Intermediairsbijeenkomst Participatiewet en WWB-maatregelen November 2014

Participatiewet: wat verandert er? De kern Nieuwe doelgroep Dienstverlening Financiën

Kern van de Participatiewet (1) Eén regeling vervangt: Bijstand (WWB) Sociale werkvoorziening (Wsw) Deel Wajong (volledig duurzaam arbeidsongeschikt, nieuwe instroom naar gemeente vanaf 01-01-2015, zittend bestand blijft UWV, wel herbeoordeeld) Eén regeling De invoeringswet Participatiewet is een wet die een aantal artikelen in de WWB, de Wsw en de Wajong (en veel andere wetten) wijzigt. Daarbij wordt ook de Wet werk en bijstand omgedoopt tot Participatiewet. De WWB-maatregelen waarmee per 1 januari 2015 de bijstandsregels worden aangescherpt, gaan dus op in de Participatiewet. Wajong De Wajong is per 1 januari 2015 alleen nog toegankelijk voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten. Wie voor 1 januari 2015 recht had op Wajong, blijft een Wajonguitkering ontvangen. In Amsterdam gaat het om circa 500 personen per jaar die vanaf 2015 een beroep zullen doen op de Participatiewet – en dus niet meer de Wajong in zullen stromen. Naar schatting zal ongeveer 20% van deze groep geen recht hebben op een uitkering, omdat aan een bijstandsuitkering striktere voorwaarden zijn verbonden dan aan een Wajonguitkering. Studerende jongeren met een beperking die niet in staat zijn het wettelijk minimumloon (WML) te verdienen, kunnen in het kader van de Participatiewet in aanmerking komen voor een individuele studietoeslag (in de vorm van bijzondere bijstand). Studieregeling Bij amendement is een studieregeling geïntroduceerd, naar analogie van de studieregeling in de Wajong. De achtergrond van de studieregeling is, dat jongeren met een beperking minder goed in staat zijn hun opleiding te combineren met een (bij)baan. De studieregeling is bedoeld om te voorkomen dat zij hierdoor vaker en meer moeten lenen dan jongeren die naast hun opleiding wel kunnen werken. De uitkering in het kader van de huidige studieregeling van UWV bedraagt 25% van het wettelijk minimumloon, dit varieert afhankelijk van leeftijd van ongeveer € 200 tot ruim € 300 netto per maand. Van de huidige Wajong doelgroep valt bij instroom circa 40% onder de studieregeling. Studieregeling van de gemeente moet nog worden uitgewerkt (ook in verordening). Herbeoordeling zittend bestand Wajong: Iedereen die voor 1 januari 2015 een Wajongrecht heeft, wordt herbeoordeeld door UWV. Mensen met arbeidsvermogen gaan vanaf 2018 een lagere uitkering ontvangen dan nu het geval is (70% WML in plaats van 75%). UWV spreekt over herbeoordeling en niet over herkeuring omdat zoveel mogelijk op basis van beschikbare gegevens (dossier) beoordeling zal worden gedaan. 3

Kern van de Participatiewet (2) Compensatie voor beperkte loonwaarde Voorziening beschut werk Wsw bouwt af Studieregeling voor studerende jongeren met beperking Afbouw Wsw De Wsw wordt vanaf 1 januari 2015 afgesloten voor nieuwe instroom. Wie dan in de Wsw werkt, houdt zijn wettelijke rechten en plichten. Het budget dat gemeenten ontvangen, wordt op basis van het verwachte natuurlijk verloop over een reeks van jaren afgebouwd. Voor mensen die alleen in een beschutte omgeving kunnen werken Landelijk uiteindelijk 30.000 plekken, bouwt geleidelijk op, voor Amsterdam enkele tientallen plekken per jaar erbij WSW bouwt af Vanaf 2015 geen nieuwe instroom meer Wsw blijft bestaan voor huidige SW-ers, bouwt geleidelijk af tot nul in 2050 (nu ca. 3500 medewerkers in Amsterdam) 4

