Opleiden in algemene competenties Naam workshopbegeleider Eerst een blik op uw eigen praktijk: U heeft al een werkdag achter de rug, schrijf eens op welke taken/werkzaamheden u vandaag heeft gedaan. Korte terugkoppeling en link leggen met de verschillende competenties: er kan meteen een link gelegd worden met de mogelijkheden die er zijn om algemene competenties te koppelen aan dat wat er toch al gebeurt in de praktijk

Inleiding competenties en nut/noodzaak van algemene competenties Opzet workshop Inleiding competenties en nut/noodzaak van algemene competenties Voorbeeld uitwerken Opdracht in groepjes Nabespreking opdracht Korte toelichting opzet workshop. Eventueel vragen aan deelnemers op welke wijze er nu aandacht is voor algemene competenties in de opleiding en op welke wijze. Met een workshop van een uur is er waarschijnlijk te weinig ruimte voor deze vraag. 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 2

Wat is (medische) competentie? Het vermogen om een professionele activiteit in een specifieke, authentieke context adequaat uit te voeren door geïntegreerde aanwezigheid van kennis, vaardigheden en attitude Kader schetsen van competentiegericht opleiden en de algemene competenties: wat zijn dat… 3 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 3

Algemene CanMeds-competenties van medisch specialist Medisch expert: kennis en vaardigheden, diagnostiek, therapie & preventie (EBM), efficiënt, effectief, ethisch Communicatie: behandelrelatie met patiënten/familie, schriftelijke en mondelinge informatie Samenwerking: interdisciplinair met collegae, andere zorgverleners, consulten, ketenzorg Organisatie: balans privé/werk, doelmatig gebruik van middelen, gebruik van ICT Maatschappelijk: wettelijke bepalingen, patiëntveiligheid, gezondheidsbevordering, omgaan met fouten 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 4

Algemene CanMeds-competenties van medisch specialist (vervolg) Kennis en wetenschap: toepassing medische informatie, nascholingsplan, onderwijs aan studenten/collegae/… Professionaliteit: oprecht, integer, betrokken, professioneel gedrag, kent eigen grenzen, ethische normen 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 5

Competentiegericht leren is onder meer Verbreding van het perspectief naar 7 rollen/competentiegebieden (CanMEDS) Accent op leren in de beroepspraktijk (ca. 90%) Benutten van beroepsactiviteiten voor opleidingsactiviteiten Expliciteren van leerbehoeften (AIOS), leertraject en leeropdracht (opleidingsteam) Reflectie door AIOS en supervisor Gericht opleidings-/verbetertraject 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 6 6

Medische vervolgopleidingen CanMEDS of nijlpaard? CANmeds worden weleens vergeleken met een nijlpaard. De buik is natuurlijk medisch handelen, de kop staat voor communicatie, de poten voor samenwerken, kennis & wetenschap, professionaliteit en organisatie en het staartje staat voor maatschappelijk handelen. Het gaat er niet om dat ze allemaal evenveel aan bod moeten komen, maar nu is er vaak geen enkele aandacht voor bepaalde competenties. 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 7

Medische vervolgopleidingen nieuwe opleidingsplannen N.B…. Algemene competenties? Toekomst bestendig? Opleiders voldoende affiniteit? Iedereen overtuigd? Good practices? In de huidige opleidingsplannen is weinig rekening gehouden met de lange termijn. Er is beperkt aandacht voor algemene competenties. Er is niet gekeken naar wat er nodig is in 2020. Of er aandacht besteed wordt aan algemene competenties is vaak afhankelijk van de affiniteit van de opleider. Wanneer je kijkt naar het rapport medisch specialist 2015 van de Orde van Medisch Specialisten dan komen daar andere aspecten naar voren dan momenteel in de opleidingsplannen tot uiting komen. De medisch specialist moet een actievere rol spelen in het meebesturen van het ziekenhuis. Leiderschapscompetenties zoals management en organisatie maar ook communicatie, samenwerken en maatschappelijk handelen worden expliciet in deze notitie genoemd. 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 8

Opleiden in algemene competenties Improving logistics 50% mortality reduction 50% complications reduction Een andere manier van kijken wordt in dit boek beschreven. Wie kent het? Het boek beschrijft dat door een andere manier van kijken er veel winst te behalen is op bijvoorbeeld het gebied van patientveiligheid en kwaliteit van zorg. 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 9

