EN 16001 ISO 50001 Implementatie energiezorg Encon Neerzijstraat 49 3600 Genk www.encon.be Tel: 0032.89.410.820 EN 16001 ISO 50001 Implementatie energiezorg

enviromental Management Norm EN 16001 of ISO 50001 Norm EN 16001/ISO 50001 = norm die handelt over energiemanagement/energiezorg Norm EN 16001 is vrijwel gelijk aan de ISO norm 50001. Er zijn slechts beperkte verschillen Norm is aanvulling op reeds bestaande normen ISO 14001 (milieu), ISO 9001 (kwaliteit) Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding ISO 9001 7. Documentatie 8. Operationele controle Quality Management 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen ISO 14001 11. Audit EMS EN 16001 ISO 50001 12. Management review enviromental Management Management Energy Other Management systems

Definitie EN 16001 - ISO 50001 EN 16001 The overal aim of this European standard is to help organisations establish the systems and processes to improve energy efficiency. This should lead to reductions in costs and energy efficiency ISO 50001 The purpose of this European standard is to enable organisations establish the systems and processes to improve energy performance. including energy efficiency, use, consumption and intensity. This should lead to reductions in energy costs, GHG emmissions and other enviromental impacts. Energy performance gedefinieerd als: energy efficiency (optimalisatie specifiek energieverbruik) Use (optimalisatie rendementen installatie) Consumption (optimalisatie absolute energie) Intensity (optimalisatie primair energieverbruik) Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Vrije vertaling EN 16001 en ISO 50001 Is een zorgsysteem dat ervoor zorgt dat het energieverbruik van het bedrijf in kaart wordt gebracht. dat het energieverbruik daalt. het energieverbruik van het bedrijf onder controle wordt gehouden. het bedrijf voldoet aan de relevante wetgeving. de aandacht voor energie introduceert in alle afdelingen van het bedrijf. dat ervoor zorgt dat het op papier/elektronisch is vastgelegd. Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Waarom een zorgsysteem? Realiseren van energiebesparingen en kostenbesparingen Verbetering van efficiency: meer produceren met minder Strategische implementatie doorheen het bedrijf met een verantwoordelijkheid over de diverse afdelingen Bepalen van prioriteiten Conformiteit met wet- en regelgeving Evaluatie van de resultaten van uw energieinspanningen Energiebewuste medewerkers/sensibilisering De verankering van verbeteringen in de managementsystemen Een positief bedrijfsimago Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Definitie EN 16001 - ISO 50001 Plan Act Do Check Beide normen gebaseerd op PDCA (deming cirkel) Introductie Definitie Procedure implementatie Energie performantie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing Plan 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding Act Do 7. Documentatie Continue verbetering 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen Check 11. Audit EMS 12. Management review EN 16001 ISO 50001 Prestatieborging Wettelijke eisen Tijd Bestaand niveau

Definitie EN 16001 - ISO 50001 Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Begrippen 1 Bepalen van energiegebruikers Bijvoorbeeld (koeling, verlichting, processen, etc..) 2 Bepalen van het energieverbruik (Joule) 3 Energieverbruik relateren aan energiefactoren bepalen van het specifiek energieverbruik (kwh/ton, kWh/graaddag, etc…) 4 Bepalen van de energieaspecten welke invloedsparameters hebben een impact op het verbruik bijvoorbeeld: onderhoud van compressor, instellingen, etc… 5 Bepalen van de significante energieverbruikers en de significante energieaspecten Definitie van de belangrijkste energiegebruikers 6 Alle significante energieaspecten moeten onder beheer zijn door: procedures, opleidingen, investeringen in efficiëntie, etc.. Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Procedure implementatie Introductie Definitie Plan Energiebeleidsverklaring Inventaris energieaspecten Relevante wetgeving Energiedoelstellingen Do De directievertegenwoordiging energie Opleiding – training Documentatie Operationele controle Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review Act 12. Management review Check Monitoring en meten Preventieve en corrigerende maatregelen Audit van het energy management systeem