Kern van de Participatiewet (3) Loonwaardesubsidie als nieuw instrument Voor Amsterdam niet nieuw: pilot LKS naar loonwaarde Regionale werkbedrijven in 35 arbeidsmarktregio’s, schakel tussen werkgevers en werkzoekenden met arbeidsbeperking Tot 2026 125.000 ‘garantiebanen’, prioriteit voor Wajongers en wachtlijst SW, daarna WWB-ers Regio Groot-Amsterdam: ca. 1750 garantiebanen in de komende 2 jaar (werkgevers: 1400, gemeenten: 350) Loonkostensubsidie naar loonwaarde Voor de doelgroep die niet (zelfstandig) het minimumloon kan verdienen wordt het instrument loonkostensubsidie naar loonwaarde ingezet. Deze subsidie vult de loonwaarde van de werknemer aan tot aan het niveau van het wettelijk minimumloon. Doordat het mogelijk wordt om het budget voor bijstandsuitkeringen (Inkomensbudget of I-deel) in te zetten voor de bekostiging van de loonkostensubsidie, wordt het nu in de praktijk mogelijk om uitkeringsmiddelen blijvend in te zetten als investering naar werk, uiteraard wel binnen de grenzen van het beschikbare budget. Regionaal werkbedrijf Gemeenten en sociale partners moeten ervoor zorgen dat er in de 35 arbeidsmarktregio’s zogenaamde ‘Werkbedrijven’ komen, die de schakel gaan vormen tussen werkgevers en werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Gemeenten hebben hierbij de leiding en werken samen met UWV en sociale partners. De invulling van deze samenwerking in de arbeidsmarktregio’s wordt nader uitgewerkt in de Werkkamer. In Amsterdam implementatie op de schaal van de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam. Hierbij wordt aangesloten op de bestaande infrastructuren, zoals het Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam (WSP). Garantiebanen In het sociaal akkoord is afgesproken dat werkgevers zich garant stellen voor 100.000 extra banen (tussen 2014 en 2026) voor mensen met een arbeidsbeperking. Daarnaast stelt de overheid zich garant voor 25.000 extra banen voor deze groep (vanaf 2014 jaarlijks 2.500 extra banen). Als werkgevers onvoldoende banen realiseren, stelt het kabinet alsnog een wettelijke quotumregeling in. In Groot-Amsterdam 1750 in de periode van 2014-2016, ca. 1400 bij bedrijven en ca. 350 bij de overheid In het kader van gemeente als showcase dit jaar ca. 40 mensen met een beperking in dienst nemen Doelgroep garantiebanen Conform de afspraken in het sociaal akkoord en van de partijen in de Werkkamer gaat het bij deze garantiebanen om: mensen die niet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen en vallen onder de doelgroep van de Participatiewet, Wajongers en mensen die begeleid werken vanuit de Wsw, en mensen met een Wsw-indicatie op de wachtlijst van de Wsw. Het UWV speelt een belangrijke rol bij de beoordeling wie in aanmerking komen voor de garantiebanen (omdat zij niet in staat zijn het WML te verdienen). 5

Nieuwe Doelgroep In eerste instantie vooral bij jongerenloket Nieuwe doelgroep Amsterdam (per jaar)   Instroom Wajong Amsterdam 2012 700 Bron: Atlas SV 2009-2012 Verwachte instroom bij UWV in 2015 (volledig en duurzaam AO) 200 Aanname UWV (25-30%) Te verwachten doelgroep P-wet 2015 500 Waarvan geen uitkering 100 Aanname SZW In eerste instantie vooral bij jongerenloket Op lange termijn toename van bestand (meer jongeren -met een beperking- + werkenden naar loonwaarde blijven klant)

Dienstverlening voor de nieuwe doelgroep Achtergrond Aantallen zijn ongeveer duidelijk, maar landelijke informatie over kenmerken nieuwe doelgroep lastig te vertalen naar lokale niveau Ervaringen UWV niet een op een te vertalen, gemeenten hebben straks niet dezelfde instrumenten als UWV nu Aanzienlijk minder financiële middelen beschikbaar  Vereist een leerperiode

Financiën: meer met minder Financiele gevolgen voor re-integratie (WWB) 20000 22500 25000 27500 30000 32500 35000 37500 40000 42500 45000 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Re-integratie potentieel (aantal personen WWB) 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 Budget (in miljoenen euros) Aantal personen (jaargemiddelden) Re-integratiebudget 8

Maatregelen WWB Lappendeken van ongelijksoortige elementen Strenger en strikter Minder Beleidsvrijheid gemeente Invoeringsdatum 1 januari 2015

Kostendelersnorm Aantallen volwassenen in huishouden bepalend voor uitkering Uitzonderingen: studenten, commerciële verhuur AOW-ers tellen mee bij bepaling aantal kostendelers; AOW wordt niet gekort Overgangstermijn voor zittend bestand tot 1 juli 2015 Herbeoordeling van ruim 8000 klanten

Alleenstaande ouders Alleenstaande oudernorm vervalt Compensatie via fiscus Ruim 8000 alleenstaande ouders in WWB Overgangsregeling voor groep ‘tussen wal en schip’ in de maak Verrekening schulden belastingdienst?

Verplichtingen en maatregelen Nieuwe uniforme verplichtingen 1 maand, 2 maanden, 3 maanden 100% Uitsmeren sanctie Inkeerregeling

Tegenprestatie Verplichte tegenprestatie voor alle WWB-ers Verordeningsplicht gemeente In Amsterdam: tegenprestatie op basis van vrijwilligheid 5 november 2014: besluit gemeenteraad (college B&W al akkoord)

Armoede Van categoraal naar individueel Van aannemelijke naar aantoonbare kosten Afschaffing Plusvoorziening, Langdurigheidstoeslag en Atcg Daarvoor in de plaats: Gratis aanvullende zorgverzekering en maatwerkvoorziening WMO Armoedegrens van 110% naar 120%

Impact voor de klant Verlaging uitkering voor grote groepen Strenger regime Het wordt ingewikkelder

Hoe informeren wij de klanten? Zo persoonlijk mogelijk waar dat kan: Door de klantmanagers Brieven op huisadres Groepsbijeenkomsten alleenstaande ouders Participatiemarkt Meervaart Werkwoord (blad bij uitkeringsspecificatie) Onze website amsterdam.nl/participatiewet MUG Magazine (gratis blad voor minima) Amsterdam krant (huis aan huis in Amsterdam) AT5 filmpjes per onderwerp vanaf half november Vernieuwde folders (in uitvoering)

Vragen vandaag? Tijdens ronde tafel sessies

Iets vragen of delen na de bijeenkomst? Kijk op de website: www.amsterdam.nl/participatiewet Stuur ons een mail: participatiewet@dwi.amsterdam.nl