Milieutrefdag 12 juni 2008 Milieubarometer

Inhoud Project Milieubarometer Sam Van den Plas, WWF Milieubarometer in Bierbeek Vicky Leentjes, Bierbeek Vragen vanuit het publiek

1. Project Milieubarometer Sam Van den Plas, WWF

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Doelstelling project: Milieubarometer als instrument lanceren Communiceren van de resultaten van de Milieubarometer naar de verschillende doelgroepen. Een gedragsverandering onder de doelgroepen bewerkstelligen.

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Doelgroep: Bevolking Verenigingen Gemeentepersoneel

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Link met Samenwerkingsovereenkomst: Instrumentarium – onderscheidingsniveau (art. 3 – titel 1.3)

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Aandachtspunten: Interne communicatie kan externe communicatie versterken Jaar na jaar een vinger aan de pols voor het milieubeleid Calculatoren stapsgewijs of gedeeltelijk invullen is mogelijk

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Inbreng partners: wie deed wat? Gemeente: - berekening - communicatie - betrekken doelgroepen Vereniging(en): - berekening

Milieubarometer zie www.tandemweb.be De rol van Tandem: persoonlijke ondersteuning door WWF of Ecolife: Begeleiding bij het uitwerken van een haalbaar campagnetraject. Begeleiding bij het betrekken van verschillende doelgroepen: gemeentelijke diensten, verenigingen, de bevolking Praktisch wegwijs maken in de verschillende instrumenten die voorhanden zijn

Milieubarometer zie www.tandemweb.be De rol van Tandem: persoonlijke ondersteuning door WWF of Ecolife: halve dag introductie samen met de verantwoordelijke DA en/of MA en CA van de gemeente halve dag communicatieworkshop met uitwerking van een communicatieplan op maat infosessie personeel ondersteuning berekeningen ecologische voetafdruk van gemeentelijke gebouwen workshop over de calculator Ecologische voetafdruk voor verenigingen infosessie ecologische voetafdruk voor verenigingen/breed publiek calculator ecologische voetafdruk op maat van gemeente of vereniging

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Kostprijs: Enkel kosten die gemeente zelf maakt voor promotiemateriaal Gratis begeleiding door WWF of Ecolife mogelijk (zolang de voorraad strekt), en anders: € 300/dag excl. BTW

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Tijdsinvestering: Dataverzameling (o.a. op www.lokalestatistieken.be) Starten op elk moment Stapsgewijze aanpak mogelijk (berekening en communicatie) Communicatie, van minimaal tot ambitieus

Milieubarometer zie www.tandemweb.be Resultaten van het project: >> Voorstelling instrumenten Milieubarometer >> Milieubarometer in gemeente Bierbeek

Voorstelling instrumenten Milieubarometer WWF - Sam Van den plas

Instrumenten Online calculator voor de ecologische voetafdruk van de gemeentelijke gebouwen THEMA’S: gebouw-energie-water-mobiliteit-afval Online calculator voor de impact van IMZ-maatregelen op de ecologische voetafdruk Online calculator voor de algemene milieutoestand in de gemeente d.m.v. milieu-indicatoren THEMA’S: energie – water – afval – mobiliteit – hinder – natuur –groenbeheer – scholen - produkten Communicatie-instrumenten

Aan de slag! http://www.ecolife.be/milieubarometer Gebruikersnaam: test    wachtwoord: test

Communicatie Gemeentelijke workshop Milieudienst + communicatiedienst Bepalen geschikte communicatiekanalen Communicatieplan (intern en extern) Communicatietools

Gemeentelijke workshops Milieudienst en communicatiedienst of -verantwoordelijke 1. Doelen 2. Doelgroepen 3. Communicatiedoelstellingen en –boodschappen 4. Uitgangspunten 5. Communicatiekanalen en inzet Miba communicatietools 6. Planning 7. Organisatie en uitvoering 8. Evaluatie  stap 5 + 6 + 7 verwerkt in een communicatiematrix

Communicatiematrix 1 voor interne en 1 voor externe communicatie waarin steeds staat aangegeven: De communicatiekanalen die gemeenten gebruiken Moment en inhoud (milieuthema) van communiceren Mogelijke inzet Miba communicatietools Verantwoordelijke voor uitvoer

