HRM for all seasons: Theorie en praktijk in evenwicht. Stereotypes en hun implicaties voor een leeftijdsbewust HR beleid. Karin Proost HUBrussel Open Universiteit Nederland Karin.proost@hubrussel.be Anja Van den Broeck HUBrussel KULeuven Anja.vandenbroeck@hubrussel.be

De Relatie tussen Werkeisen, Energiebronnen, Spanning en Werkplezier: Een Kwestie van Leeftijd? Bert Schreurs1 Anja Van den Broeck1, 2 Guy Notelaers3 Hans De Witte2 1Hogeschool-Universiteit Brussel 2 Katholieke Universiteit Leuven, België 3Universiteit van Bergen, Noorwegen

Werkzaamheidsgraad

Stereotypen Oudere werknemers: zijn duurder zijn minder productief zijn minder flexibel tonen meer weerstand tegen verandering kunnen moeilijker om met werkdruk/ werktempo hebben minder leerpotentieel zijn minder tevreden hebben meer last van stress

Evidence Based HRM-beleid Verschillen in blootstelling aan bepaalde werkkenmerken? Verschillen in impact van deze werkkenmerken?

Theoretisch kader: Job demands resources model werkeisen Doen beroep op persoonlijke capaciteiten van werknemers en zijn daarom geassocieerd met fysieke of psychologische kosten bv. werkdruk, veranderingen in het werk, rolproblemen, emotionele belasting hulpbronnen 1) reduceren (negatieve impact van) werkeisen 2) helpen doelen bereiken 3) stimuleren groei, ontwikkeling en leren bv. sociale steun leidinggevende, sociale steun collega’s, autonomie, feedback, vaardigheidsbenutting, ... Bakker & Demerouti, 2001; Demerouti, Bakker, Nachreiner, & Schaufeli, 2001

Theoretisch kader: Job demands resources model werkeisen Energie & Motivatie  hulpbronnen 

Rol van leeftijd JDR-model: ‘storende’ controlevariabele (bv. Van den Broeck, Vansteenkiste, De Witte, & Lens, 2008) Ander onderzoek: Leeftijdsverschillen in werkeisen, autonomie en welzijn (De Lange et al., 2010; Schalk et al., 2010) Maar nog onduidelijke resultaten Theorie? Hoeveelheid / relaties?

Rol van leeftijd Verschillende theorieën Achteruitgang Behoud Biologie Fluid intelligence, working memory (Kanfer & Anckerman, 2001) Behoud Age stereotyping (Van der Heijden et al., 2009) Versterking Emotional stability Theory: stable view on employment (Rousseau, 2001) Job change hypothesis (Wright & Hamilton, 1978) Healthy older worker effect Selection optimization compensation model (Baltes & Carstensen, 1996)

Hypothesen blootstelling Impact Sociale steun collega’s / leiding hulpbronnen Sociale steun collega’s / leiding Autonomie selectie werkeisen Werkdruk Rolconflict Veranderingen in het werk optimalisatie Impact Meer profiteren van hulpbronnen Meer lijden onder werkeisen compensatie

Methode Steelproef Dataverzameling door DiOVA (1999 – 2007) N = 15,464 Anoniem en vrijwillig Heterogeen: 200 beroepen en 20-tal subsectoren 3 groepen: < 35; 35 - 45; > 45 Metingen: Vragenlijst Beleving en Beoordeling van de Arbeid (VBBA, van Veldhoven, Meijman, & Broersen, 2002) Werkdruk : moet u extra hard werken om iets af te krijgen? Rolconflicten : krijgt u tegenstrijdige opdrachten? Veranderingen : geeft het veranderen van uw taken problemen? Sociale steun : is uw directe leiding / zijn uw collega’s vriendelijk tegen u? Autonomie : kunt u bepalen hoe u uw werk uitvoert? Spanning : vermoeidheid tijdens het werk, herstelbehoefte, slaapkwaliteit Plezier : meestal vind ik het prettig om aan mijn werkdag te beginnen

Resultaten werkeisen hulpbronnen

Resultaten  

Resultaten werkeisen  .61 / .64 / .64 hulpbronnen  .58 / .58 / .53

Besluit Impact blootstelling Maar verschillen zijn ERG klein Sociale steun collega’s / leiding Autonomie Minder profiteren van hulpbronnen Meer lijden onder werkeisen Werkdruk Rolconflict Veranderingen in het werk Maar verschillen zijn ERG klein

Meer weten? Websites: Literatuur: www.healthyageingatwork.nl. http://www.leeftijd.nl/ Literatuur: Schalk, R., Van Veldhoven, M., De Lange, A.H., De Witte, H., Kraus,K., Roßnagel,C., Tordera, N., Van der Heijden, B.I.J.M. & Zappalà, S, et al. (2010). Moving European Research on Work and Ageing Forward: Overview and Agenda. European journal of work and organizational psychology, 19, 76-101. De Lange, A.H., de, Taris, T.W., Jansen, P.G.W., Kompier, M.A.J., Houtman, I.L.D., Bongers, P.M. (in press). On the relationships among work characteristics and learning-related behavior: does age matter? Journal of Organizational Behavior ….

Onderzoek: ook bij jou? Contacter ons! Karin Proost Karin.proost@hubrussel.be Ouderen Werk-thuis conflict/facilitatie Rechtvaardigheid Levenslang leren Impression management Selectie & assessment Faalangst & motivatie Anja Van den Broeck Anja.vandenbroeck@hubrussel.be Motivatie: doelen, behoeften, cultuur Welzijn: enthousiasme/burnout Werkverslaving Job design overkwalificatie Pesten