Implementatie 1. Energiebeleidsverklaring Introductie Definitie van engagement Inspanningsdoelstellingen kunnen zelf bepaald worden Omschrijft de scope van het EMS Verbintenis tot het beschikbaar stellen van informatie, middelen om doelstellingen te realiseren Een kader voor energie doelstellingen en targets Een verbintenis tot naleving van alle wetgeving en regelgeving Gedocumenteerd en geïmplementeerd + kenbaar gemaakt aan alle medewerkers en personen die in naam van de organisatie werken Periodiek updaten Publiekelijk maken van beleidsverklaring Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 1. Energiebeleidsverklaring voorbeeld Introductie Encon bvba werkt continu aan het efficient gebruik van energie en engageert zich tot: Het respecteren van de energiewetgeving en regelgeving Het systematisch energiebeheer volgens EN 16001 Uitbouw van een detail monitoringsysteem Het systematisch uitvoeren plannen en uitvoeren van energiebesparende maatregelen Het beschikbaar stellen van alle benodigde mensen, middelen en informatie Waar mogelijk gebruik maken van hernieuwbare energie Het Energie management maakt onderdeel uit van het integrale bedrijfsmanagementsysteem van Encon bvba en heeft betrekking op alle bedrijfsactiviteiten op de site, inclusief de distributie. Encon bvba stelt zich tot doel om tegen 2015 een efficiëntieverhoging van 20% te realiseren en tegelijk een CO2 neutraliteit te bereiken tegen 2020 Zowel het eigen personeel als dat van derden wordt hierbij betrokken Wij vertrouwen erop dat een ieder zich vanuit haar/zijn positie inzet om het energieverbruik waar mogelijk te reduceren. De directie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 2. De initiële analyse Introductie Uitvoering van een energieaudit Opmaken van deelstromen en verdeling van het energieverbruik gebaseerd op de gegevens die aanwezig zijn. Bepalen van de significante gebruikers Groot aandeel? kWh of Euro Focus van het energiebeleid? Indeling volgens grootte van verbruik Indeling volgens grootte van potentieel om te kunnen besparen Indicatie van sensibilisering 1. Significante energieverbuikers: definitie van grootte mag zelf bepaald worden. Cfr Pareto toepassen 2. Vervolgens maatregelen invoegen om het energieverbruik te verlagen volgens de detail analyse 3. prestatieborging/verbeteren Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspect 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 2. De initiële analyse praktisch Introductie Stap 1 Voer een profielanalyse uit door de verbruiksgegevens (elektriciteit, gas en de diverse brandstoffen) te analyseren Stap 2 Verdeel het energieverbruik over de verschillende energieverbruikers Stap 3 Vertaal het energieverbruik in kWh, kosten en CO2 Stap 4 Bepaal de methode om de significante energieverbruikers in kaart te brengen Stap 5 Bepaal hoe de energieaspecten onder beheer kunnen gebracht worden door een analyse van de significante energieverbruikers Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspect 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 2. Detailanalyse Introductie Opdeling van de doelstellingen van de significante energiegebruikers Technisch Programma tot implementatie van energietechnieken Management Werkinstructies en procedures voor een goed energiegebruik Gedrag Opleiding/communicatie en sensibilisering Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspect 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 3. Relevantie wetgeving – register energiewetgeving Introductie Definitie Maak een overzicht van de relevante wetgeving voor het bedrijf met datum van toepassing bijvoorbeeld: Milieucharter provincie EPB decreet EPB besluit energieprestatie-eis Besluit energieplanning VER-besluit Vlarem 1 Vlarem 2 IMJV rapportering Vlaanderen EN 16001 … Voor elk van de wetgeving worden de relevante documenten bijgehouden Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 4. Energiedoelstellingen Introductie De organisatie moet gedocumenteerde energiedoelstellingen en taakstellingen vaststellen en implementeren Energiedoelstelling Algemeen doel mbt energie, afgestemd op het energiebeleid Energie taakstelling (target) kwantificeerbare gedetailleerde energieprestatie waaraan moet voldaan worden om de doelstelling te behalen  Verantwoordelijkheden, datum en middelen ter beschikking stellen Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 4. Energiedoelstellingen voorbeeld Introductie Policy Verlagen van CO2 emmisies Objective 1 “Verlagen van het energieverbruik op de persluchtinstallatie” Target “30% besparing in een periode van 5 jaar” Energy factor “prodcutiecapaciteit van 1.000 ton/h – 8760 operationele werkuren – 10000 m² industriële activiteiten” Programma Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS Action Responsible Time Budget Installatie van een frequentiegestuurde compressor Facility Jan. 2012 250.000 € Opsporen van persluchtlekken Technische dienst 2x per jaar 5.000 € Verlagen van persluchtdruk Dec. 2010 Geen 12. Management review

