opdracht Presentatie groep 2 Sofie Corneillie Coralie Damien Melissa De Wilde Karolien Geerts Tessa Moreels Lander Vansieleghem

Verloop presentatie Inleiding Beginsituatie Aanleiding tot project Link met VOET-en Programma’s Implementatie Reflectie

1. Inleiding

1. Inleiding Wederzijds respect & Empathie

2. Beginsituatie Algemeen School Leerkrachten Leerlingen

2. Beginsituatie : de school Aantal : Ongeveer 600 leerlingen Doelgroep : 12 tot 18 jaar

2. Beginsituatie : de school Schoolaanbod ASO-school :

2. Beginsituatie : de school Schoolklimaat Leerlingen voorbereiden op hoger onderwijs  driepuntenbeleid Kwaliteitsvol onderwijs: hoge eisen aan zowel leerlingen als onderwijsteam Nadruk op gelijke kansen Actieve school: creatief en inspirerend, ook buiten klasgebeuren  aanscherpen sociale vaardigheden

2. Beginsituatie : de school Schooltype C Ouders en leerlingen worden betrokken VOETen komen gestructureerd aan bod in lessen Databank! Regelmatig vakoverschrijdende activiteiten Jaarlijks op vaardigheidsstage verwerven van communicatie-, sociale, culturele, probleemoplossende vaardigheden, zelfstandig werken,… Projecten met externen.

2. Beginsituatie: leerkrachten = ‘Critical friend’ voor de leerlingen Laagdrempelige toegang tot schoolteam Begrip voor fouten  toekomstperspectief is belangrijkste Volgens reglement = consequent en rechtlijnig optreden indien grenzen worden overschreden.

2. Beginsituatie: leerlingen Cfr. Vergelijkbare Vlaamse scholen Veel B-attesten (vooral in 1e graad) Vele leerlingen beschikken niet over ASO-profiel Kansarme, leerbedreigde lln Lln met sociale, fysieke en/of psychische moeilijkheden  specifieke onderwijsbehoeften : hoge eisen aan de leerlingenbegeleiding intern bijgeschoold team samenwerking met externe specialisten

2. Beginsituatie: leerlingen Aanpak school Zoveel mogelijk individuele begeleiding en ondersteuning Leerling gaat niet op in anonieme massa! Nadruk op ontwikkelen van talenten en kwaliteiten Inspraak leerlingen

3. Aanleiding Verschillende leerlingen met problemen Probleem hier: geen inleving! Specifieke aanleiding: leerling met voorrechten Vandaag is dat geëscaleerd!

3. Aanleiding : Klassituatie Leerlingen keren zich tegen elkaar Men voelt zich steeds benadeeld Het idee dat anderen worden voorgetrokken Leerlingen kunnen zich niet inleven Geen discipline “Het is niet meer de moeite”?

3. Aanleiding : Oplossingen? Waaraan dachten wij? Stimuleren van wederzijds respect Vergroten van empathisch vermogen

3. Aanleiding Reeds ondernomen stappen Tien geboden Maar geen eenduidige strafmaat Gesprekken leerkracht/leerlingen Maar individuele initiatieven,  twee groepen leerkrachten “On a break” Maar kernprobleem kwam niet ter sprake

4. Link met VOET-en Wat zijn VOET-en? “…minimumdoelen die niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar onder meer door middel van meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd.” Inspanningsverplichting!

4. Link met VOET-en Structuur VOET-en (2010) 1 Gemeenschappelijke stam Met sleutelcompetenties Vormt basisvorming 7 Contexten Lichamelijke gezondheid en veiligheid; Mentale gezondheid; Socio-relationele ontwikkeling; Omgeving en duurzame ontwikkeling; Politiek-> juridische samenleving; Socio-economische samenleving; Socioculturele samenleving Pakket “Leren leren”

4. Link met VOET-en Link met gemeenschappelijke stam Communicatief vermogen (1) brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk Empathie (5) houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Respect (18) gedragen zich respectvol.

4. Link met VOET-en Link met context “Sociorelationele ontwikkeling” De leerlingen... (1) kunnen een relatie opbouwen, onderhouden en beëindigen (2) erkennen het bestaan van gezagsverhoudingen en het belang van gelijkwaardigheid, afspraken en regels in relaties. (3) accepteren verschillen en hechten belang aan respect en zorgzaamheid binnen een relatie.

4. Link met VOET-en Link met context “Sociorelationele ontwikkeling” De leerlingen... (4) kunnen ongelijk toegeven en zich verontschuldigen. (6) doorprikken vooroordelen, stereotypering, ongepaste beïnvloeding en machtsmisbruik. (9) zoeken naar constructieve oplossingen voor conflicten.

