De sensomotorische ontwikkeling van kinderen met een auditieve en visuele beperking (doofblind) en de rol van kinderfysiotherapie Masoud Salavati

Inleiding Indirect heeft de dubbele zintuiglijke beperking (visueel, auditief) invloed op de ontwikkeling van het competentiemotief, het streven naar effectieve interactie met de omgeving (Riksen-Walraven, 1977). Het doofblinde kind heeft minder mogelijkheden om de effecten van het eigen handelen te ervaren, ontmoet meer hindernissen bij het doelmatig handelen en beleeft op grond daarvan minder plezier aan zijn handelen en bewegen. Dit heeft tot gevolg dat het kind niet tot explorerend bewegen gemotiveerd is, eerder passief blijft of compensatie zoekt in eenzijdige, stereotiepe bewegingspatronen (van Dijk, 1991).

Gevolgen voor de visuele waarneming Er gaat minder gelijktijdige informatie naar de hersenen De integratiefunctie valt weg Geen visuele informatie Objectpermanentie ontbreekt Er is geen visuele stimulus om te bewegen en ook geen controle bij de beweging Het automatiseren van houding en beweging verloopt moeizamer Compensatie door gebruik van andere zintuigen

Gevolgen voor de auditieve waarneming Auditieve waarneming verloopt moeizaam, mede doordat er geen initiatief komt van het kind De geluiden werken soms storend op elkaar in Alleen geluid lokt in het begin geen bewegingen uit

Gevolgen voor de tactiele waarneming Informatie verwerven van de omgeving kost meer tijd Er zijn steeds hulpmiddelen nodig Huidcontact is belangrijk Een tactiele overgevoeligheid van het hoofd, de handen en het gelaat

Gevolgen voor de vestibulaire waarneming Doofblinde kinderen ontvangen minder vestibulaire prikkels omdat ze - langer op hun rug liggen; - minder spontane houdingsveranderingen vertonen. Over- en ondergevoeligheid

Gevolgen voor de proprioceptieve waarneming Het kind heeft doordat het minder beweegt en steunt minder proprioceptieve informatie

Rol van de kinderfysiotherapie De kinderen screenen met betrekking tot hun sensomotorische ontwikkeling Individuele behandeling of groepsbehandeling voorstellen/geven Informeren en adviseren Als dit nodig is contact leggen met een specialist

Geheugensteuntje en nuttige tips

Algemeen Door de vele verschillende vormen van visueel-auditieve beperkingen zijn er ook heel wat verschillende communicatiemiddelen- en methoden Sleutelwoorden: respect gelijkwaardigheid zelfstandigheid veiligheid comfort onafhankelijkheid zekerheid kennis interesse

Contact maken Leg rustig uw hand op de persoon zijn schouder Maak duidelijk hoe je heet en vraag de persoon hoe je het best met hem/haar kunt communiceren Reageer positief als u gevraagd wordt zich te verplaatsen zodat vierhandengebaar mogelijk wordt en ook prettig is Vingerspellen moet je vlot doen Meldt ook of er andere mensen in de ruimte zijn Als je ondertussen ook tegen iemand anders spreekt moet je dit duidelijk maken en zoveel mogelijk tolken

Contact maken (vervolg) Laat het weten als u weggaat Zorg dat ze steeds een houvast hebben in de ruimte Loop zo’n halve pas voor de persoon Overleg over de manier waarop je de persoon gaat vasthouden Als je een stoel aanbiedt dit ook duidelijk maken

Aan tafel Waarschuw de persoon als er hete dingen in de buurt staan Als u koffie of thee neerzet, maak dan duidelijk waar u dit zet Vertel wie nog aan tafel zit en waar die personen zitten

Bronnen

Afbeeldingen Dia 1: www.viataal.nl Dia 8: www.kinderfysiotherapieharen.nl