Internationale dag herdenking slachtoffers van arbeidsongevallen 28 april 2011 Internationale dag herdenking slachtoffers van arbeidsongevallen

Sociaal strafwetboek

Wet administratieve geldboeten 30 juni 1971 Een eerste harmonisering in één wet (13 art.) van sancties en procedures tot bestraffing van een aantal inbreuken op de arbeidswetgeving Inbreuken op 28 wetten (1971) Eén sanctieniveau in 1971: min. 500 en max. 10000 BEF Opzet van de invoering van de administratieve geldboeten: Grotere vervolgingsgraad Strafvervolging voorbehouden voor zeer ernstige inbreuken Enkel aan de werkgever om te vermijden dat “de onderneming zich ongestraft zou kunnen verrijken bij een onrechtmatige handeling” 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Arbeidsinspectiewet 16 november 1972 Vervanging van de bestaande toezichtbepalingen in 43 wetten in het arbeids- en sociaal zekerheidsrecht door een uniforme verwijzingsbepaling naar deze arbeidsinspectiewet voor de regeling van het toezicht op elk van deze wetten (integraal vervangen door de programmawet van 22 december 1989) 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Commissie Hervorming Sociaal Strafrecht Ministerraad van 16 december 2000 KB van 19 juli 2001 tot oprichting van CHSS Opdracht tot coördinatie van de inbreuken en de sancties Opdracht om mogelijkheden tot depenalisering en decriminalisering te onderzoeken Voor SSW: 17 categorieën van gevangenisstraffen (geen, 8 dagen tot 5 jaar) 40 categorieën van strafrechtelijke geldboeten (26 tot 100000) 5 maximumplafonds bij vermenigvuldiging met aantal wn’s 14 verschillende herhalingsregels 8 verschillende regelingen voor de verjaring 14 verschillende vorken min/max voor de administratieve geldboeten 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Doelstellingen SSW Eén wetboek Vereenvoudigen/transparantie Depenaliseren Rechten van de verdediging en van de personen verbeteren Actualisering van de bevoegdheden van de sociale inspecteurs Instellen van 4 sanctieniveaus Ontwerpen van nieuwe straffen 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Belgisch Staatsblad van 1 juli 2010 2 juni 2010 – wet houdende bepalingen sociaal strafrecht 6 juni 2010 – wet tot invoering Sociaal Strafwetboek Later : coördinatie van deze wetten bij KB 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

2 juni 2010 – wet houdende bepalingen sociaal strafrecht Deze zeer korte wet (6 artikelen) bepaalt de procedure i.v.m. “beroep tegen de dwangmaatregelen die genomen zijn door de sociaal inspecteurs” Enkel beroep bij de voorzitter van de arbeidsrechtbank Termijn : binnen de 3 maanden na kennisgeving van de beslissing door de sociaal inspecteur Opschorting van de uitvoering van de beslissing Beroep wordt behandeld zoals in kort geding Vonnis uitvoerbaar bij voorraad 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

6 juni 2010 – wet tot invoering Sociaal Strafwetboek Hfst. I – art. 1: algemene bepaling Hfst. II – art. 2: het sociaal strafwetboek Boek I – De preventie, de vaststelling en de vervolging van de inbreuken en hun bestraffing in het algemeen (art. 1 – 116) Boek II – de inbreuken en hun bestraffing in het bijzonder (art. 117 – 237) Hfst. III – art. 3 - 108: wijzigingsbepalingen Hfst. IV – art. 109 – 111: opheffingsbepalingen, overgangsregeling en inwerkingtreding 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Boek I – De preventie, de vaststelling en de vervolging van de inbreuken en hun bestraffing in het algemeen Titel 1: beleid inzake preventie en toezicht (art. 1 – 15) Titel 2: Uitoefening van het toezicht (art. 16 – 61) Titel 3: Processen-verbaal (art. 62 – 67) Titel 4: vervolging van inbreuken (art. 68 – 91) Titel 5: Bijzondere bepalingen (art. 92 – 100) Titel 6: bestraffing in het algemeen (art. 101 – 116) 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Bevoegdheden van de sociale inspecteurs Vooral overgenomen uit de huidige wet van 16 november 1972 betreffende de arbeidsinspectie Enerzijds uitgebreid, anderzijds bijkomende waarborgen voor geïnspecteerden bij maatregelen genomen door sociale inspecteurs: Finaliteitsbeginsel: bevoegdheden uitoefenen met het oog op het toezicht op de naleving van de sociale wetgeving Proportionaliteitsbeginsel: de aangewende middelen moeten passend en noodzakelijk zijn Legitimatiebewijs: uniform voor alle sociale inspecteurs en verplicht voor te leggen 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Toegangsbevoegdheid tot bewoonde ruimten: Beoordelingsbevoegdheid: inlichtingen/adviezen geven, waarschuwen, termijn verlenen om zich in regel te stellen, maatregelen nemen, pv van vaststelling opstellen Toegangsbevoegdheid tot arbeidsplaatsen: op elk ogenblik van de dag of de nacht, zonder voorafgaande verwittiging Toegangsbevoegdheid tot bewoonde ruimten: Voor vaststelling op heterdaad Op verzoek of met toestemming van genothebbende (schriftelijk en op voorhand) In geval van oproep vanuit de plaats In geval van brand of overstroming Met machtiging van de onderzoeksrechter Bevoegdheid tot het inwinnen van inlichtingen (binnen bevoegdheidsdomein), tot identificatie van op de arbeidsplaats aanwezige personen of indien nodig, tot verhoren van personen indien nuttig voor de uitoefening van het toezicht 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Informatiedragers met sociale gegevens of door de wetgeving voorgeschreven gegevens doen voorleggen, opsporen, kopiëren, in beslag nemen of verzegelen en vertalingen eisen Stalen nemen van bewerkte of afgewerkte goederen, beslag leggen op of verzegelen van roerende of onroerende goederen, indien dit nodig is voor bewijs van inbreuken Inbreuken vaststellen met beeldmateriaal (eigen opname of opname door derden indien de opname legaal werd gemaakt) – in bewoonde ruimten, enkel mits toestemming van de onderzoeksrechter (toestemming niet vereist bij arbeidsongeval) 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

