Introductie Opgroeien in Veiligheid Ter Loke 29/04/2014

“Kinderbescherming houdt onvermijdelijk onzekerheid in, ambiguïteit, en feilbaarheid. Onze kennisbasis is beperkt, voorspellingen over het toekomstig welzijn van het kind zijn onzeker, het is geen uitgemaakte zaak hoe de conflicterende rechten van ouders en kinderen dienen in evenwicht te worden gehouden. De publieke opinie legt terecht de lat heel hoog voor werkers in de kinderbescherming, maar dit blijft problematisch.” (Eileen Munro 2008)

“verontrusting” – “maatschappelijke noodzaak” Een jongere, ouder, leerkracht, buur, thuisverpleger, therapeut, begeleider, … maakt zich zorgen over, is ongerust over … de veiligheid, de ontwikkelingskansen van een kind, jongere, vanuit een combinatie van intuïtie (“buikgevoel”), praktijkervaring, kennis, signalen, feiten,…

“maatschappelijke noodzaak”: minimum wat de maatschappij verwacht van de opvoeding van kinderen, jongeren Wordt op een bepaald moment gedefinieerd door een “gemandateerde voorziening”.

Werkmap “maatschappelijke noodzaak” (IJH) Integrale Jeugdhulpverlening: - CAW - CGG - VAPH - CLB - CIG - K&G - BJB (driehoek cliënt – verwijzer – hulpverlener)

“Elke jeugdhulpverlener moet handelen in het belang van de minderjarige.” (DRM) “Beschikbaarheid verwijst naar het bestaan van een aanbod, maar ook naar het feit dat hulpverlening aanspreekbaar is voor zaken die niet direct te maken hebben met het aanmeldingsprobleem…”(p222)

“Cruciaal bij hulpverlening vanuit het interventierecht is de focus op een gezinsgerichte benadering.” (p224) “In de richtlijn maatschappelijke noodzaak wordt het belang van een interactionistische visie op verontrustende situaties benadrukt… expliciete aandacht voor de wisselwerking tussen verschillende mogelijke visies of perspectieven op een (vermeende) verontrustende situatie.” (p 225)

“Het erkennen van ouders als cliënt en als volwaardige partner in de jeugdhulp is uiteraard essentieel.” (p228)

Interactionistische visie… verschillende mogelijke visies of perspectieven vader … controle toekomst zus zorgen nu sterktes broer bijsturing veiligheid opa moeder buurvrouw noodzaak jongere “Verontrusting” verwijzer CLB-medewerker oma acties politie doelstellingen evaluatie

Gemeenschappelijke uitgangspunten/vaststellingen ‘werkmap’ – Signs of Safety (SofS) 1. noodzakelijkheid van het creëren van een gemeenschappelijk kader, een duidelijke, verstaanbare taal 2. de kwaliteit van de relatie hulpverlener- cliëntsysteem is bepalend voor het succes van de hulpverlening. 3. “vrijwillig aanvaarde” of “(af)gedwongen hulp” als hefboom voor een zo coöperatief mogelijke hulpverlenings- relatie

4. volwaardig partnerschap tussen cliënten en hulpverleners vergroot de effectiviteit van de hulpverlening. 5. de hulpverlening aan kinderen, jongeren en hun gezinnen is effectiever als ze vertrekt vanuit competenties, sterktes en hulpbronnen van het cliëntsysteem. 6. gericht op toekomstige veiligheid (mits garanderen van de huidige veiligheid)

7. professionaliteit van de hulpverlener

Partnering for Safety

Signs of Safety Is ontstaan in de “kinderbescherming” (werken met gemandateerde voorzieningen – “driehoek”) Welke mandaten hebben voorzieningen in andere sectoren?

Recht op jeugdhulp – interventierecht Vrijwillige hulp – vrijwillig aanvaarde hulp (onderhandelde hulp) – (af)gedwongen hulpverlening

Signs of Safety Vertrekt vanuit Solution Focused Brief Therapy (Steve de Shazer, Insoo Kim Berg) “Resoluut oplossingsgericht” (resolutions approach Susie Essex)

12 praktijkprincipes 1. Ga om met je cliënt als iemand die het waard is om mee samen te werken. 2. Werk samen met de persoon, niet met het misbruik. 3. Besef dat samenwerking ook mogelijk is wanneer dwang noodzakelijk is. 4. Erken dat elk gezin signalen van veiligheid heeft.

5. Houd je focus op de veiligheid van de kinderen. 6 5. Houd je focus op de veiligheid van de kinderen. 6. Onderzoek wat de cliënt wil. 7. Zoek altijd naar details, concrete voorbeelden. 8. Werk aan het tot stand brengen van kleine veranderingen. 9. Verwar de details van een zaak niet met je oordeel.

10. Bied keuzemogelijkheden. 11 10. Bied keuzemogelijkheden. 11. Zie het gesprek als een forum voor verandering. 12. Beschouw deze praktijkprincipes als aspiraties, niet als aannames.

12 praktijkprincipes (in coaching) 1. Respecteer je medewerker als iemand die het waard is om mee samen te werken. 2. Werk samen met de persoon, niet met zijn fouten. 3. Besef dat samenwerking ook mogelijk is, als er bepaalde dingen moeten. 4. Erken dat elke medewerker sterktes heeft.

5. Blijf professionaliteit centraal stellen. 6 5. Blijf professionaliteit centraal stellen. 6. Ga na wat je medewerker wil. 7. Zoek altijd naar details. 8. Werk aan het tot stand komen van kleine veranderingen. 9. Verwar de details van een zaak niet met beoordelingen.

10. Bied keuzemogelijkheden. 11 10. Bied keuzemogelijkheden. 11. Zie het gesprek als een forum voor verandering. 12. Beschouw deze uitgangspunten als aspiraties, niet als aannames.

Drie-kolommenmodel

Wat zijn de zorgen? Zorg 1 Wie? Waarvoor, met welke schade voor de kinderen? Past harm Zorg 2 Zorg 3 Wat gaat er goed? Wat moet er gebeuren? Maatschappelijke noodzaak: Einddoelstelling 1 Tussendoelen en afspraken Einddoelstelling 2 Einddoelstelling 3

Formuleren van Danger-statements Wie? (netwerk + professionelen) Over wat = welk gedrag van de ouders met welke “schade” voor de kinderen? Met welk effect op de kinderen? “Haasje over”: om de ontkenning heen werken Verstaanbare taal voor iedereen, ook voor de kinderen Past harm: concrete voorbeelden, signalen, feiten uit het verleden (eerste – laatste – ergste) Connectie “signalen” – “schade”

Wat gaat er goed? Sterktes, krachten, hulpbronnen: uit het netwerk Bestaande veiligheid

Veiligheidsplan - handelingsplan Maatschappelijke noodzaak: Wat is het minimum dat in dit gezin in orde moet zijn (verwachtingen vanuit de maatschappij)? Einddoelstellingen: moeten kloppen met de zorgen; tussendoelen en concrete afspraken vanuit het netwerk maken gebruik van bestaande hulpbronnen, sterktes.

De rol van het netwerk = betere assessment en veiligheidsplan maken Safety circles!

Spreken met kinderen De drie huizen Words and pictures Het veilige huis

Eigen risicogedrag – eigen veiligheidsplan: Oefening nichtje Eigen risicogedrag – eigen veiligheidsplan: Welke stress en triggers? Welke afspraken met wie uit je netwerk? 24/7