De preventie van psychosociale risico’s op het werk Peter Vanslembrouck

Overzicht Wettelijke bepalingen Definities Risicoanalyse en preventiemaatregelen De interne procedure: het verzoek tot psychosociale interventie Uitwisseling van informatie Bescherming tegen represailles Rol van de verschillende partijen De externe procedures Overgangsbepalingen

1. Wettelijke bepalingen

Koninklijk besluit van 10 april 2014 Wet van 28 februari 2014 tot aanvulling van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de preventie van psychosociale risico’s betreft, waaronder inzonderheid geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk Wet van 28 maart 2014 tot wijziging van het gerechtelijk wetboek en de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de gerechtelijke procedures betreft = hoofdstuk Vbis welzijnswet Koninklijk besluit van 10 april 2014 betreffende de preventie van psychosociale risico’s op het werk Belgisch Staatsblad van 28 april 2014

Inwerkingtreding 1 september 2014 BEHALVE artikel 80 KB Inlichtingen betreffende de preventie van psychosociale risico’s op het werk op te nemen in het jaarverslag van de interne dienst => 1 januari 2015

2. Definities

Psychosociale risico’s Kans voor één of meerdere werknemers Psychische schade door blootstelling – Kan samen met lichamelijke schade Elementen - Arbeidsorganisatie - Arbeidsinhoud - Arbeidsvoorwaarden - Arbeidsomstandigheden - Interpersoonlijke relaties Objectief gevaar Werkgever heeft impact op elementen

Elementen Arbeidsorganisatie: structuur van de organisatie (horizontaal – verticaal) – wijze waarop de taken worden verdeeld – werkprocedures – de managementstijl – algemeen beleid dat in de onderneming wordt gevoerd - ... Arbeidsinhoud: aard van de taak – complexiteit en variatie van de taken – contact met derden – psychische belasting – lichamelijke belasting – duidelijkheid van de taken – ... Arbeidsvoorwaarden: aard van de overeenkomst – type werkrooster – opleidingsmogelijkheden – loopbaanbeheer – evaluatieprocedures - ... Arbeidsomstandigheden: inrichting van de arbeidsplaatsen – arbeidsmiddelen – lawaai – verlichting – gebruikte stoffen – werkhoudingen – ... Interpersoonlijke relaties: interne relaties (collega’s, HL, directe chef) – relaties met derden (klanten, leerlingen) – communicatie – ...

Pesterijen Onrechtmatig geheel Meerdere gelijkaardige of uiteenlopende gedragingen Precisering discriminatiegronden Leeftijd, Burgerlijke staat, Geboorte, Vermogen, Geloof of levensbeschouwing, Politieke of syndicale overtuiging, Taal, Huidige of toekomstige gezondheidstoestand, Handicap, Fysieke of genetische eigenschap, Sociale afkomst, Nationaliteit, Zogenaamd ras, Huidskleur, Afkomst, Nationale of etnische afstamming, Geslacht, Seksuele geaardheid, Genderidentiteit, Genderexpressie

3. Risicoanalyse en preventiemaatregelen

Risicoanalyse a priori Identificatie van situaties die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s – Stress/burn-out – Conflicten – Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk Evaluatie van de risico’s (= 5 A’s) Samen met werknemers Samen met PAPA interne dienst – Indien geen PAPA interne dienst en analyse is complex: samen met PAPA externe dienst

Preventiemaatregelen Algemene preventiebeginselen Impact op gevaar Risico’s voorkomen, schade voorkomen, schade beperken – Materiële en organisatorische maatregelen – Specifieke maatregelen in verband met derden – Verplichtingen hiërarchische lijn – Informatie en opleiding werknemers en informatie comité = advies comité Procedures = akkoord comité Collectieve arbeidsovereenkomst

