Europese regels staatssteun 22 januari 2015 Stijn Tanghe

Programma  Staatssteun?  Algemeen belang?  ≠ staatssteun  Staatssteun! Wat nu?  Verenigbare staatssteun  Samenvattend, een aantal aandachtspunten  Bijlagen

Staatssteun?

 4 cumulatieve voorwaarden:  Economisch voordeel  Door (lokale) overheid verleend  Aan één of meer welbepaalde ondernemingen (selectief)  Vervalst de mededinging of beïnvloedt het handelsverkeer tussen de lidstaten

Verdrag betreffende de werking van Europese Unie (VWEU)  Artikel 107 Behoudens de afwijkingen waarin de Verdragen voorzien, zijn steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de interne markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt.

verbod  Steun, bekostigd met staatsmiddelen aan ondernemingen  Onderneming = elke entiteit met een economische activiteit  Economische activiteit = aanbieden van goederen en/of diensten, tegen betaling op een bepaalde markt  tegen betaling = ongeacht wie betaalt, het gaat om de vergoeding  Markt = kans dat een andere onderneming die dienst zou willen aanbieden (een overheidsmonopolie  geen markt)

Belang ‘debat’ staatssteun  samenwerkingsovereenkomst = overeenkomst met als bedoeling de werking van een partner (mee) inzetten voor realisatie doelen bestuur, in ruil voor een toelage  De werking = goederen/diensten  In ruil voor = betaling  Decretaal kader Lokale Diensteneconomie

Overheidsopdrachten en staatssteunregels  Vaak verwarring  Europese voedingsboden  ‘opdrachten’ als dubbele term  bepaalde gevallen overheidsopdrachten  geen staatssteun  Vereenvoudigd:  Beide ‘systemen’ staan naast elkaar  Subsidie ≠ overheidsopdracht   subsidie  staatssteunregels  Overheidsopdrachten  soms staatssteunregels

Algemeen belang

Algemeen belang?  Economische activiteit, markt  algemeen belang  DAB  Diensten die overheden van algemeen belang achten en waaraan specifieke openbare dienstverplichtingen verbonden zijn  DAEB  Diensten van algemeen economisch belang

Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB)  Als een dienstverlening wordt benoemd als Dienst van Algemeen Economisch Belang, wordt de facto een opdracht (openbare dienstverplichting) opgelegd door een overheid  Algemeen Economisch Belang? De overheid vind een dienstverlening belangrijk genoeg om ze te ondersteunen, ook al is het een economische activiteit.  De opdracht is duidelijk omschreven

Officiële definitie DAEB  DAEB's zijn  economische activiteiten  die het algemeen belang dienen  en die de markt, zonder het overheids- optreden, niet (1)  had verricht. (1) of niet onder dezelfde voorwaarden inzake objectieve kwaliteit, veiligheid, betaalbaarheid, gelijke behandeling of algemene toegang

SDAB  Sociale Dienst van Algemeen Belang = bijzondere modaliteit in DAEB-besluit, voor  Diensten m.b.t. sociale behoeften  Gezondheidszorg  Langdurige zorg  Kinderopvang  Toegang tot de arbeidsmarkt en herintreding  Sociale huisvesting  Zorg voor en sociale inclusie van kwetsbare groepen

 staatssteun Er is geen sprake van staatssteun

 staatssteun  Bevoegdheidsoverdracht/delegatie  Sociale Zekerheid (verplicht verzekering)  De-minimis  Zuiver lokale diensten  Geen economisch voordeel  Altmark  Overheidsopdrachten  Toelagen op basis van voor iedereen toegankelijke reglementen

De-minimis (1)  De-minimis =  “de minimis non curat praetor”  Steun beneden een bepaald plafond is geacht het handelsverkeer niet ongunstig te beïnvloeden, noch de mededinging te vervalsen  opties :  De-minimisverordening  DAEB de-minimisverordening  Landbouw de-minimisverordening  Visserij de-minimisverordening

De-minimis (2)  Algemene de-minimis  € / 3 belastingjaren  Som van alle ontvangen de-minimissteun  van alle overheden  aan de onderneming  DAEB de-minimis  € / 3 belastingjaren  Som van alle ontvangen de-minimissteun  van alle overheden  aan de onderneming

De-minimis (3) - opgelet  Gaat om 3 ‘glijdende’ belastingjaren  Controle  Verklaring  Bewaarplicht 10 jaar 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013 1/1/2014 1/1/2015 1/1/2016 Max € / €

De-minimis (4) - opgelet  Transparant  Duidelijkheid  Melden dat het gaat om de-minimissteun + vermelden van verordening  Verordening van de Europese Commissie van 18 december 2013 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun, met nummer (EU) 1407/2013 [Publicatieblad Nr. L 352 van 24/12/2013 blz – 0008]  Verordening van de Commissie van 25 april 2012 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun verleend aan diensten van algemeen economisch belang verrichtende ondernemingen, met nummer (EU) 360/2012 [Publicatieblad Nr. L 114 van 26/04/2012 blz – 0013]  Duidelijk omschreven opdracht (DAEB)  Aard en duur van de opdracht  Betrokken onderneming(en)  Betrokken grondgebied  Ontvangen steun

