De Dyslexievriendelijke School Jan Hindrik Loonstra, anneke Smits & Els van der Vegt De Dyslexievriendelijke School בס''ד

Inleiding Onderzoek: De Inspectie van het onderwijs (van der Gift, 2006) Leesproblemen zijn bron van: -> frustatie -> onzekerheid -> gevoelens van minderwaardigheid 2/3 leerkrachten in groep 3 en 4 kunnen onvoldoende omgaan met verschillen. 1/4van de leerlingen verlaat de basisschool met een te laag leesniveau. 1/4 van de leerlingen in het 1ste jaar van het vmbo heeft moeite met het lezen van teksten.

Beschermende factoren op de basisschool Beschermende factoren op de Coping omgaan met stress Stress = verstoord evenwicht tussen draaglast en draagkracht Ernst van de dyslexie begaafdheid, werkhouding, geleerde hulpstrategieën en steun uit de omgeving Omgeving = belangrijke rol! Optimaal leesonderwijs en gunstige leeromstandigheden Bewustzijn van de gevolgen van dyslexie, niet alleen op sociaal-emotioneel vlak En een steunende, begripvolle pedagogische begeleiding

Beschermende factoren op de basisschool Effectiviteit van het leesleerproces Duolezen tutorlezen voorlezen aan kleuters stillezen Groep 1 Letterherkenning: signaleren en extra ondersteunen van risicoleerlingen Groep 2 Groep 3 Efficiënte omgang met de methode: extra interventies voor risicoleerlingen Groep 4 Groep 5 Leeskilometers: aantrekkelijke boekencollectie en boeiende, afwisselende leesvormen Groep 6 Groep 7 Groep 8

Beschermende factoren op de basisschool De rol van de schoolleider Stimuleren van leerkrachten en intern begeleider om in teamverband de groepsoverzichten te bespreken en van elkaar te leren. Belangrijke vragen zijn: Wat kunnen we doen om effectiviteit van ons onderwijs te verhogen? Wat betekenen de toetsen die we gebruiken? Wat doen we met toetsresultaten? Is ons leerlingvolgsysteem nog actueel? Weten wij hoe ouders denken over ons onderwijs? Wat zou een enquête onder ouders en leerlingen kunnen bijdragen aan ons onderwijs?

Beschermende factoren op de basisschool De leerkracht als beschermende factor Duidelijk uitleggen Checken of hun uitleg goed is begrepen Bereid zijn uitleg en instructie te herhalen Geduldig zijn en niet schreeuwen Voldoende tijd gunnen Waardeer mij als persoon Vind mij aardig Vind mij niet dom Breng je vakinhouden enthousiast Erken dat er sprake is van verschillen tussen leerlingen; deze verschillen zijn op te lossen met eenvoudige ondersteuning De leerling met dyslexie vraagt zijn docenten:

Beschermende factoren op de basisschool De inbreng van ouders Ouders brengen veel deskundigheid binnen over hun kind: Op de wijze waarop zij hun leven beleven en de manier waarop zij leven. De school moet willen profiteren van de inbreng van de ouders Ouders hebben vaak gelijk als het gaat om hun kind Een ouder die denkt dat zijn kind dyslexie heeft, heeft het achteraf meestal bij het rechte eind LOYALITEIT School Kind Staat die band van loyaliteit onde druk? Hoe kunnen we daar in gezamenlijkheid uitkomen? Wat zijn je verwachtingen over het kind en de school? Wat verwacht je van jezelf?

Doorgaande lijn in de zorg Samenwerking tussen het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs Samenwerkingsmodel in conceptvorm geschetst dat naar onze mening antwoord geeft op zowel de behoefte van de individuele leerkracht aan een flexible zorgstructuur, als de behoefte aan samenwerking tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs A Leerling / Ouders - Groepsleerkracht / Mentor Leerlingen, ouders en collega’s kunnen voor vragen / opmerkingen bij de groepsleerkracht of mentor terecht. Groepsleerkrachten en mentoren kunnen leer- en gedragsproblemen signaleren en aankaarten bij de ouders. Ouders kunnen zorgen omtrent de ontwikkeling van hun kind delen met een groepsleerkracht of mentor. B Groepsleerkracht / Mentor – Intern begeleider of Zorgcoördinator Heeft de groepsleerkracht of metor behoefte aan ondersteuning, dan kan hij terecht bij de Intern begeleider (basisonderwijs) of zorgcoördinator (voortgezet onderwijs) Leerling / ouders  Groepsleerkracht / mentor  IB’er / zorgcoördinator

Doorgaande lijn in de zorg C Route naar de begeleidingsgroep Gaat de hulpvraag het specialisme van de IB te boven, dan kan een beroep worden gedaan op de speciefieke begeleidingsgroep. Intern zorgbegeleider / zorgcoördinator  Begeleidingsgroep SBO / begeleidingsgroep Voortgezet Onderwijs D Route naar het Steunpunt Leerlingzorg  Begeleidingsgroepen in het basisonderwijs kunnen een beroep doen op het Steunpunt Leerlingzorg afdeling Het Jonge Kind: Basisschool Onderbouw / Middenbouw  Begeleidingsgroep SBO  Steunpunt Leerlingzorg afd. Het Jonge Kind Gecentreerd rond het Speciaal Basis Onderwijs en richt zich op specialistisch onderzoek bij kinderen tussen 4 en 9 jaar. Specialistische trajecten m.b.t. leerlingen van 10 t.e.m. 20 jaar worden verricht door het Steunpunt Leerlingzorg afdeling Tien-Plus: Regionale basisscholen/ Regionale VO school  Regionale Begeleidingsgroep  Centrale Steunpunt Llz tien-plus

Consultatieve leerlingbegeleiding CLB bevat verschillende fasen: Introductiefase Probleemidentificatie Probleemanalyse Concrete vraagstelling Interventiefase Analyse

Besluit: Een leerkracht kan het verschil maken Samenwerkingsmodel met daarin doorgaande zorgroutes voor (dyslectische) leerlingen is van essentieel belang Wat goed is voor een leerling met dyslexie, is goed voor alle leerlingen! De problematiek van dyslexie kan zorgen voor: - Verstoring in de verhouding tussen de leerling, zijn leerkracht en zijn ouders Handelingsonzekerheid en onbegrip vanuit de school, leiden niet zelden tot: - Frustaties, angst en schaamte bij de leerling Dyslexie zo vroeg mogelijk in de schoolloopbaan onderkennen & stappen ondernemen in de richting van extra lees- en/of spellingbegeleiding