Specifiek element: derden (1) Register van feiten van derden Verklaringen: - Beschrijving van de feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag - Data van de feiten - Identiteit enkel wanneer werknemer akkoord Bijgehouden door: - Vertrouwenspersoon of PAPA - PA belast met de leiding van de interne dienst wanneer PAPA extern en geen VP

Specifiek element: derden (2) Toegang: - Werkgever - Vertrouwenspersoon en PAPA - PA belast met de leiding van de interne dienst Ter beschikking houden van TWW Bewaring gedurende 5 jaar

Risicoanalyse specifieke arbeidssituatie (1) Initiatief: – Werkgever – Lid van de hiërarchische lijn – 1/3 werknemersvertegenwoordigers in comité PBW Uitgevoerd: – Samen met werknemers – Samen met PAPA interne dienst – Indien geen PAPA interne dienst en situatie is complex: samen met PAPA externe dienst Gegevens worden anoniem meegedeeld aan werkgever

Risicoanalyse specifieke arbeidssituatie (2) Preventiemaatregelen: – Collectief en individueel – Impact op gevaar – Hiërarchie preventiemaatregelen – Advies PAPA indien betrokken bij risicoanalyse Werkgever informeert: – Verzoeker – Betrokken preventieadviseurs – Andere personen die nuttig kunnen zijn – Preventiemaatregelen : volledig – Resultaten van de risicoanalyse : anonieme gegevens

Evaluatie van het beleid Aanpassing aan wijzigingen die blootstelling aan psycho- sociale risico’s beïnvloeden Evaluatie 1 x per jaar – Door werkgever met PAPA interne dienst – Indien geen PAPA interne dienst en evaluatie is complex: samen met PAPA externe dienst – Elementen Verzoek risicoanalyse specifieke arbeidssituatie Verzoek formele psychosociale interventie Informatie van de arbeidsgeneesheer Conclusies van incidenten bij herhaling en voorwerp van informele psychosociale interventie Feiten ten aanzien van derden Gegevens jaarverslag Advies Comité over collectieve preventiemaatregelen

4. De interne procedure: het verzoek tot psychosociale interventie

Verzoek psychosociale interventie Geen afbreuk aan mogelijkheid om beroep te doen op: – Werkgever – Lid hiërarchische lijn – Lid comité PBW of vakbondsafgevaardigde Interne procedure voor werknemer die meent psychische schade te ondervinden door psychosociale risico’s – Informele psychosociale interventie – Formele psychosociale interventie

Fase voorafgaand aan verzoek Eerste contact 10 kalenderdagen Vertrouwenspersoon of PAPA: – Hoort de werknemer – Informeert de werknemer over mogelijkheden tot interventie Indien persoonlijk onderhoud – Document dat onderhoud bevestigt – Indien gevraagd door de werknemer Werknemer maakt keuze omtrent type interventie

Formele psychosociale interventie = werknemer VRAAGT aan werkgever = gepaste COLLECTIEVE EN INDIVIDUELE maatregelen = op basis van: – Analyse van specifieke arbeidssituatie – Voorstellen van de PAPA opgenomen in advies Specifieke toepassing : Verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk

Indiening verzoek (1) In welk geval ? Hoe ? – Werknemer wenst geen informele interventie – De informele interventie leidt niet tot resultaat => Uitdrukkelijke wilsuiting bij PAPA Hoe ? – Verplicht persoonlijk onderhoud met PAPA – Binnen 10 kalenderdagen na wilsuiting – PAPA bevestigt in document dat persoonlijk onderhoud heeft plaats gevonden – Kopie van document aan werknemer

Indiening verzoek (2) Document Weigering door PAPA – Beschrijving van problematische arbeidssituatie – Verzoek aan werkgever om passende maatregelen te treffen – Gedateerd en ondertekend door verzoeker – Bezorgd aan PAPA of externe dienst PBW Persoonlijk of verzonden bij brief: ondertekening van kopie die geldt als ontvangstbewijs Of verzonden bij aangetekende brief Weigering door PAPA – Situatie houdt kennelijk geen psychosociale risico’s in – Kennisgeving binnen 10 kalenderdagen na in ontvangst nemen verzoek – Geen kennisgeving: het verzoek is aanvaard

Verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter (1) PAPA informeert werkgever en verzoeker over – Feit dat een verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter werd ingediend – Wijze van behandeling van het verzoek – De datum waarop de werkgever een beslissing moet treffen over het gevolg dat hij geeft aan het verzoek – De risicosituatie beschreven door de verzoeker (enkel werkgever) – Identiteit verzoeker NIET meedelen aan werkgever

Verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter (2) Werkgever beslist over gevolg Kan risicoanalyse uitvoeren van specifieke risicosituatie (volgens artikel 6 KB) Overleg met comité of vakbondsafvaardiging – Informatie over de risicosituatie beschreven door de verzoeker (zonder identiteit) – Advies over wijze van behandeling van het verzoek – Resultaten van risicoanalyse van specifieke risicosituatie – Advies over gevolgen aan het verzoek

Verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter (3) Beslissing van de werkgever over gevolg – Mededeling van de gemotiveerde beslissing over het gevolg Aan PAPA die verzoeker informeert Aan preventieadviseur interne dienst indien PAPA externe dienst Aan comité of de vakbondsafvaardiging – Termijn: Drie maanden vanaf mededeling door PAPA aan werkgever Zes maanden indien risicoanalyse specifieke risicosituatie (volgens artikel 6 KB) Werkgever voert beslissing uit

Verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter (4) Tijdens behandeling van verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter – Binnen de drie maanden vanaf de mededeling door PAPA aan werkgever – Bepaalt PAPA – Preventiemaatregelen met eventueel bewarend karakter – Ter voorkoming van ernstige aantasting van de gezondheid van de verzoeker Werkgever voert deze maatregelen uit of treft maatregelen met gelijkwaardig beschermingsniveau

Verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter (5) Toch onderzoek zoals voor een verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter – Indien werkgever geen risicoanalyse van de specifieke risicosituatie (volgens artikel 6 KB) uitvoert of – Deze niet werd uitgevoerd samen met de PAPA EN – Geen gemotiveerde beslissing van de werkgever binnen de gestelde termijn – De werkgever beslist geen preventiemaatregelen te treffen – De verzoeker meent dat de preventiemaatregelen niet aangepast zijn aan zijn situatie => Akkoord van de verzoeker !

Verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter (6) Termijn Inontvangstneming verzoek door PAPA of externe dienst max. 10 kalenderdagen Aanvaarding verzoek zo snel mogelijk PAPA informeert werkgever over collectief karakter van verzoek max. 3 maanden (verlengbaar met max. 3 maanden indien risicoanalyse artikel 6 KB) Werkgever deelt gemotiveerde beslissing mee

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (1) PAPA informeert werkgever – Over indiening van het verzoek – Hoofdzakelijk individueel karakter ervan – Identiteit van de verzoeker – Schriftelijk PAPA onderzoekt de arbeidssituatie – Volledig onpartijdig – Kan personen horen en rekening houden met informatie door hen verstrekt – Kan opgenomen worden in gedateerde en ondertekende verklaring (kopie aan gehoorde personen)

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (2) PAPA stelt advies op – Beschrijving van het verzoek en context – Identificatie van gevaren voor Verzoeker Geheel van werknemers – Elementen met positieve of negatieve invloed op situatie – Eventueel voorafgaande stappen – Voorstellen van collectieve en individuele preventiemaatregelen ten aanzien van de specifieke arbeidssituatie en verantwoording – Voorstellen van collectieve preventiemaatregelen om herhaling in andere situaties te voorkomen en verantwoording