De-minimis (5) - opgelet  De-minimis mag je niet gecumuleerd met :  Andere toegelaten steun:  Voor dezelfde ‘in aanmerking komende kosten’  Als door die cumul de steunintensiteit van de andere ‘vrijstellingsregeling’ overschreden wordt  Compensaties voor dezelfde ‘opdrachten’

‘Zuiver lokale diensten’  Pro forma vermelding  de juridisch zeer wankele notie van ‘activiteit van zuiver lokale aard’  Motivering van Waals Gewest voor subsidie aan inschakelingsbedrijven, als zijnde van ‘zuivere lokale aard’ werd verworpen  Enkel toe te passen na gespecialiseerd juridisch advies

Geen economisch voordeel  Geen economisch voordeel =  Voor iedereen of  Altmarkcriteria 1.Onderneming werd belast met een duidelijk omschreven openbare dienstverplichting 2.Paramaters voor berekening van compensatie zijn vooraf transparant en objectief vastgesteld 3.Geen overcompensatie 4.Bepaling van compensatie  Overheidsopdracht (aanbesteding of offertevraag)  op basis van de kosten van een gemiddelde goed beheerde en afdoende uitgeruste onderneming.

Staatssteun! Wat nu?

Staatssteun!  =  Economisch voordeel  Door (lokale) overheid verleend  Aan één of meer welbepaalde ondernemingen (selectief)  mededinging kan vervalst of het handelsverkeer tussen de lidstaten kan beïnvloedt zijn  Opties:  Aangemeld en toegelaten  Verenigbare

Verenigbare staatssteun  =  Er is sprake van staatssteun  Bepaalde voorwaarden zijn voldaan opdat deze niet strijdig is met de interne markt  Opties:  DAEB-besluit  Algemene Groepsvrijstellingsverordening  Richtsnoeren, kaderregelingen

DAEB-besluit  Toepassing  Duur van de opdracht < 10 jaar  Compensatie voor de welomschreven opdracht  € 15 miljoen. ! SDAB, mag de compensatie ruimer zijn

Aanvullende stappen/verplichtingen  DAEB besluit  De opdracht is duidelijk omschreven  Aard en duur van de opdracht  Betrokken onderneming(en)  Betrokken grondgebied  De aan de organisatie toegekende uitsluitende of bijzondere rechten  De parameters op basis waarvan de compensatie  Wordt berekent ≠ precies bedrag  Zal worden gecontroleerd  Zal worden herzien ingeval overcompensatie ev. Claw back clausule  3-jaarlijkse controle compensatie  beperkt tot maximaal 10 jaar  Verwijzing naar het DAEB-besluit

parameters voor berekening van compensatie  Compensatie  > geen overcompensatie ~ vervalsing mededinging  Netto-kosten verbonden aan de opdracht + redelijke winst  {methode van netto-kosten} = [(kosten-inkomsten)+redelijke winst*]  {Net Avoided Cost methode } = [(kosten van de onderneming met opdracht – kosten van de onderneming zonder de opdracht)+redelijke winst*] * ‘Safe harbour’ berekening van redelijke winst = swap-rente + 100basispunten of swap-rente + 1% (swap-rente volgens DG Mededinging on/swap_rates_en.html ) on/swap_rates_en.html

Samenvattend …

Aandachtspunt voor (lokale) besturen  Vermelden van de grond op basis waarvan de steun  Verstrekt wordt en dus  geen staatssteun vormt  Verenigbare staatssteun vormt  Controle voorwaarden  Bewaarplicht ! Systeem voor opvolgen ontvangen subsidies  de-minimis

Aandachtspunt voor Sociale Economie-organisaties  Overzicht bewaren van:  Ontvangen steun  Grond op basis waarvan die  geen staatssteun vormt  Verenigbare staatssteun vormt

 Contact  Stijn Tanghe, Stad Kortrijk, ,  Bronnen  WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE, Gids voor de toepassing van de EU-regels inzake staatssteun, overheidsopdrachten en de eengemaakte markt op diensten van algemeen economisch belang, en met name sociale diensten van algemeen belang (2013 ( ew_guide_eu_rules_procurement_nl.pdf) ew_guide_eu_rules_procurement_nl.pdf  Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten. (2014). Hoe kan het lokaal bestuur lokale sociale economie financieel ondersteunen? een handreiking. In Regie sociale economie (Vol. 4). Brussel: Politeia.

De-minimis verordeningen  Verordening van de Europese Commissie van 18 december 2013 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun, met nummer (EU) 1407/2013 [Publicatieblad Nr. L 352 van 24/12/2013 blz – 0008]  Verordening van de Commissie van 25 april 2012 betreffende de toepassing van de artikelen 107 en 108 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op de-minimissteun verleend aan diensten van algemeen economisch belang verrichtende ondernemingen, met nummer (EU) 360/2012 [Publicatieblad Nr. L 114 van 26/04/2012 blz – 0013]

DAEB-besluit  Referentie:  Besluit van de Commissie van 20 december 2011 betreffende de toepassing van artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst, verleend aan bepaalde met het beheer van diensten van algemeen economisch belang belaste ondernemingen, met nummer C(2011) 9380 [Publicatieblad Nr. L 007 van 11/01/2012 blz – 0010]