In geval van gevaar voor gezondheid of veiligheid van werknemers Preventiemaatregelen opleggen Aanwezigheid verbieden Gebruik van installaties, machines… verbieden Gebruik van gevaarlijke stoffen, preparaten… verbieden Bepaalde productieprocessen verbieden Incorrecte methoden voor identificatie van risico’s van gevaarlijke stoffen… verbieden Bevelen bijzondere maatregelen te nemen Bevel van stopzetting van de arbeid indien Noodzakelijk voor veiligheid of gezondheid van de werknemers Indien verplichte organisatorische maatregelen niet werden genomen en dit onmiddellijk of op termijn de veiligheid of gezondheid van de werknemers in gevaar kan brengen Ontruimingsbevel bij dreigend gevaar 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Formele garanties Inbeslagname, verzegelingen en opsporingsmaatregelen moeten schriftelijk vastgesteld worden Persoonlijk aan de werkgever overhandigd (of per aangetekend schrijven meegedeeld) – tekenen voor ontvangst De schriftelijke vaststelling moet aan strikte voorwaarden voldoen (datum, identiteit en hoedanigheid van de sociale inspecteur, genomen/opgelegde maatregelen, beroepsprocedure… 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Verplichtingen sociale inspecteurs Vertrouwelijkheid van de gegevens Geheimhoudingsplicht bij klachten Integriteitsplicht (geen rechtstreeks of onrechtstreeks belang bij betrokken onderneming…) Voorschriften inzake plichtenleer (vastgesteld bij KB) 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Processen-verbaal Proces-verbaal van verhoor Opstellen volgens strikte regels Kopie aan verhoorde onmiddellijk of binnen de maand Proces-verbaal tot vaststelling van inbreuk Bijzondere bewijskracht tot vaststelling van de inbreuk tot het tegendeel is bewezen indien binnen de 14 dagen aan de vermoedelijke dader werd meegedeeld 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Vervolging van de inbreuken Vervolging door het openbaar ministerie Strafvervolging Minnelijke schikking Bemiddeling Vervolging vanwege de bevoegde administratie Administratieve geldboete Schuldigverklaring Klassering zonder gevolg Overtreding van niveau 1: initiatief van administratie Overtredingen van niveau 2, 3 en 4: enkel indien het openbaar ministerie afziet van vervolging Voorrang van strafvervolging 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Sancties – bedragen in SSW Inbreuk Sancties Gevangenis Straf.geldb. Adm.geldb. Niveau 1 10-100 Niveau 2 50-500 25-250 Niveau 3 100-1000 Niveau 4 6m-3j 600-6000 300-3000 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Sancties – bedragen met opdeciemen (5,5) Inbreuk Sancties Gevangenis Straf.geldb. Adm.geldb. Niveau 1 55-550 Niveau 2 275-2750 137,5-1375 Niveau 3 550-5500 Niveau 4 6m-3j 3300-33000 1650-16500 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