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (3) PAPA deelt advies mee – Aan werkgever – Met akkoord van verzoeker: aan vertrouwenspersoon die informeel is opgetreden – Binnen de drie maanden vanaf aanvaarding van het verzoek – Kan 1x verlengd worden met maximum drie maanden Rechtvaardiging door PAPA Schriftelijk meedelen van redenen aan de werkgever, verzoeker en andere betrokkenen – Ook advies wanneer de verzoeker niet langer deel uitmaakt van de onderneming tijdens het verloop van de interventie

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (4) PAPA informeert – Verzoeker en andere betrokken persoon over Datum van mededeling advies aan werkgever De voorstellen van preventiemaatregelen ten aanzien van de specifieke arbeidssituatie + verantwoording om – De situatie gemakkelijker te begrijpen – De afloop van de procedure te aanvaarden – Preventieadviseur interne dienst (als PAPA extern is) over van de specifieke arbeidssituatie en om herhaling te voorkomen + verantwoording om - Coördinatieopdracht te kunnen uitvoeren

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (5) Beslissing werkgever – Indien individuele maatregelen ten aanzien van werknemer Voorafgaand en schriftelijk Binnen één maand na ontvangen advies van de PAPA – Indien individuele maatregelen die arbeidsvoorwaarden kunnen wijzigen Kopie van het advies van de PAPA Horen van de werknemer Bijstand aan de werknemer door persoon naar keuze

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (6) Mededeling van beslissing werkgever – PAPA – Verzoeker – Andere betrokken persoon – PA interne dienst, wanneer PAPA behoort tot externe dienst – Over gevolgen gegeven aan het verzoek – Binnen twee maanden na ontvangen advies van de PAPA Werkgever voert beslissing uit

Verzoek met hoofdzakelijk individueel karakter (7) Termijn Inontvangstneming verzoek door PAPA of externe dienst max. 10 kalenderdagen Aanvaarding verzoek max. 3 maanden (1x verlengbaar) Advies PAPA aan werkgever max. 1 maand Werkgever informeert werknemer over individuele maatregelen max. 2 maanden Werkgever deelt gemotiveerde beslissing mee

Specifieke regels ivm grensoverschrijdend gedrag (1) Verzoek inhoud – Beschrijving van de feiten constitutief voor geweld, pesterijen en OSGW – Ogenblik en plaats van de feiten – Identiteit aangeklaagde – Verzoek aan de werkgever Geschikte maatregelen nemen Om einde te stellen aan feiten Inontvangstneming van het verzoek – Persoonlijk door PAPA of externe dienst Kopie als ontvangstmelding – Per aangetekend schrijven

Specifieke regels ivm grensoverschrijdend gedrag (2) Weigering van het verzoek door PAPA – Situatie houdt kennelijk geen geweld, pesterijen of OSGW in – Binnen 10 kalenderdagen na in ontvangst nemen verzoek – Geen kennisgeving: verzoek is aanvaard PAPA informeert werkgever dat verzoeker de ontslagbescherming geniet Onderzoek door PAPA – Aan aangeklaagde feiten meedelen die ten laste worden gelegd – Personen horen – Getuigen horen en aan werkgever meedelen dat directe getuige ontslagbescherming geniet

Specifieke regels ivm grensoverschrijdend gedrag (3) Bewarende maatregelen – Ernst van de feiten – Vóór opstellen advies – Werkgever informeert PAPA over gemotiveerde beslissing in verband met bewarende maatregelen Advies meedelen – Centrum gelijkheid van kansen en racismebestrijding – Instituut gelijkheid vrouwen en mannen Schriftelijk verzoek Akkoord werknemer Verbod om advies aan werknemer mee te delen

Specifieke regels ivm grensoverschrijdend gedrag (4) Verplicht beroep op TWW door PAPA – Voor advies PAPA: werkgever treft geen (geschikte) bewarende maatregelen – Na advies PAPA: werkgever treft geen (geschikte) maatregelen en Er is ofwel een ernstig en onmiddellijk gevaar voor de werknemer Ofwel is de aangeklaagde de werkgever of een lid van het leidinggevend personeel

