ZINVOL SAMENLEVEN Waarom idealen wezenlijk zijn Gabriël van den Brink 19 april 2013 Nijmegen

1 De Lage Landen en het hogere ( )

Een voorlopige werkdefinitie Het hogere is: de verbeelding van een geheel waarmee ik mij verbonden weet en waardoor ik mij geroepen voel tot onbaatzuchtig handelen

Verbondenheid met groter geheel Meerdere vormen van inspiratie: sacraal: bovennatuurlijke orde sociaal: samenleving als geheel vitaal: levende wezens en de natuur geen secularisatie maar proliferatie onbaatzuchtig handelen steeds ruimer

Proliferatie van het hogere Locaal Nationaal Globaal Sacraal God Vaderland Werk Sociaal Naaste Samenleving Mensheid Vitaal Lichaam Leven Natuur

Vindplaats 1: leven van burgers

Vindplaats 2: professionele idealen

Werknemers in zorg en veiligheid Professionals spreken over het hogere interviews in drie ziekenhuizen menselijke waardigheid voorop levensbeschouwing lijkt secundair inzet voor de publieke zaak miskend onvoldoende ruimte voor empathie

Rol van verbeelding: ziekenhuisseries

Rol van verbeelding: politieseries

2 Beroeps(z)eer en beroepstrots ( )

De kern van professionaliteit Het neo-republikeinse denken Streven naar kwaliteitsverbetering Je werk goed doen als doel op zich Belang van trots en toewijding Eer en erkenning door anderen Professionals kennen eigen normen

De heersende bestuursfilosofie Vragen bij de bedrijfsmatige benadering Publieke diensten als ‘product’ Patiënt gezien als ‘consument’ Meer kwaliteit door ‘marktwerking’ ‘Efficiency’ geldt als hoogste waarde Extrinsieke motivatie staat voorop

Professionals staan onder druk. Hogere eisen en minder regelruimte: Aantal belanghebbenden neemt toe Meer transparantie en verantwoording Effecten van New Public Management Bezuinigingen en capaciteitstekort Speelt bij zorg, onderwijs, politie etc.

Idealen blijken van blijvend belang Er zijn soorten waarden in het geding: Professioneel: vakmatige normen Rechtstatelijk: regels van de overheid Bedrijfsmatig: gezonde bedijfsvoering Humaniteit: bejegening van de cliënt Dictatuur van één waarde afwijzen

Rollenspel binnen de organisatie Er zijn vier actoren aan het woord: Professionals: gaat over kwaliteit Overheid: gaat over rechtvaardigheid Manager: gaat over doelmatigheid Cliënten: gaat over bejegening Hoe komen deze tot een balans?

Over het zoeken naar balans Checks & balances op drie niveaus: Variatie aan waarden vasthouden Micro: geweten van de professional Meso: gesprek binnen organisatie Macro: overleg op nationale schaal Dialoog, overleg, strijd et ectera

Aansturing op microniveau Kenmerken gewetensvolle professional Intrinsieke motivatie staat voorop Training en vorming zijn cruciaal Normatieve dimensie versterken Zelf hogere productiviteit nastreven Op public service motivation inzetten

Aansturing op mesoniveau Een nieuwe rol voor de manager Kwaliteit boven kwantiteit stellen Niet alle druk van buiten doorgeven Het doel en de grote lijn aangeven Interne balans en dialoog bevorderen Voor meer variatie en profiel zorgen

3 Best Persons in probleemwijken ( )

Systeemwereld versus leefwereld Incongruente werelden: Betaald personeel vseigen initiatief Regels / procedurevs resultaten Hiërarchisch gezag vs van onderop Arbeidsdeling vs communicatie Relaties functioneel vs persoonlijk Rationele middelen vsdoeleinden

Gedeelde kenmerken (1) As van ondernemerschap omvat: Eigen visie neerzetten en uitdragen Risico nemen en kansen aangrijpen Werken aan profiel en zichtbaarheid Inzetten op het behalen van resultaat Gaan voorbij aan formele procedures Tonen van (informeel) leiderschap

Gedeelde kenmerken (2) As van sociale betrokkenheid omvat: Breed stedelijk netwerk ontwikkelen Zich bewegen in meerdere domeinen Het koppelen van diverse initiatieven Zich binden aan een gebied of groep Persoonlijke betrekkingen aangaan Veel empathie aan de dag leggen

Twee assen, vier kenmerken Bevlogenheid EmpathieNetwerk Resultaat

Frontliniewerker: zaken aanpakken Vanuit systeemwereld naar leefwereld: Focus op zichtbaar resultaat Geen formele procedures Willen alles uit de kast halen Hoge mate van betrouwbaarheid Vermogen tot tactvol handelen Kennen en gekend worden

Sociaal ondernemer in leefwereld Vanuit waarden met de regels spelen: Energie en ambitie laten zien Bereid tot het nemen van risico No-nonsense houding en eigenwijs Veel betrokkenheid en empathie mensen aanraken (ook lichamelijk) Bewoners enthousiast maken

Alledaagse doener in eigen domein Resultaat halen door persoonlijk optreden: Nadruk op een zelfstandig handelen Niet ideologisch maar pragmatisch Geen formaliteiten of tijd verspillen Handelen waar en wanneer het kan Vaak gericht op een specifieke groep Verleiden anderen tot samenwerking

Bruggenbouwers tussen domeinen Verbinding leggen voorbij scheidslijnen Hebben het vermogen om te luisteren Kunnen zorgen voor een goede sfeer Reiken nieuwe betekenissen aan Gaan tussen domeinen heen en weer Zijn zelf meertalig en communicatief Scheppen én behouden vertrouwen