Voortijdig schoolverlaten Jeugdwerkloosheid T. Eimers

Voortijdig schoolverlaten als maatschappelijk probleem VROEGER: aan 12 à 13 jaar gaan werken NU: Leerplichtig tot aan 18 jaar, Tenzij: Eerder een startkwalificatie behalen MAAR er zijn veel: - spijbelende leerlingen - leerlingen die voortijdig school verlaten Hoe komt dit?  niet leuk op school en een alternatief elders Voortijdig schoolverlaten: - Verplicht bij de overheid te melden - Komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes

Achtergronden en mogelijke oorzaken Persoonlijke factoren: Vb: schoolresultaten, blijven zitten, motivatie, toekomstverwachtingen, geslacht, leeftijd, vermogen om te leren, beperkingen om te leren,... Gezins-en thuissituatie: Vb: moedertaal, opvoedingsstijl ouders, ondersteuning voor het leren, vaak verhuizen, werkloosheid ouders,... Schoolfactoren: Vb: schoolklimaat, relatie leraar-leerling, schoolgrootte, schooltype en –niveau,... Persoonlijke geschiedenis: Onderzoekers kunnen laten zien welke factoren een rol spelen, maar niet hoe en waarom. Chain of events: = keten van gebeurtenissen = ingrijpende, negatieve gebeurtenissen of situaties die de druk op een individu vergroten.

Twee soorten voortijdig schoolverlaters 1) Risicojongeren Ze hebben heel veel problemen en een lange probleemgeschiedenis. Ze hebben het niet alleen op school moeilijk hebben, maar in bijna alle situaties waarin zij terechtkomen. 2) Opstappers Ze hebben nauwelijks risicokenmerken, vertonen weinig problematisch gedrag en halen meestal gewoon hun vmbo-diploma. De school is voor hen niet aantrekkelijk, omdat de opleiding niet aan hun verwachtingen voldoet of omdat ze geen positieve opleidingskeuze kunnen maken. De arbeidsmarkt lijkt voor hen veel aantrekkelijker.

Signalering De school Scholen hebben vaak deskundigen in huis, zoals een orthopedagoog of schoolmaatschappelijk werker. Ook zijn er meestal in school docenten met een specifieke taak en deskundigheid. Op die manier kunnen leerproblemen of psychosociale problemen vaak al in een vroeg stadium opgemerkt worden. Zorgadviesteams en CLB Het onderwijs vormt een belangrijke plaats waar kinderen en jongeren met problemen al vroegtijdig kunnen worden gesignaleerd. Zogenaamde zorgadviesteams zijn verbonden aan een of meer scholen en hebben een multidiscplinaire samenstelling. Voortijdig schoolverlaters als individueel persoon Intelligentieniveau, karaktereigenschappen, sociaal-emotionele problemen of neurologische aandoeningen kunnen een rol spelen bij het niet volbrengen van een schoolloopbaan. Psychosociale omstandigheden Gepest worden, thuis problemen hebben, in psychische moeilijkheden verkeren. Dit komt veel voor. Te hoog inzetten ieder kind dat niet aan de (te hoge) verwachtingen van de ouders doet, heeft een sterke faalervaring.

Interventie De school, leerplichtambtenaar en ouders kijken hoe het verder moet als een leerling is uitgevallen. Er wordt gekeken op werlke manier de leerling weer naar school kan worden geleid. School De hulp voor het kind, loopt voor een groot deel via de school

Time-out Meestal zijn de problemen niet zo ernstig. Het kan vaak al helpen wanneer de jongere een periode even niet naar school hoeft te gaan en in die tijd intensief begeleid wordt. Naar werk In sommige gevallen is voor een jongere de weg terug naar school geen oplossing. Als hij/zij eenmaal 15 jaar of ouder is, dan wordt er gekeken naar de mogelijkheid hem/haar naar de arbeidsmarkt te leiden via een aangepast opleidingstraject.

Conclussie Voortijdig schoolverlaten = maatschappelijk en individueel probleem met twee gezichten 1) risicoleerling 2) opstappers Het is nodig om signalen vroegtijdig op te pikken, ze bespreekbaar te maken en met inzet van ouders, school en eventuele hulpverleners tot actie over te gaan! We moeten erkennen dat telkens maar langer en meer leren op school niet voor alle jongeren de beste weg is.

Lien Vanoost 1 BaOD