5. Uitwisseling van informatie

Individueel dossier Informatief onderhoud (eventueel) Type informele psychosociale interventie Verplicht persoonlijk onderhoud vóór verzoek formele interventie Verzoek formele interventie Weigering/aanvaarding verzoek (eventueel) Informatie aan werkgever over indiening verzoek Informatie aan verzoeker over collectief karakter verzoek Verklaringen van gehoorde personen Verlenging termijn onderzoek Advies PAPA Datum mededeling advies PAPA aan werkgever Mededeling van advies PAPA en voorstellen van preventiemaatregelen aan andere personen Gemotiveerde beslissing werkgever Voorstellen van preventiemaatregelen om ernstige aantasting van de gezondheid van de verzoeker te voorkomen (eventueel) Behandeling verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter door PAPA (eventueel)

Bijhouden dossier (1) Door PAPA 20 jaar vanaf indiening van het verzoek Bewaring op elektronische drager mogelijk Ter beschikking van de inspectie TWW Verklaringen mogen door TWW of PAPA enkel meegedeeld worden aan openbaar ministerie indien gevraagd en betrokkene voorafgaand toestemt

Bijhouden dossier (2) Regeling van dossieroverdracht bij verandering van externe dienst PBW - Dossier in behandeling: Oude PAPA informeert verzoeker en andere betrokken persoon over verandering externe dienst Werkgever deelt aan oude PAPA (op verzoek) coördinaten mee van nieuwe externe dienst Oude PAPA deelt dossier mee aan nieuwe PAPA Nieuwe PAPA informeert verzoeker en andere betrokken persoon over overname behandeling - Afgesloten dossier: kopie van individueel dossier aan nieuwe PAPA wanneer noodzakelijk voor uitvoeren opdrachten

- Toepassing wetten openbaarheid van bestuur uitgesloten Informatie-uitwisseling Beperkt door beroepsgeheim en bescherming van het privéleven Extra beperking: wetten betreffende de openbaarheid van bestuur - Wettelijke regeling noodzakelijk - Toepassing wetten openbaarheid van bestuur uitgesloten Kopie van het advies van de PAPA Documenten van het dossier in bezit van de inspectie

Arbeidsreglement Coördinaten PAPA of dienst waarvoor hij zijn opdrachten uitvoert Coördinaten VP Toepasselijke procedures => Termijn voor aanpassing arbeidsreglement: tot 1 maart 2015

6. Bescherming tegen represailles

Omvang van de bescherming Arbeidsverhouding niet beëindigen Geen nadelige maatregel na het einde van de arbeidsverhouding – Behalve om redenen die vreemd zijn aan het verzoek, de klacht, de rechtsvordering of de getuigenverklaring Geen nadelige maatregel tijdens de – In verband met verzoek, klacht, rechtsvordering of getuigenverklaring – Is niet nadelig : maatregel getroffen om einde te stellen aan feiten die proportioneel en redelijk is

Personen die beschermd zijn (1) Werknemer die verzoek tot formele psychosociale interventie voor feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag indient Werknemer die een rechtsvordering instelt of voor wie een rechtsvordering wordt ingesteld wegens feiten van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag Directe getuigen of getuige in rechte

Personen die beschermd zijn (2) Werknemer die klacht bij inspectie indient: – Werkgever heeft geen PAPA aangeduid – Werkgever heeft geen procedure voorzien – Verzoek heeft volgens de werknemer niet geleid tot een einde van de feiten – De procedure wordt volgens de werknemer niet wettig toegepast Werknemer die klacht bij politie, arbeidsauditeur of onderzoeksrechter indient: – Idem + – Interne procedure is niet geschikt gelet op de ernst van de feiten