5. Programma’s Welke programma’s/pakketten namen we onder de loep? Dag van RE:SPECT Sociale en communicatieve vaardigheden: lespakket Leer-kracht Veer-kracht Peer mediation en omgaan met conflicten Sociaal-emotionele problemen op school Sociogram in de klas

5. Programma’s Waarop niet gebaseerd? "Sociaal-emotionele problemen op school“ Driedaagse praktijkgerichte vorming op maat van leerlingenbegeleiders, zorgleerkrachten, ... "Peer mediation en omgaan met conflicten“ Lesbundel omtrent 'Bemiddeling Onder Leerlingen'

5. Programma’s Waarop niet gebaseerd? "Sociogram in de klas“ "Lespakket sociale en communicatieve vaardigheden“ Opdrachten en rollenspelen omtrent communiceren binnen relaties

6. De implementatie Welke programma’s als basis? “Dag van Re-spect” “Leerkracht Veer-kracht”

6. De implementatie Welke programma’s als basis? “Dag van Re-spect” “Leerkracht Veer-kracht”

6. De implementatie Stap 1 : Analyse van het probleem Centraal meldpunt Steeds dezelfde persoon Aankondiging einde schooljaar

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten Nascholing leerkrachten Taak van centraal meldpunt Begin schooljaar Avond/woensdagnamiddag

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten Gebaseerd op educatief pakket “Leerkracht Veer-kracht”  Een reflectieboek voor de begeleiding van leerlingen met gedrags- en emotionele problemen Vlor en Koning Boudewijnstichting Achtergrondinfo, modellen, getuigenissen, praktijkoefeningen en instrumenten voor reflectie en debat.

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten Waarom nood aan omkadering voor leerkrachten? Leerkrachten moeten zelf inzicht hebben in hoe ze empathie en respect omzetten in de praktijk! “Model” voor leerlingen!

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten Educatief pakket “Leerkracht Veer-kracht” : Aandachtspunten! Reflecteren Wegblijven uit negatief proces Non-verbale communicatie

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten 1. Reflecteren

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten 2. Wegblijven uit negatief proces Initiatief om uit het negatief proces te stappen ligt bij de leerkracht Reflectie Bewustzijn: je denken en voelen sturen je gedrag, en omgekeerd

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten 2. Wegblijven uit negatief proces

6. De implementatie Stap 2 : Briefen van de leerkrachten 3. Non-verbale communicatie Geen moeilijke klas, maar moeilijke relaties!

6. De implementatie Stap 3 : Start van het project Schoolniveau: Enquêtes Posters Ouderavond Gastsprekers Klasniveau: Lessenpakket 5e middelbaar

6. De implementatie Stap 3 : Project op schoolniveau GEEN INFORMATIE! AANVULLEN!

6. De implementatie Stap 3 : Project op klasniveau Gebaseerd op educatief pakket “Dag van Respect” Respecteducatieprogramma's Scholen werken via lessenreeksen met hun leerlingen rond respect Elk jaar een nieuwe lessenreeks Climax = jaarlijkse 'Dag van respect': workshops, gastsprekers, ... Voor- en nadelen

6. De implementatie Stap 3 : Project op klasniveau Gebaseerd op educatief pakket “Dag van Respect” Bestaat uit concrete lessenpakketten Centraal: respect en empathie Inleiding: doelstellingen en uitgangspunten Pakket van 4 lessen of onderdelen

6. De implementatie Stap 3 : Concreet lessenpakket Les 1 Begripsvorming Oefeningen en interactie met de leerlingen

Voorbeeld les 1

6. De implementatie Stap 3 : Concreet lessenpakket Les 2 Empathisch communiceren In relatie met anderen Voorbeelden en oefeningen

6. De implementatie Stap 3 : Concreet lessenpakket Les 2 Respect Geweldloos communiceren

Respect Lessuggestie : Idolen Laat de leerlingen ieder twee ‘idolen’ kiezen, twee mensen voor wie zij respect hebben. Om een opsomming van filmsterren en artiesten te voorkomen, moet minstens één van de twee idolen uit de nabije omgeving van de leerling komen. Dat kan een familielid zijn, maar ook de buurman, de caissière van de supermarkt om de hoek of de wijkagent. Van beide idolen moet wel duidelijk zijn waarom ze zijn gekozen. Ze moeten vervolgens in een paar woorden aangeven waarom zij respect hebben voor deze personen.

Geweldloos communiceren Onderdelen: Referentiekaders verschillen Conflicten Innerlijke communicatie Waarneming of oordeel? Empathisch reageren

Referentiekaders verschillen Oefening : Toon onderstaande plaatjes aan de leerlingen en laat hen aangeven welke gevoelens deze bij hen oproepen.

Conflicten Begripsvorming Wat is een conflict? Hoe komen conflicten tot stand? …

Innerlijke communicatie Doel van deze oefening is naar zichzelf te luisteren en bewust te worden van eigen gevoelens. Oefening: Neem een situatie in gedachten (bijvoorbeeld een conflict) waarin je over iemand anders niet tevreden was. Misschien deed die persoon een negatieve uitspraak, het kan van alles zijn. Laat de leerlingen voorbeelden aangeven. * Hoe heb je op deze situatie/ dit conflict gereageerd? * Hoe reageerde de ander? 1: wat dacht je? 2: hoe voelde jij je? 2: waarom voelde je je zo: waaraan had je behoefte? 3: heb je hierover gesproken met de ander? Indien niet: waarom niet?

