Kwetsbaren op weg naar werk: hoe ver moeten we gaan? SER-UWV conferentie Den Haag, 26 november 2009 Jules Theeuwes

Spoorboekje  Aantallen  Van breed naar gespecificeerd  Principes  Wat werkt en waarom  En wat nu?

Aantallen  In de beroepsbevolking: alleen lager onderwijs (2008)  450 duizend  6% van de beroepsbevolking  9% werkloosheidspercentage  In een uitkering (2008)  Langer dan jaar werkloos: 120 duizend  Langer dan jaar in bijstand: 210 duizend  WGA uitkering: 55 duizend  Wajongers: 180 duizend  SCP raming eind vorige eeuw “re-integreerbaar volgens wettelijke criteria” : ruim 400 duizend (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, bijstand)

Uit: “De arbeidende klasse in de 19 e eeuw: ” van I.J. Brugmans  Sinds 18e eeuw bestaan er “werkhuizen” en “armenfabrieken” die werklozen en bedelaars kost en inkomen verschaffen in ruil voor werk  Weeshuizen betaalden fabrikanten een subsidie om weesjes in dienst te nemen (soms na een veiling)  Soms gaven lokale overheden steun aan fabrikanten om armen in dienst te nemen, als directe subsidie of in natura met goedkope of gratis fabriekshallen

Van breed naar gespecificeerd  Macro-economisch stimuleringsbeleid  Profijt van werk beleid  Slechten armoedeval  Arbeidskorting  Uitkeringsbeleid: rechten en plichten, duur, sancties  Activerend arbeidsmarktbeleid; re-integratiebeleid

Principes (bron: I. Groot, TPE, 2009) S S

Actief arbeidsmarktbeleid  Verhogen verdiencapaciteit (training)  Verhogen arbeidsvraag  Loonkostensubsidies  Directe werkgelegenheidscreatie  Sociale werkplaatsen  Matching  Bemiddeling  Sollicitatietraining

Meten effecten (bron: SEO, 2006)  Effectiviteit  Vooral: toename kans op vinden baan  “Gemiddeld genomen kleine positieve effecten op kans om een baan te vinden”  Minder: kans behoud baan, terugkeerkans, hoger loon  Kosten-effectiviteit: nauwelijks, voor zover bekend: re- integratie niet kosteneffectief  Kosten baten analyse: toekomst  Netto toename welvaart:  Extra productie  Verdringingseffecten  Hoe meten we welvaart bij sociale activering?

SCP (2003) : “ De uitkering van de baan: reintegratie van uitkeringsontvangers ” … reïntegratie-inspanningen slechts in beperkte mate tot een daling van het aantal uitkeringsontvangers hebben geleid, ondanks het vele geld en de energie die erin zijn gestoken.

Kamer vindt re-integratie te duur (bron: NRC, 20 november 2008) Reïntegratie kost 2 miljard per jaar, maar levert bij lange na niet genoeg op. Het beleid voor reïntegratie moet dan ook op de schop, stelden Tweede Kamerleden vanochtend …

Wat weten we over effectiviteit  Gevarieerd om twee redenen  Wijze van meten (met/zonder controlegroep)  Verschillen tussen groepen (afstand tot arbeidsmarkt)  Pluspunt: aankondigingseffect  Minpunt: lock in (training)  Kwetsbare groepen effectiever  Effectiever in laagconjunctuur  Matching vaak effectief  Profiling? (SEOR, 2009)

Vermijd langdurige werkloosheid (bron: SEO, 2008)

OECD Employment Outlook, 2009 Labour market and social policies have a key role to play in preventing the risk that the sharp jump in unemployment becomes persistent by promoting a quick reintegration…and enhancing their skills to enhance them to move into more productive jobs when the recovery gathers speed

En dan zijn hier de stellingen  Stelling 1 Gebruik de schaarse beleidsmiddelen in een crisis om te voorkomen dat mensen langdurig werkloos worden en niet om bestaande kwetsbare groepen naar de arbeidsmarkt te brengen.  Stelling 2 In een crisisperiode is “train-first” effectiever dan “work- first”.

Dank voor uw aandacht