Kerntaken van pedagogisch begeleiders

Doelen Nadenken over je begeleidingsactiviteiten om ze beter te doen aansluiten bij je kerntaken Kennis maken en leren werken met een schema om je taken als begeleider te rubriceren Inzicht verwerven / verdiepen in verschillende begeleidingsaanpakken Het verband inzien tussen het nadenken over je taken als begeleider, het ontwikkelen van functiebeschrijvingen en het werken met een dagboek

Kerntaken en overheid Beleidsnota 2.3.8. Scholen in hun kwaliteit ondersteunen: ‘In een eerste fase (schooljaar 2004-2005) zullen we de pedagogische begeleidingsdiensten aanspreken om te werken aan een duidelijk profilering van hun kerntaken.’ Begeleidingsactiviteiten onder kerntaken rubriceren

Functiebeschrijvingen Kerntaken

Functiebeschrijvingen ‘Functiebeschrijving van een pedagogisch begeleider van het katholiek onderwijs’ goedgekeurd door de vzw PBDKO op 22 februari 2005 Kerntaken opgenomen

Vanwaar kerntaken? Beleidsnota 2.3.8. Scholen in hun kwaliteit ondersteunen: ‘Uiteraard zullen de kerntaken moeten aansluiten bij de ondersteuningsbehoeften van de scholen.’

Een begeleider vertelt over de werking van een school zie werkblad

Een leraar, een groep leraren of een schoolteam aan het werk analyseren en waarderen uitvoeren plannen richtlijnen en informatie opnemen uitwisselen

Voorbeelden Analyseren en waarderen: effect van acties onderzoeken, vorderingen van kansarme leerlingen onderzoeken, reflecteren over een didactische aanpak Plannen: dagboek opstellen van vakwerkgroepvergadering, zorgdag plannen, werking MDO/Cel leerlingenbegeleiding plannen Uitvoeren: suggesties in praktijk brengen, leraren overleggen, PV over zorgbeleid, handelingsplannen in de klas uitvoeren Richtlijnen en informatie opnemen: rapport schooldoorlichting bespreken, nascholing over zelfsturend leren volgen Uitwisselen: in de vakwerkgroep de aanpak van de evaluatie van leerlingen bespreken

Een begeleider vertelt over zijn interventies zie werkblad

Kerntaken van begeleiders De school ondersteunen in haar zorg voor de kwaliteit van haar onderwijs analyse en waardering ondersteunen uitvoering ondersteunen planning ondersteunen inbreng doen uitwisseling ondersteunen

Voorbeelden Analyse en waardering ondersteunen: aandacht vragen voor het onderzoek van het effect van acties in de lessen, de evaluatie van de vorderingen van kansarme leerlingen in vraag stellen Planning ondersteunen: dagboek van de vakwerkgroepvergadering mee voorbereiden met bijzondere aandacht voor het leerplan, zorgdag mee voorbereiden met bijzondere aandacht voor de inbreng van klastitularissen, de werking van MDO/Cel leerlingenbegeleiding mee plannen met bijzondere aandacht voor de betrokkenheid van het CLB Uitvoering ondersteunen: het overleg tussen leraren helpen structureren, PV over zorgbeleid helpen voorbereiden

Voorbeelden Inbreng doen: het schoolteam informeren over leerplanimplementatie, de modellen van een zorgdag toelichten, toelichting geven bij realisatiemogelijkheden van het zelfsturend leren Uitwisseling ondersteunen: een gesprek over het gebruik van leermiddelen aanzetten, een gesprek over de aanpak van de evaluatie van leerlingen op gang helpen brengen, scholen aanzetten zich over de drugspreventie in andere scholen te informeren

Taken van een begeleider Analyse en waardering van acties onder- steunen: bepaalde situaties analyseren en waarderen (waar zitten we, hoe loopt het, wat constateren we?), zoeken naar de sterke en zwakke kanten van wat gedaan is Begeleidingsactiviteiten: reflecteren, bewaken, diagnosticeren, evalueren, feedback geven, in kaart brengen, inschatten, beoordelen, vaststellen, observeren, rapporteren, evalueren, waarderen, bijsturen, …