Waarneming of oordeel? Oefening: Lees onderstaande uitspraken en beoordeel of het een waarneming of oordeel is: 1 Mijn leidinggevende laat tijdens vergaderingen haar mening altijd van doorslaggevende invloed zijn. 2 Ik hoorde je zeggen dat ik te vaak afwezig ben. 3 Mijn ouders tonen hun emoties niet. 4 Marshall Rosenberg zei dat de enige manier om Geweldloos Communiceren te leren is oefenen, oefenen en oefenen. 5 Hij vindt dat de leerlingen niet goed opletten. 6 Hij fronste zijn wenkbrauwen toen ik het hem vertelde. 7 Ik zie dat jij teleurgesteld bent. 8 Ik heb het idee dat je boos op me bent. 9 Pff, hij is nonchalant zeg! Moet je kijken hoe hij eruit ziet!

Empathisch reageren Kapstokken aanreiken Oefening: Hoe reageer je op een empathische manier op onderstaande oordelen of verwijten? ! Ik vind je een echte luiaard! Ik moet hier alles alleen doen! ! Je manipuleert mijn woorden! Je verdraait alles in je eigen voordeel. ! Ik doe hier blijkbaar niets goed voor je! Ik begrijp niet waarom je me niet ontslaat! ! Je bent een ouderwetse slavendrijver! ! Je doet zo uit de hoogte… als je denkt dat je op die manier iets van me gedaan krijgt…

6. De implementatie Stap 3 : Concreet lessenpakket Les 3 Respect in en voor de samenleving Verwijzend naar de actualiteit Normen en waarden Nabespreking voorgaande lessen

Voorbeeld les 3 Stellingenopdracht Bij deze opdracht moeten de leerlingen nadenken over bepaalde aspecten van respect. Het is van belang dat ze zich kunnen voorbereiden. Zo hebben ze voldoende tijd om hun stelling te formuleren en kunnen ze er écht over nadenken. Het is ook de bedoeling dat de kinderen goed luisteren naar de ander en proberen zich in hen te verplaatsen. Om dit te stimuleren kunt u leerlingen per groep de ene keer vóór een stelling laten zijn en na de helft van de tijd, er tégen. Als leerkracht fungeert u als gespreksleider. Verdeel de klas in groepjes van maximaal vijf leerlingen en geef hen een half uur om zich voor te bereiden (of geef het op als huiswerk de dag ervoor). Binnen de groepjes worden voor- en tegenstanders gekozen.

6. De implementatie Stap 3 : Concreet lessenpakket Les 4 Respect creatief uitwerken Creativiteit van leerlingen aanspreken

Voorbeeld les 4 Een Respectkrant maken Een krant maak je niet voor jezelf, maar voor anderen. Bijvoorbeeld voor de andere kinderen van de school, of je ouders, broertjes, zussen en overige familieleden. De leerlingen bedenken van tevoren welk nieuws en welke verhalen de respectkrant gaat brengen. Bijvoorbeeld interviews met mensen die ze belangrijk vinden ( de directeur, een vader en een moeder, een agent op straat, een sporter, een journalist van een dagblad of van een buurtkrant, iemand die vrijwilligerswerk doet, iemand die door zijn of haar werk respect afdwingt), Bijbehorende foto’s, Cartoons over respect, Een respectenquête,…

6. Implementatie Stap 4 : Evaluatie Rapport over wat inspanningen hebben opgebracht In de vorm van een enquête voor leerkrachten voor leerlingen Terugkoppeling naar centraal meldpunt

6. Implementatie Stap 4 : Evaluatie Voorbeeld enquête voor leerkrachten “In welke mate vond u de briefing duidelijk?” “Heeft u merkbare veranderingen waargenomen in de klas na het implementeren van het programma?” “Vindt u zelf het lessenpakket een meerwaarde voor de klas?” “Scoor het programma op een schaal van 0 tot 10” …

6. Implementatie Stap 4 : Evaluatie Voorbeeld enquête voor leerlingen Een enquête met een schaal “heel goed, goed, niet zo goed, helemaal niet goed” Wat vond je van de inhoud van de lessen? Wat vond je van de oefenbundel? Wat vond je van de begeleiding van de leerkracht? … Heeft dit programma voor jou persoonlijk een meerwaarde gehad? Ja of nee + schriftelijke motivatie

7. Reflectie Sterke punten Zin voor samenwerking Zin voor verantwoordelijkheid Openstaan voor elkaars ideeën Efficiënt werken Flexibiliteit

7. Reflectie Zwakke punten Afbakening van thema Taakverdeling mocht vroeger Onduidelijkheid omtrent Wiki Tijdsnood