Provincie Vlaams Brabant Sociale Plattegrond Oktober 2014 Vermaatschappelijking van de zorg: toename van cliënteel met psychische en psychiatrische problematiek bij 1ste lijn Provincie Vlaams Brabant Sociale Plattegrond Oktober 2014

Sprekers Filip Abts, ervaringswerker in Revalidatiecentrum vzw Walden Een dagcentrum voor mensen met een psychiatrische/psychische kwetsbaarheid dat een intensief, doelgericht en tijdelijk programma aanbiedt, gericht op maatschappelijke integratie en identiteitsopbouw. www.vzwwalden.be/revalidatiecentrum Sylvia Hubar, projectwerker GGZ in Wijkgezondheidscentrum De Ridderbuurt Een eerstelijnsgezondheidscentrum met artsen, kinesisten , verpleging en sociaal werkers, voor alle inwoners van Groot Leuven. Door de multidisciplinaire samenstelling van het team is er zorg voor het medisch en het psychosociale luik. www.wgcridderbuurt.be Revalidatiecentrum: er wordt globaal gewerkt binnen een herstelondersteunende visie

Aanleiding opstart project patiënt in beeld Binnen wijkgezondheidscentrum de Ridderbuurt was er een grote patiëntengroep met psychische kwetsbaarheid aanwezig. We slaagden er niet altijd in om goede zorg voor deze groep te kunnen realiseren. Onvoldoende toegankelijke GGZ partners in de regio en patiënten die niet altijd zorg wilden aannemen. We raakten vermoeid op deze patiëntengroep.

Doelen project patiënt in beeld We wilden een werkwijze vinden die ons goesting gaf om met samen met deze kwetsbare groep te zoeken naar methodes waarmee we goede en gedeelde zorg konden realiseren en die ons op eerste lijn ook voldoende zouden ondersteunen. Daarnaast wilden we ook groepen die nu niet bereikt werden door GGZ partners in beeld brengen en ook hier een aangepast aanbod voor uitwerken.

Project : Patiënt in beeld We hebben een werkwijze gezocht en gevonden om te doseren, om te kiezen wat we zelf doen op de 1e lijn en wat we doen in wisselwerking met de 2e en 3e lijn. De provincie Vlaams-Brabant heeft het wijkgezondheidscentrum ondersteund door inhoudelijk het netwerk mee uit te bouwen . De instroom van patiënten met psychiatrische problematiek in het BOV-project is als onderdeel mee opgenomen in dit project. Het zorgteam van Wijkgezondheidscentrum de Ridderbuurt heeft de voorbije twee jaar een weg gezocht in het bieden van kwalitatieve zorg aan een grote groep patiënten met een psychische kwetsbaarheid.

Patiënt in beeld : Model voor gedeelde zorg Deze werkwijze is door Sylvia Hubar, Filip Abts, dr. Sara Brankaer en door de patiënten-participatiegroepen uitgeschreven in een model voor gedeelde zorg. Dit zorgmodel is verder onderbouwd met hulp van de stuurgroep van het project ‘Patiënt in beeld’ en het coördinatorenoverleg van art. 107. Het zorgmodel kan door elke zorgverstrekker binnen of buiten een wijkgezondheidscentrum gebruikt worden om het hulpverleningstraject te kiezen, op maat van de patiënt, zijn/haar situatie en de mogelijkheden van de hulpverleners.

Model voor gedeelde zorg : kernprincipes 4 patiëntengroepen gedefinieerd : Regisseurs, zoekers, voorbijganger en de zorgmijders Aanpak afhankelijk van inzicht en motivatie van patiënt Focus op herstel en ervaringskennis Getrapte zorg, gedeelde zorg , standby principe

Patiënt in beeld : Herstel- en krachtgericht werken vanaf het eerste moment De aandoening overweldigt De patiënt worstelt Leert leven met de aandoening Heeft een leven voorbij de aandoening ↓ Krachtgerichte aanpak Gedeelde zorg Zorg in een sociaal- en zorgnetwerk Toekomstgerichte zorg - Aandacht van bij eerste moment voor hulpbronnen, niet enkel bij ontslag - Ook omgeving - Hoop geloof tijd begrip mededogen compagnon de route Instrumenten meetschaal van 0-10 De aandoening overweldigt: zeker bij eerste opname; nieuwe (ziekenhuis)omgeving; angst; stigma; wat overkomt mij?; wat betekent mijn diagnose?; is mijn leven voorbij? De patiënt worstelt: wat zijn mijn mogelijkheden nog? Kan ik nog een normaal leven aan? Aanvaarden van mijn diagnose of verzet hiertegen? Worstelen met een ander zelfbeeld en identiteit? Wat vertel ik tegen vrienden en familie? Moet ik heel mijn leven medicatie nemen? Leven met de aandoening: terug een leven buiten de psychiatrie proberen op te bouwen; medicatie- en therapietrouw; noodzaak van begeleiding inzien; acceptatie/aanvaarding een kwetsbaarheid te hebben Leven voorbij de aandoening: woonsituatie is ok; opnemen van nieuwe sociale rollen; (vrijwilligers)werk of opleiding; opgevolgd; crisisplan gemaakt; bestand tegen stigma; gedaan met zelfstigma; sterk in mijn schoenen (steeds rekening houdend met een zekere kwetsbaarheid); voldoende uitgebouwd zorg- en sociaal netwerk; regisseur van mijn eigen herstelproces. Ik ben misschien niet helemaal genezen; medicatie ondersteunt mij; maar ik neem terug een waardevolle rol in de maatschappij op. Vanaf begin (vb. eerste opname): waar liggen de krachten van mijn patiënt nog? Niet enkel focussen op symptomen en gebreken, wel op krachten, mogelijkheden, talenten. Dit doorheen de 4 fasen van herstel!! Focus vanaf begin op installeren van een goed zorg- en sociaal netwerk: afstemmen van zorg Vanaf 1ste fase van herstel reeds toekomstgericht denken, steeds mogelijkheden van de patiënt in het achterhoofd houden; toekomst die onzeker is samen vorm geven; compagnon de route zijn; hoop geven; geloof in cliënt; geloof in zichzelf…