Voorbeelden Leraars ondersteunen om hun functioneren te optimaliseren door middel van voortdurende zelfreflectie op hun eigen handelen in de klas Gesprekken met enkele teamleden voeren om de oorzaak van de vastgelopen samenwerking te bespreken Een diagnose stellen in verband met de betrokkenheid van alle teamleden bij het project

Taken van een begeleider Planning ondersteunen: een plan maken, op planning aansturen, stappen ontwerpen, acties op korte of lange termijn uitstippelen Begeleidingsactiviteiten: afspraken maken, vastleggen wie, wat gaat doen, wanneer, waar en hoe, plannen, …

Voorbeelden In een werkgroep bespreken hoe, wanneer, waar en door wie het best de resultaten van de zelfevaluatie naar het volledige schoolteam overgebracht kunnen worden Samen met de directeur een teamvergadering voorbereiden om de werking van de werkgroepen te evalueren Afspraken maken met de directeurs van de scholen van een scholengemeenschap om elkaars school te bezoeken om na te gaan hoe elke school de beschikbare onderwijstijd maximaal probeert te benutten

Taken van een begeleider De uitvoering van acties ondersteunen: heeft te maken met het resultaat van de planning; het gaat om het ondersteunen van de uitvoering van geplande acties Begeleidingsactiviteiten: aandacht vragen voor, afbakenen, afstemmen, anticiperen, bestuderen, bevorderen, bijstellen, coördineren, deelnemen aan, gesprekken leiden, motiveren, publiceren, structureren, vaardigheden ontwikkelen, organiseren, coachen, problemen oplossen, beslissen, procedure verbeteren, …

Voorbeelden Leraren coachen die het zelfstandig werken van leerlingen willen invoeren in hun klas Het gesprek leiden in een werkgroep van leraars die zich overbelast voelen Klasgerichte ondersteuning bieden naar aanleiding van een klasbezoek waarbij je speciaal aandacht hebt voor de afgesproken pedagogisch-didactische aanpak

Taken van een begeleider Inbreng doen: een individu, een groep of een team informeren en op de hoogte brengen van bepaalde zaken Begeleidingsactiviteiten: informatie en - of tips en - of suggesties geven, expliciteren, verhelderen, beschrijven, samenhang brengen, doorverwijzen, adviseren, inspireren, …

Voorbeelden Een vakwerkgroep informeren hoe in andere scholen tewerk gegaan is om een nieuwe methode te kiezen Een voorstel doen om goede informatie te verzamelen uit boeken Informatie over de implementatie van vakoverschrijdende eindtermen verspreiden

Taken van een begeleider Uitwisseling ondersteunen: van gedachten wisselen of ervaringen en ideeën bespreken; en bediscussiëren Begeleidingsactiviteiten: contact houden en / of leggen en / of versterken, bespreekbaar maken, overleggen, confronteren, bemiddelen, afstemmen, ervaring uitwisselen, …

Voorbeelden Leraren bijeenbrengen om ze te laten leren van en met elkaar Overlegvormen met anderen op gang brengen om opvattingen over de krachtlijnen van een leerplan te kunnen bespreken Een gesprek voeren met het kernteam om de mogelijkheden te onderzoeken om de studieoriëntering van leerlingen voor te bereiden Binnen de scholennetwerken overleg op gang brengen over de aanpak van kinderen met leesproblemen

Begeleidingstaken in scholen: een overzicht Analyse en waardering ondersteunen Planning ondersteunen Uitvoering van acties ondersteunen Inbreng doen Uitwisseling ondersteunen

analyse en waardering van acties ondersteunen Andere begeleidingstaken Begeleidingstaken in scholen analyse en waardering van acties ondersteunen uitvoering ondersteunen planning ondersteunen inbreng doen uitwisseling ondersteunen

Taken van een begeleider Administratie bijhouden: het verkrijgen, vastleggen, verwerken en verstrekken van informatie ten behoeve van het besturen en doen functioneren van de begeleidingsdienst en voor het afleggen van de verantwoording daarover

Voorbeelden Levert gegevens voor jaarverslag Brengt tijdig zijn kostennota’s binnen Houdt schooldossiers nauwkeurig bij Klasseert zijn documentatie ordelijk

Taken van een begeleider Leiding geven en coördineren: met alle facetten van de pedagogische begeleidingsdienst als geheel en met de doelen die daarbinnen geformuleerd zijn, voeling houden, er (een gedeelde) verantwoordelijkheid voor opnemen en daarbij rekening houden met de pedagogisch begeleiders als individuen.