Opleiden in algemene competenties Belang Jonge klare specialisten: Medische expertise goed Supervisie lastiger Organisatie erg lastig Financiën probleem Westerman heeft onderzoek gedaan naar de transitie van aios naar medisch specialist: De resultaten laten zien dat startende specialisten zich goed voorbereid voelen voor de medische en klinische aspecten van hun werk zoals de beheersing van relevante klinische kennis en vaardigheden. Echter, nieuwe specialisten voelen zich onvoorbereid op de benodigde generieke competenties zoals leiderschap, management en het omgaan met financiële aspecten van de gezondheidszorg. Tien procent van de startende specialisten voldeed aan de criteria voor burnout en 18% scoorde hoog op de subschaal emotionele uitputting. Verder blijkt dat de mate van ervaren onvoorbereidheid voor de generieke competenties is gecorreleerd met burnout onder startende specialisten (r = 0,15, p <0.001), terwijl dit niet het geval is bij onvoorbereidheid voor de medische competenties. Zoals een jonge klare zei: “ik ben opgeleid voor de helft van mijn werk”. Daarmee zegt hij overigens niet dat de opleiding de gehele voorbereiding kan doen, maar er zijn meer mogelijkheden dan nu benut worden. HOE DAN? 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 10

Benutten van verplichte activiteiten Overdracht PA bespreking Radiologiebespreking Complicatiebespreking Dienst Consult Visite Heelkundebespreking .... Door het benutten van verplichte activiteiten. Al deze activiteiten hebben een plek in uw opleiding. Heel veel doe je al, maar het is nog niet zo gelabeld. Het wordt vaak niet bekeken vanuit het oog van de opleiding. 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 11

Benutten van “nieuwe” activiteiten Moreel beraad Clinical audits Ontwikkeling protocollen Patiëntveiligheid Projecten in kader van kwaliteitszorg .... Er zijn ook nieuwe activiteiten die u kunt benutten. 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 12

Opleiden in algemene competenties Voorbeeld uitwerken 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 13

Opleiden in algemene competenties 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 14

Veilig incidenten melden Patiëntgebonden incidenten op de werkvloer Allergie en verkeerde medicatie Communicatiefout tussen verloskundige en anesthesist Verkeerde pomp gebruikt bij remifentanyl 2-wekelijks Lunch bespreking Multidisciplinair AIOS heeft duidelijke rol (voorbereiding en discussie) Korte toelichting geven op de opzet (komt ook terug in filmpje dus hou het kort!) 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 15

Opleiden in algemene competenties Leerdoelen Multidisciplinair werken Leren van fouten Kwaliteit cyclus Context awareness Protocollen bijstellen Organisatieverandering Problemen van ‘change management’ Wat leert de aios hiervan 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 16

Opleiden in algemene competenties Effecten Enorme betrokkenheid AIOS bij PDCA AIOS in de rol van samenwerker AIOS in de rol van reflector AIOS in de rol van organisator Verbeterde teamspirit 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 17

In drie groepen een activiteit uitwerken Opdracht In drie groepen een activiteit uitwerken Uitkomst op flap Plenaire terugkoppeling 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 18

Opleiden in algemene competenties Opdracht Kies een opleidingsactiviteit Beantwoord de volgende vragen: Wat is het doel wat met de activiteit wordt beoogd? Wat is de werkwijze? Wat vind je dat een AIOS moet leren? Welk (bij) effect heeft het mogelijk? 19 Kies een opleidingsactiviteit Wat is het doel dat met de activiteit wordt beoogd (vanuit het werk bezien)? Werkwijze Wat denk je dat een aios daar moet leren? Welk bijeffect heeft het mogelijk? 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 19

Opleiden in algemene competenties Take home messages: Check je eigen opleidingsplan op welke wijze de deelcompetenties zijn uitgewerkt Ga na hoe deelcompetenties in de dagelijkse praktijk tot uitdrukking komen Ga na welk middel (stage/opdracht/praktijksituatie etc.) geschikt is om de betreffende competentie te verwerven of te verbeteren Ga na welke toets geschikt is Bekijk de site http://knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie/Modern-opleiden.htm. Hierop vindt u veel praktische tips 8 april 2017 Opleiden in algemene competenties 20