Start van de bescherming Verzoek: voorwaarde = aanvaarding  Bescherming (retroactief) vanaf in ontvangst nemen van het verzoek door PAPA of externe dienst Getuige: vanaf afleggen getuigenverklaring of oproeping/dagvaarding om te getuigen in rechte Klacht bij inspectie, politie, openbaar ministerie of onderzoeksrechter: vanaf inontvangstneming klacht Rechtsvordering: vanaf betekening dagvaarding of neerlegging verzoekschrift

7. Rol van de verschillende partijen

Tussenkomende partijen Werkgever Werknemer Hiërarchische lijn Comité PBW Preventieadviseur psychosociale aspecten (PAPA) Vertrouwenspersoon Preventieadviseur interne dienst PBW Arbeidsgeneesheer

Hiërarchische lijn Opsporen van problemen van psychosociale aard via indicatoren (bijv. ziekte, turnover, informatie van werknemers, ...) En waken over de tijdige behandeling ervan ( ≠ zelf oplossen) Bijv. risicoanalyse van een specifieke arbeidssituatie vragen (artikel 6)

Het Comité PBW (1) Voorafgaand advies geven over: - Elementen van 5 A’s die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s op het werk - Collectieve preventiemaatregelen om herhaling te voorkomen die opgenomen zijn in advies PAPA Deelname vertrouwenspersonen aan vergaderingen Comité

Preventieadviseur psychosociale aspecten (1) Idem als vroeger, maar bevoegdheid uitgebreid tot alle psychosociale risico’s Bijkomende onverenigbaarheid : – Geen lid zijn van het leidinggevend personeel = personen belast met het dagelijks bestuur van de onderneming of instelling, die gemachtigd zijn om de werkgever te vertegenwoordigen en te verbinden, alsmede de personeelsleden, onmiddellijk ondergeschikt aan die personen, wanneer zij eveneens opdrachten van dagelijks bestuur vervullen.

Preventieadviseur psychosociale aspecten (2) Individueel dossier: - Ter beschikking van TWW - Ter beschikking van OM MAAR voor verklaringen is toestemming gehoorde persoon nodig! Noodzakelijke informatie uitwisselen met arbeidsgeneesheer met oog op geschikte maatregelen voor werknemer (mits akkoord) Overleg met VP voor vervullen opdrachten (informatie betreffende interventies) Anonieme gegevens aan PA interne dienst met oog op jaarverslag

Vertrouwenspersoon (1) Bevoegdheid uitgebreid tot alle psychosociale risico’s MAAR enkel informeel! Aanstelling – Op initiatief van de werkgever – Op vraag van alle werknemersvertegenwoordigers in het comité PBW Procedure – Aanstelling: zoals vroeger – Verwijdering uit de functie : Op initiatief van de werkgever en na akkoord alle werknemersvertegenwoordigers in het comité PBW Op vraag van alle werknemersvertegenwoordigers in het comité en na akkoord van de werkgever

Vertrouwenspersoon (2) Ten minste één vertrouwenspersoon moet behoren tot personeel onderneming indien PAPA behoort tot externe dienst en werkgever stelt meer dan 20 werknemers te werk Onverenigbaarheden – Geen werkgevers- of werknemersvertegenwoordiger in ondernemingsraad of comité PBW – Geen lid van de vakbondsafvaardiging – Geen kandidaat voor verkiezingen personeelsafgevaardigden – Niet behoren tot het leidinggevend personeel – Geen preventieadviseur-arbeidsgeneesheer

– Preventieadviseur van de interne dienst behalve indien: Vertrouwenspersoon (3) Indien geen expliciete aanduiding van vertrouwenspersoon worden opdrachten vervuld door: – Preventieadviseur psychosociale aspecten – Preventieadviseur van de interne dienst behalve indien: Werkgever zelf de functie van preventieadviseur uitoefent = onderneming met minder dan 20 werknemers Betrokkene dit weigert Het comité PBW dit weigert => informatie verstrekken over mogelijke interventies !! Niet verplicht opleiding te volgen