Voorbeelden De hoofdbegeleider houdt functionerings- en evaluatiegesprekken met de pedagogisch begeleiders van het betrokken onderwijsniveau De hoofdbegeleider maakt afspraken met de CLB’s over gezamenlijke werkgroepen De hoofdbegeleider stemt de werking van de onderwijsniveaus op elkaar af

Taken van een begeleider Materiaal en teksten ontwikkelen: hulpmiddelen en geschriften ter ondersteuning van de begeleidingsactiviteiten doen ontstaan of doen uitgroeien.

Voorbeelden CPB ontwikkelt visieteksten over de pedagogische begeleiding in het katholiek onderwijs Pedagogisch begeleiders ontwikkelen een ‘kijkwijzer’ ten behoeve van de scholen Pedagogisch begeleiders ontwikkelen ondersteunend materiaal bij de implementatie van een bepaalde vernieuwing De hoofdbegeleider(s) stelt(len) het jaarplan voor het volgend werkjaar op

Taken van een begeleider Overleggen: over iets beraadslagen met anderen, met elkaar ernstig overwegen, confereren (van gedachten wisselen, discussiëren, anderen raadplegen, bespreken, spreken over, afspreken, afspraken maken)

Voorbeelden In de werkgroep ‘zorg’ overleggen over de aanpak van de coaching van zorgcoördinatoren In een werkgroep ICT overleggen om de planningen op elkaar af te stemmen In de school overleggen met de directeur, de CLB-medewerker, de zorgcoördinator en de schoolopbouwwerker over de aanpak van groepen van allochtonen

Taken van een begeleider Vertegenwoordigen: optreden, handelen voor en in naam van de begeleidingsdienst die daartoe opdracht of machtiging verleend heeft

Voorbeelden De congregationele hoofdbegeleider vertegenwoordigt de pedagogische begeleidingsdienst in een netoverschrijdend overleg De hoofdbegeleider vertegenwoordigt de pedagogische begeleidingsdienst in contacten met schoolbesturen / inrichtende machten

Taken van een begeleider Voorbereiden en naverwerken: van tevoren het nodige verrichten of gereedmaken; werk na de begeleidingsactiviteit; verwerken, afwerken, tot een einde brengen

Voorbeelden Stelt informatiepakketten over bepaalde thematieken samen Verzamelt bruikbare publicaties en andere informatiebronnen Schrijft planningen en rapporten uit Analyseert en interpreteert gegevens Reflecteert over het verloop van een vergadering, over de afgelegd weg Formuleert voorstellen en suggesties voor de verbetering van de strategie van de begeleidingsdienst

Taken van een begeleider Zichzelf vormen: zijn kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijschaven met de bedoeling zijn begeleidingswerk te optimaliseren

Voorbeelden Ontwikkelt vaardigheden voor zelfreflectie op verschillende terreinen Houdt zich op de hoogte van pedagogische, onderwijskundige en organisatorische ontwikkelingen Ontwikkelt een persoonlijke en taakgerichte stijl van leiding geven en werken Neemt deel aan interne professionaliseringsactiviteiten Draagt bij aan de ontwikkeling van een lerende arbeidsorganisatie

Andere begeleidingstaken: een overzicht Administratie bijhouden Leiding geven en coördineren Materiaal en teksten ontwikkelen Overleggen Vertegenwoordigen Voorbereiden en naverwerken Zichzelf vormen

analyse en waardering van acties ondersteunen Andere begeleidingstaken administratie bijhouden leiding geven en coördineren materiaal en teksten ontwikkelen overleggen vertegenwoordigen voorbereiden en naverwerken zichzelf vormen Begeleidingstaken in scholen analyse en waardering van acties ondersteunen uitvoering ondersteunen planning ondersteunen inbreng doen uitwisseling ondersteunen