Handvatten voor eerste lijn werkers Spreek met je patiënten/cliënten over de ervaren zorg (zelfhulpgroepen,lotgenotencontact) Deel de zorg met andere partners Gedrag komt voor uit ziektebeeld en is geen bewust gekozen gedrag Omgaan met het gedrag, niet het behandelen van het ziektebeeld/ geen nood om diagnose te kennen Creëren van een werkkader : wat hebben wij nodig voor een goede zorg, ondersteuning, aanbod, contact te kunnen bieden ? Kader van verbindende , geweldloze communicatie en motiverend werken trainen.

Het crisisplan: het belang van goede communicatie Uitbouw van een netwerk rondom de patiënt Degelijke communicatie tussen de verschillende zorgactoren en de patiënt en omgeving D.m.v. het samen opstellen van een crisisplan, dat bezorgd wordt aan de verschillende zorgactoren, ook naasten en familie Alarmbelfunctie / Violen op elkaar afstemmen Zorgtrajecten moeten dan niet weer van nul heropstarten: gedeelde informatie in EMD / trajectdossier

Template voor hervalpreventieplan(HPP)/crisisplan Persoonsgegevens Huidig dagelijks leven Lichamelijke gegevens Actuele medicatie Aanleidingen van mogelijk herval Eerste signalen van herval Wat zijn helpende gedachten? Hoe te handelen bij een crisis? Gewenste crisismedicatie/ongewenste crisismedicatie Afspraken rond de crisis Wensen in geval van opname Gegevens sociaal netwerk en zorgnetwerk Praktische aandachtspunten (huisdieren, planten, sleutel, rekeningen)

Consultdesk GGZ Vlaams Brabant De Consultdesk Geestelijke Gezondheidszorg Vlaams-Brabant biedt telefonisch advies aan artsen en hulpverleners uit de eerste lijn die kampen met vragen over psychische of psychiatrische problemen bij hun cliënten of patiënten. Doel is de eerstelijn te versterken zodat zij - zelf de regie over de zorg behouden - snel een antwoord krijgen op hun vragen - gericht kunnen doorverwijzen

Consultdesk praktisch => Je kan elke dag bellen tussen 10-13u =>Algemeen advies kan dagelijks. Advies over bijzondere problematieken kan op de aangeduide tijdstippen. Een oproep kost 0,30€/min. =>Buiten de aangeduide uren is de lijn niet bemand, contact kan dan via info@consultdeskggz.be Psychisch/psychiatrisch advies Suïcidepreventie Stemmingsstoornissen Alcohol en drugs Eetstoornissen

MDO PSY Steeds meer wordt de zorg van personen met psychiatrische problemen door verschillende zorg- en hulpverleners gedragen. In dergelijke situaties is een goede samenwerking met alle betrokken partijen noodzakelijk. Een multidisciplinair overleg in de vorm van een rond-de- tafelgesprek streeft naar een betere afstemming van de zorg op de noden en verwachtingen van de patiënt of cliënt.

Voorwaarden De patiënt of cliënt heeft een langdurige en complexe psychiatrische problematiek Het overleg moet door een erkende overlegorganisator georganiseerd worden. Er moeten minstens 3 types zorg- of hulpverleners van verschillende organisaties fysiek aanwezig zijn, waarvan minstens één actor uit de geestelijke gezondheidszorg en minstens één actor uit de eerste lijn. Er is nood aan een begeleidingsplan, wordt opgevolgd door zorgbemiddelaar. Aanwezigheid cliënt niet altijd noodzakelijk. Een MDO PSY moet minimaal twee keer per jaar georganiseerd worden.

Waar aanvragen ? Goal vzw Maria Theresiastraat 63a - 3000 Leuven T: 016 31 04 08 E: info@selgoal.be W: www.selgoal.be Zorgnetwerk Zenneland Kattestraat 6 - 1730 Asse T: 02 306 80 44 E: info@zenneland.be W: www.zenneland.be

Beslisboom aanmelding MT

Toetje Wie graag het volledige herstelverhaal van Filip wil lezen, kan dit met een eenvoudig mailtje vragen filipabts@hotmail.com Vlaamse definitie van herstel : ‘Terug met hoop en goesting bezig zijn in het leven en er uwen draai terug in vinden’ Een gouden tip voor patiënt en netwerk: ‘Herstellen doe je zelf, maar daarom niet alleen’ Dixit Filip