Implementatie 5. Directievertegenwoordiging Introductie Het managment dient een vertegenwoordiger aan te duiden die de mogelijkheid heeft om: Gedefinieerde taken Verantwoordelijkheden Bevoegdheden te bepalen voor diverse medewerkers. De doelstelling hierbij is dat: de vereisten van de norm worden geimplementeerd en dat het energiemanagementsysteem wordt opgezet en onderhouden. er een opvolgingsysteem wordt opgezet om de voortgang te rapporteren aan de directie. er oplossingen worden gedefinieerd om het energieverbruik te optimaliseren en verbeteren. Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenw. 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 6. Training Introductie De organisatie definieert de competenties en de training voor haar behoeften Opleidingsdag EN16001 Introductie tot energiebesparingen Doelstelling training: Kennis over het energiebeleid en het energieprogramma De eisen en bepalingen van het energiemanagementsysteem beheren Welke invloed kan de medewerker hebben op het energieverbruik Bepalen van de taken en de verantwoordelijkheden als medewerker Overzicht van de voordelen energiebesparingen en energieoptimalisaties De werknemers die een impact hebben op de significante energieverbruikers moeten bekwaam zijn en op de hoogte zijn van de energiebesparingen. Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 7. Documentatie Introductie Documenteren van maatregelen,procedures opleidingen, etc… Instellingen HVAC installatie Instellingen persluchtinstallatie Logboek elektriciteitsverbruik Opvolging specifiek energieverbruik Procedures aankoop Instructies … Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 8. Operationele controle Introductie Omschrijving in 1 pagina hoe de besparing dient bereikt te worden en welke zaken daarvoor dienen uitgevoerd te worden. Bijvoorbeeld de omschrijving van de procedure Bijvoorbeeld de energie instructie … Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 9. Monitoring en meten Introductie De organisatie moet de eisen voor monitoring en meting vastleggen en omschrijven Implementatie van een energiemonitoringsysteem en monitoringsplan: Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 10. Preventieve en corrigerende maatregelen Introductie Corrigerende maatregelen Analyse: Aan de hand van de energieaudit is bijv. vastgesteld dat de koelinstallatie een lage COP heeft. Oplossing: Vervanging van de koelinstallatie door een nieuwe installatie met hoge COP Preventieve maatregelen Aan de hand van de energieaudit is bijv. vastgesteld dat er gelijktijdig wordt gekoeld en verwarmd. configuratie van de regeling zodat er niet meer gelijktijdig wordt gekoeld en verwarmd. Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 11. Audit van het EMS Introductie Op periodieke tijdstippen management systems audits uitvoeren Periode:1 x per jaar Analyse: Worden de bepalingen, taken en eisen van het energiemanagementsysteem nageleefd? Welke zijn de uitgevoerd acties? Welke zijn de gerealiseerde besparingen in vergelijking met de vorige periode? Compliance Audit Controle van de taken die in het kader van de wetgeving dienen uitgevoerd te worden, bijv: EPB, energieplanning, etc… Systeem audit Worden de procedures nageleefd? Performance audit Zijn de maatregelen uitgevoerd  controle via een expert. Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Implementatie 12. Management review Introductie Input Output Follow up vorige management review Beslissingen nemen over: Terugkoppeling van de management system audit implementatie energiebesparingen Resultaten van compliance audit taken, verantwoordelijkheden en doelstellingen Resultaten van de systeem audit Resultaten van de performance audit Overzicht van de status van het EMS Welke besparingen zijn uitgevoerd Welke besparingen zijn gepland Mogelijke optimalisaties in het EMS Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Wat kan Encon voor u doen in het kader van ISO 50001? Introductie 1. implementatie en begeleiding voor het behalen van de ISO 50001 2. Encon brengt in 2012 nieuwe software op de markt specifiek voor de definitie en opvolging van ISO50001 (verdeling via de website): Definitie van het EMS volgens vastgelegde procedure in de software Centralisatie van data Documentenbeheer Rapportagemogelijkheden voor directie en voor certificeringsorganisatie Opvolging van resultaten Takenplanning Mogelijkheid tot koppeling van energiemonitoring Doelstelling software: snellere implementatie voor het behalen van de ISO-50001 norm en eenvoudige gebruiksvriendelijke opvolging. Lage kostprijs Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Wat kan Encon voor u doen in het kader van ISO 50001? Introductie 3. opleidingscentrum om personen op te leiden in energiebesparingen en ISO-50001 4. Afdeling: efficient energie besparen: uitvoeren van energieaudits & analyse van energiebesparingen 5 Afdeling: verstandig energie produceren: begeleiden van projecten in alternatieve energie 6. Implementatie van een energiemonitoringsysteem 7. Uitvoeren van management system audits: Compliance audits Systeem audits Performance audits Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Quickwins: Analyse verbruik Stille uren