Bij begeleidingsactiviteiten (van anderen / van zichzelf) de kerntaken van pedagogisch begeleiders aangeven

Soorten van aanpak van het begeleidingswerk Er zijn drie soorten van aanpak van het begeleidingswerk te onderscheiden: de oplossingsgerichte aanpak de procesgerichte aanpak de ontwikkelingsgerichte aanpak

Soorten van aanpak van het begeleidingswerk De oplossingsgerichte aanpak: dat is kant en klare oplossingen aanbieden Voorbeelden van activiteiten van de oplossingsgerichte aanpak: informatie geven cursussen verzorgen gesprekken voeren om elkaar te informeren …

Soorten van aanpak van het begeleidingswerk De procesgerichte aanpak: dat is samen met de betrokkenen op zoek gaan naar een oplossing van het probleem Voorbeelden van activiteiten van de procesgerichte aanpak: optreden als gespreksleider op bijeenkomsten adviseren bij de oprichting van een werkgroep de strategie van werken mee bepalen het proces bewaken op schoolniveau …

Soorten van aanpak van het begeleidingswerk De ontwikkelingsgerichte aanpak: dat is er naar streven dat de betrokkene zelf zijn problemen leert hanteren Voorbeelden van activiteiten van de ontwikkelingsgerichte aanpak: mensen stimuleren hun inzicht te vergroten in de eigen situatie evalueren en op basis daarvan alternatieven zoeken feedback geven …

Activiteiten Taken Aanpakken inbreng doen uitwisseling ondersteunen Oplossings-gerichte aanpak inbreng doen uitwisseling ondersteunen planning ondersteunen uitvoering ondersteunen Proces-gerichte aanpak inbreng doen uitwisseling ondersteunen planning ondersteunen uitvoering ondersteunen analyse en waardering ondersteunen Ontwikkelings-gerichte aanpak

Waarom een dagboek invullen? Een dagboek kan dienst doen als reflectiedocument De begeleider kan zijn dagboek gebruiken als een middel om te reflecteren over de wijze waarop hij invulling geeft aan zijn opdracht. Hij stelt zich daarbij vragen als: Maak ik werk van de kerntaken van een pedagogisch begeleider? Op welke taken investeer ik als begeleider veel / weinig? Voor welke scholen gebruik ik vooral mijn beschikbare tijd? Naar welke doelgroepen richt ik vooral mijn aandacht?

Waarom een dagboek invullen? Dagboeken die dezelfde structuur hebben vergemakkelijken de interne communicatie over het werk binnen de begeleidingsdienst

Waarom een dagboek invullen? Een dagboek is een informatiebron om zich intern te verantwoorden. Een dagboek is een hulpmiddel wanneer verantwoordelijken van de begeleidingsdienst vragen zijn begeleidingswerk te verantwoorden met het oog op de optimalisatie van het werk van individuele begeleiders en groepen van begeleiders

Waarom een dagboek invullen? Een dagboek is een informatiebron om zich extern te verantwoorden. Een dagboek is een hulpmiddel wanneer klanten of de overheid vragen zijn begeleidingswerk te verantwoorden

Waarom een dagboek invullen? Een dagboek is een informatiebron om het jaarverslag te schrijven. De Pedagogische Begeleidingsdienst van het Katholiek onderwijs is decretaal verplicht een jaarverslag bij de overheid in te dienen. Het dagboek is daarbij een onontbeerlijk hulpmiddel

Instrument van kwaliteitszorgsysteem VlOR: advies over de beleidsnota 4.5. Kwaliteitszorg en kwaliteitsbewaking: ‘De VlOR is ook voorstander van een intern kwaliteitszorgsysteem voor enerzijds de pedagogische begeleidingsdiensten en anderzijds de inspectie.’