wat je ziet: Drukke visuele situaties: crowding Om je vader te kunnen zien moet je alleen zijn hoofdje selecteren. Je ziet wat je selecteert! .. of A’tjes

Drukke visuele situaties: crowding Je ziet geen leesbare tekst, je ziet chaos Ook bij deze stoornis: verkeer en school grootste probleemgebieden

Naast stoornissen in: Lage visuele functies: 1. Het richten van de ogen 2. De kwaliteit en grootte van het beeld Hoge visuele functies: 3. De visuele selectieve aandachtsfuncties… En: algemene aandacht voor wat de ogen ons te bieden hebben..

.. kan CVI stoornissen omvatten in: <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> 4. Visuele waarnemingsfuncties: Visuele identificatiefuncties Visueel ruimtelijke inschattingsfuncties 5. De koppeling van zien naar motoriek (Visuomotoriek) 6. Verschillende visuele geheugens 7. Visueel werkgeheugen 8. Snelheid van visuele verwerking MS: onlogische hier ga je van 3 naar 5!! Datum 25-4-2017

Relatief veel voorkomend zijn stoornissen in: <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> 4. Visuele waarnemingsfuncties: Visuele identificatiefuncties Visueel ruimtelijke inschattingsfuncties 5. De koppeling van zien naar motoriek (Visuomotoriek) 7. Verschillende visuele geheugens 7. Visueel werkgeheugen 8. Snelheid van visuele verwerking MS grijs is niet goed leesbaar, ik heb er geel van gemaakt. Deze dia moet hier niet staan, weghalen…. Niet logische opbouw, je zet hier ineens wel 5 tm 9, in begin doe je alles punt voor punt, zelfs woord voor woord. Datum 25-4-2017

Locaties ten opzichte van elkaar (van objecten of onderdelen) 4.2. Dé basis ruimtelijke eigenschappen zijn LOCATIE en ORIËNTATIE: alle dingen onderscheiden zich hiermee van elkaar Locaties ten opzichte van elkaar (van objecten of onderdelen) Oriëntaties (van objecten of onderdelen) Beweegt iets ja of nee (is de locatie van iets veranderlijk) Zo ja, hoe snel Zo ja, waar heen (oriëntatie) 25 april 2017

Een K is geen N: hoe zie je dat? <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> Ogen richten Beeldkwaliteit Visuele selectieve aandacht Waarneming Identiteit Ruimtelijk Door verschillende locaties van hoekpunten en orientaties van onderdelen K MS ik zou deze dia weghalen, de uitleg in de volgende dia’s is veel duidelijker dan deze kop met kleine uitleg. Voorwaarde: aandacht 25 april 2017 Datum 25-4-2017

<Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> Kinderen met stoornissen in 4. visueel-ruimtelijke waarnemingsfuncties, hebben moeite met <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> Schoolse vaardigheden (denk aan: aanleren van letters, begrip van geometrische figuren, topografie (waar zijn die steden tov elkaar?), het plaatsen van onderdelen bij bijv. puzzels) En/of Verkeer/mobiliteit (denk aan: ruimtelijke oriëntatie, inschatten of een auto beweegt, en zo ja hoe snel en/of waarheen) Klokkijken MS Erg volle dia, ik zou en of weg laten en Kunnen toevoegen in de titeltekst 25 april 2017 Datum 25-4-2017

5. Visuomotoriek onderscheidt zich van motoriek: Iemand met stoornissen in de motoriek kan een bepaalde gerichte beweging niet vloeiend uitvoeren Iemand met stoornissen in de visuomotoriek kan die beweging wel vloeiend uitvoeren, maar niet wanneer hij het visueel doet; dan gaat het langzaam en slechtgericht 25 april 2017

Kinderen met stoornissen in 5. visuomotoriek: Problemen in verkeer, school, sport Hebben moeite met vangen en gooien Hebben moeite met de richting van lijntjes tekenen Hebben moeite met de juiste plaatsing van onderdelen Hebben regelmatig botsinkjes en ongelukjes Zijn traag in de uitvoering van handelingen 25 april 2017

Kinderen met stoornissen in 7. Visueel werkgeheugen: <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> Hebben moeite met het vormen van een mentaal visueel beeld Hebben moeite met het vervormen van een mentaal visueel beeld (zoals in je hoofd draaien van visueel materiaal, bijv. een landkaart, puzzelstukjes) Problemen op school, bij spel, in verkeer: (denk aan: navigeren, uit het hoofd tekenen, schrijven zonder voorbeeld, puzzelen) 25 april 2017 Datum 25-4-2017

Kinderen met stoornissen in 8. visuele verwerkingssnelheid <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> Hebben meer tijd nodig om visuele informatie tot zich door te laten dringen. Hebben moeite met drukke verkeerssituaties waarin veel gebeurt en verandert Hebben moeite met het volgen van ondertiteling MS; hier ga je van 6 naar 9 25 april 2017 Datum 25-4-2017

Last but certainly not least: Kinderen met CVI zijn eerder vermoeid Kinderen met CVI zijn trager met visuele taken Kinderen zijn minder goed met visuele taken Kinderen met CVI weten dit Kinderen met CVI zijn slecht begrepen Kinderen met CVI voelen zich slecht begrepen Kinderen met CVI zijn vaak faalangstig 25 april 2017

<Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> Concluderend <Typ titel via Beeld, Koptekst en voettekst, Koptekst> <Typ subtitel via Beeld, Koptekst en voettekst, Voettekst> CVI is slechtziendheid door stoornissen in de verwerking van visuele informatie door de hersenen Er kan van alles misgaan Wat er misgaat, hoe zich dat uit in het dagelijks leven en hoe een kind hiermee omgaat is voor elk kind anders Stoornissen in de visuele selectieve aandacht komen het meest voor Voor kinderen met CVI is zien erg vermoeiend Kinderen met CVI hebben vaak faalangst ontwikkeld Probleemgebieden zijn verkeer en school Ik zou hier vooral een samenvattende dia met alle 9 gebieden die je hebt laten zien geven en daarna pas deze dia 25 april 2017 Datum 25-4-2017

Workshops: Ervaar stoornissen in de hoge visuele functies: Voorwaarde voor het zien 1. Aandacht voor het zien Selectie 2. Globale visuele selectieve aandacht 3. Locale visuele selectieve aandacht Visueel-ruimtelijke waarnemingsfuncties 4. Locatiewaarneming 5. Oriëntatiewaarneming 6. Bewegingswaarneming 7. identificatie 8. Visueel Werkgeheugen 9. Visuomotoriek 10. Snelheid van visuele verwerking 25 april 2017

Wat doet Visio op dit gebied voor de cliënt? Rol van Visio Wat doet Visio op dit gebied voor de cliënt? Verwachtingen vanuit keten: waar is vanuit de keten behoefte aan en hoe kunnen we de samenwerking optimaliseren? 25 april 2017