Vertrouwenspersoon (4) Rechten vertrouwenspersoon – Oefent functie volledig autonoom uit – Hangt functioneel af van interne dienst en heeft toegang tot persoon belast met dagelijks beheer – Geen nadeel ondervinden van functie – Beschikt over nodige tijd en passend lokaal – Werkgever verstrekt hem de pertinente informatie voor vervullen opdrachten – Beroep doen op PAPA Verzoek heeft betrekking op werkgever zelf of lid hiërarchische lijn en - Interventie kan zijn autonomie in gedrang brengen - Of interventie kan hem nadeel berokkenen

Vertrouwenspersoon (5) Beschikken over vaardigheden en kennis – Opleiding binnen twee jaar na aanstelling – Verbetering van kennis door supervisies (1 x per jaar) Opleiding – Georganiseerd door instellingen die aan wettelijke criteria moeten voldoen – Instellingen kunnen zich laten opnemen op lijst website FOD WASO

Vertrouwenspersoon (6) Opleiding inhoud: minimum 5 dagen - 3 uur (1/2 d.) : wettelijk kader over rol en statuut vertrouwenspersoon - 3 uur (1/2 d.): psychosociale risico’s op het werk - 6 uur (1 d.): gesprekstechnieken - 18 uur (3 d.): psychosociale interventie: beheersen van probleemsituaties

Vertrouwenspersoon (7) Opleiding : overgangsregeling – Personen die reeds opleiding hebben gevolgd Functie mag verder uitgeoefend worden – Personen die nog geen opleiding hebben gevolgd Opleiding volgen binnen twee jaar vanaf 1 september 2014 Nuttige ervaring van 5 jaar als vertrouwenspersoon kunnen aantonen op 1 september 2014

Preventieadviseur interne dienst PBW Deelname aan de analyse van de oorzaken van psychosociale risico’s Kennis nemen van en advies verlenen over de elementen van de 5 A’s die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s (werkgever informeert over wijzigingen) Uitoefening informatieopdrachten VP Onderzoek van ernstige arbeidsongevallen: rekening houden met oorzaken van psychosociale aard

– Werknemer informeren over mogelijkheid van interventie Arbeidsgeneesheer 1 x per jaar aan werkgever en PAPA elementen meedelen als gevolg van gezondheidstoezicht die nuttig zijn voor evaluatie van preventiebeleid Aantasting van de gezondheid werknemer – Werknemer informeren over mogelijkheid van interventie door PAPA of vertrouwenspersonen – Mits akkoord van werknemer Kan zelf de PAPA informeren Overleg met PAPA over mogelijkheid van ander werk of aanpassing van de werkpost indien nodig ingevolge psychosociale risico’s Kan advies van PAPA ontvangen

8. De externe procedures

Schadevergoeding Dader van feiten van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk Herstel van materiële en morele schade Vergoeding – Werkelijk geleden schade te bewijzen – Forfaitair bedrag 3 maanden brutoloon 6 maanden brutoloon indien – discriminatie – gezagsrelatie tussen dader en slachtoffer – ernst van de feiten

– Bruto-belastbaar inkomen aanslagbiljet personenbelasting Schadevergoeding Beperking loongrens arbeidsongevallenwet = 2.911,07 euro per maand op 1/1/2014 Berekening loon zelfstandigen – Bruto-belastbaar inkomen aanslagbiljet personenbelasting gedeeld door 12 Niet van toepassing op derden die in het kader van hun privésfeer slachtoffer zijn van feiten vanwege een werknemer

9. Overgangsbepalingen

Met redenen omklede klachten ingediend voor 1 september 2014  Toepassing van de vroegere procedure en ontslagbescherming MAAR: - Verklaringen toegankelijk voor inspectie - Openbaarheid van bestuur niet van toepassing op Advies PAPA Documenten in bezit inspectie - Toepassing bewaringstermijn individueel dossier Getuigenverklaring afgelegd of rechtsvordering ingesteld voor 1 september 2014  Toepassing van de vroegere ontslagbescherming