Case studie Daikin Oostende Plaatsing van energiemonitong Totaal Verbruik: 13 GWh/jaar In het weekend en nacht Base load: gemiddel van 750 kW Totaal verbruik buiten de werkuren: ± 3,3 Gwh/jaar Totale kostprijs: ± 210.000 €/jaar Besparingspotentieel : 120.000 €/jaar Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Case studie Compbell Foods Controle van nullastverliezen Totaal Verbruik: 3,4 GWh/jaar – 430.000 €/jaar In het weekend en nacht Base load: gemiddeld van 200 kW Controle verbruik buiten werkuren Gemeten 95.000 €/jaar Besparingspotentieel : 50.000 €/jaar Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Quickwins: Verlichting

Verlichting – Case studie Bestaande werkhal Totaal aantal armaturen: 665 – 2 x 58W Geinstalleerd vermogen: ± 93 kW Verlichtingssterkte: ± 100..200 lux Relighting (met dimming en sturing) Totaal aantal armaturen: 487 – 2 x 49W Geinstalleerd vermogen: ± 46,75 kW Verlichtingssterkte: ± 200…250 lux Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS Totale investeringskosten ± 100.000 € Subsidies ± 14.000 € Totale besparingen ± 49.000 €/jaar Totale opbrengst over 20 jaar ± 880.000 € Terugverdientijd 1,7 jaar 12. Management review RESULTAAT: 63% ENERGIEBESPARING MET VERHOGING VAN VERLICHTINGSSTERKTE

Quickwins: Verwarming

Meetcampagne Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Case studie – SKF Tongeren Afstellen verwarmingsinstallatie Bestaande werkhal Gasverbruik: 1.5 GWh/jaar Kostprijs: ± 65.000 €/jaar Afstellen verwarmingsinstallatie volgens PDCA -methode Kostprijs: 13.000 € Gerealiseerde besparing 41% - 26.000 €/jaar Terugverdientijd: 0,5 jaar Introductie Definitie Procedure implementatie 1. Beleidsverklaring 2. Inventaris energieaspecten 3. Relevante wetgeveing 4. Energiedoelstellingen 5. Directievertegenwoordiging 6. Opleiding 7. Documentatie 8. Operationele controle 9. Monitoring en meten 10. Prev. Corr. Maatregelen 11. Audit EMS 12. Management review

Bedankt voor uw aandacht Encon Neerzijstraat 49 3600 Genk www.encon.be Tel: 0032.89.410.820 Bedankt voor uw aandacht