4 niveaus in functie van de ernst van de inbreuken Vermenigvuldiging met aantal betrokken werknemers (max: maximale geldboete x100) Administratieve geldboete enkel aan overtreder, ook indien de inbreuk werd begaan door een aangestelde of lasthebber Bijzondere strafsancties: Exploitatieverbod en bedrijfssluiting gedurende 1 maand tot 3 jaar (niveau 3 en 4) Beroepsverbod en bedrijfssluiting gedurende 1 maand tot 3 jaar (niveau 3 en 4) voor beoefenaar van beroep dat bestaat uit de verstrekking van raad of hulp aan een of meer werkgevers Herhaling of verzachtende omstandigheden 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Inbreuken en hun bestraffing (voorbeelden) Geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk Niveau 4: dader van G P OSGW Niveau 4: diegene die geen einde maakt aan de feiten Niveau 2: werkgever, aangestelde of lasthebber die Geen maatregelen neemt om G POS GD te voorkomen Preventiemaatregelen neemt niet gebaseerd op risicoanalyse Preventiemaatregelen neemt zonder goedkeuring van het Comité… Niveau 1: werkgever, aangestelde of lasthebber die Resultaten van de risicoanalyse niet opneemt in GPP of JAP Geen kennis neemt van klachten van werknemers… 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Gezondheid en veiligheid op het werk Werkneemster die zwanger is of die borstvoeding geeft Niveau 3: geen evaluatie of maatregelen ter zake heeft doorgevoerd Niveau 4: indien hierdoor gezondheidsschade of arbeidsongeval is opgetreden Niveau 1: de resultaten van de evaluatie niet heeft opgenomen in een schriftelijk document of betrokken werkneemsters niet heeft ingelicht Welzijn op het werk Niveau 3: inbreuken op de welzijnswet 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Inwerkingtreding In principe op 1 juli 2011 Maar: Nog 2 wetten vereist Minimaal 1 uitvoeringsbesluit Globaal protocol van samenwerking tussen Sociale inspecties en politie College PG’s Arbeidsauditeurs Directie administratieve geldboeten… 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Verzwaard risico

Verzwaard risico Een verzekerd risico wordt als een verzwaard risico beschouwd indien er in de loop van de observatieperiode in de onderneming minstens vijf arbeidsongevallen gebeurden, en indien de risico-index op jaarbasis in het laatste kalenderjaar en in een ander kalenderjaar van de observatieperiode minstens tienmaal de risico-index van de activiteitensector waartoe de onderneming behoort bedraagt en minstens 30 keer de risico-index van de privésector. 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Risico-index De risico-index is gelijk aan het product van de frequentie-index en de ernstindex 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Frequentie-index De frequentie-index is de verhouding van het totaal aantal tijdens de beschouwde periode geregistreerde arbeidsongevallen vermenigvuldigd met 25, tot het arbeidsvolume uitgedrukt in voltijdse equivalenten: frequentie-index = aantal ongevallen x 25 / aantal voltijdse equivalenten 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Ernstindex De ernstindex is de verhouding van het aantal ten gevolge van arbeidsongevallen werkelijk verloren kalenderdagen, beperkt tot 60 dagen per arbeidsongeval, vermenigvuldigd met 250, tot het arbeidsvolume uitgedrukt in voltijdse equivalenten, hetgeen uitgedrukt wordt door de formule : ernstindex = aantal werkelijk verloren kalenderdagen(*) x 250/aantal voltijdse equivalenten. *max 60 per ongeval (ook voor dodelijke ongevallen) 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Observatieperiode Drie voorgaande jaren: eerste observatieperiode loopt over de kalenderjaren 2006, 2007 en 2008. Aantal beschouwde bedrijven beperkt tot 100 in 2009 150 in 2010 200 in 2011 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Consequenties Contributie aan de verzekeringsmaatschappij De contributie wordt forfaitair vastgesteld op basis van de grootte van de onderneming. Zij bedraagt 3.000 euro voor de ondernemingen met minder dan 50 voltijdse equivalenten en wordt verhoogd met 2.000 euro per bijkomende schijf van 50 voltijdse equivalenten, maar wordt beperkt tot 15.000 euro. Het aantal voltijdse equivalenten vastgesteld overeenkomstig artikel 2, vijfde lid, is dat van het laatste jaar van de observatieperiode. De verzekeringsonderneming stelt aan de werkgever een actieplan voor met concrete preventiemaatregelen teneinde een herhaling van arbeidsongevallen die aanleiding hebben gegeven tot de toepassing van dit besluit te voorkomen. De werkgever brengt onverwijld het voorgestelde actieplan en de voorgestelde maatregelen ter kennis van de IDPB, EDPB en het CPBW voor verdere uitwerking van het actieplan. 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

En TWW? Geen specifieke rol in dit proces, maar op basis van de meegedeelde info zullen we de uitvoering van de actieplannen opvolgen. 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr

Toezicht op het Welzijn op het Werk Regionale directie Limburg – Vlaams-Brabant TWW.Limburg@werk.belgie.be TWW.VlaamsBrabant@werk.belgie.be 28.04.2011 TWW - RD Lim-VBr