Tools 5 cartoons Projectlogo (in 10 schakeringen) 10 iconen in 5 schakeringen Templates voor affiches en folders 4 banners Flashanimaties Quickscan

http://www.ecolife.be/milieubarometer/banner/collectie.html

Campagne in de pilootgemeenten Riemst

Campagne in de pilootgemeenten Zwijndrecht

Campagne in de pilootgemeenten Tremelo

Campagne in de pilootgemeenten Genk

Milieubarometer in Bierbeek Vicky Leentjes, Duurzaamheids- en mobiliteitsambtenaar

Milieubarometer in Bierbeek Historiek in Bierbeek 2002: MJP – een milieubarometer moet worden opgesteld Eind 2002: startvergadering samen met MAR (m.b.v. provincie Vlaams-Brabant) 2003: verdere inzameling van informatie inzake de indicatoren + opstellen lijst met mogelijke indicatoren (o.a. invloed gemeentelijk beleid, beschikbaarheid data) 2004: eerste selectie van 15 indicatoren en opmaak fiches

Milieubarometer in Bierbeek 15 indicatoren: hinder: aantal klachten geluid, aantal andere klachten (andere dan geluid), gekende verontreinigde gronden water: leidingwatergebruik per aangesloten inwoner (kleingebruik), kwaliteit oppervlaktewater mobiliteit: aantal ingeschreven auto’s, brandstofverbruik gemeentevoertuigen, vervoersmodi woon-werkverkeer gemeentepersoneel energie: elektriciteitsverbruik door openbare verlichting, verwarmingskosten per gebouw afval: selectief ingezamelde afvalfracties, restafval per inwoner, papierverbruik per VTE groenbeheer: aantal gram aktieve stof (bestrijdingsmiddelen) andere: aantal woongelegenheden (als indicator voor bebouwd oppervlakte)

Milieubarometer in Bierbeek Historiek April 2005: eerste vraag naar interesse om deel te nemen aan DULOMI-project 02/05/2005: CBS-beslissing DULOMI-project i.s.m. WWF en Ecolife (budget: 1000 € voor 2006-2007) Doel = opstellen standaard milieubarometer gelinkt aan de ecologische voetafdruk + communicatieplan naar interne diensten en bevolking Najaar 2005: overlegvergaderingen Eerste helft van 2006: ontwikkelen rekenmodules Najaar 2006: start communicatie

Milieubarometer in Bierbeek Voordelen: Zeer eenvoudig naar communicatie toe Voorbeeldartikelen Makkelijk in gebruik Uniform Makkelijker te interpreteren en te vergelijken Nadelen: Gegevens niet altijd even makkelijk beschikbaar (ook als je zelf indicatoren kiest) – dataverzameling vraagt veel tijd en inspanning Niet altijd duidelijk waarom scores op een bepaalde manier verdeeld zijn (bv. hinder) of welk gewicht aan welke indicator wordt toegekend. Tijds- en arbeidsintensief Jaarlijks te gebruiken? Of beter als instrument om de 2-5 jaar?

Milieubarometer in Bierbeek Gemeente Bierbeek: Deelname in overlegvergaderingen Data voor indicatoren verzamelen Communicatie over milieubarometer (intern en extern) WWF en ecolife: Behoefteonderzoek en selectie indicatoren Ontwikkelen rekenmodules Opstellen communicatieplan Ontwikkelen communicatietools Infosessies in gemeentes Provinciale infomomenten

Milieubarometer in Bierbeek Kostprijs: Als pilootgemeente: € 1000 voor 2006-2007 + kosten communicatiemateriaal (beperkt) Tijdsinvestering: Vrij te bepalen, maar voor volledig ingevulde barometer toch vrij intensief, zeker de dataverzameling - afhankelijk van andere overheden en/of instellingen - afhankelijk van andere diensten - afhankelijk van eigen mogelijkheden binnen de dienst Na verloop van tijd wordt dit waarschijnlijk makkelijker. Opmerking: In Bierbeek is het project wat naar de achtergrond verschoven – nog geen ervaring met laatste vernieuwingen.

Milieubarometer in Bierbeek September 2006 Interne milieunieuwsbrief: Bekendmaking project Inleiding tot ecologische voetafdruk en milieu-indicatoren Interne milieuzorg – Nieuwsbrief Nr. 4 – september 2006 De Burrebeik Om te weten hoe het met ons milieu gesteld is, maakte de gemeente een milieu-barometer op. Sinds eind 2005 werkt de gemeente samen met Ecolife en WWF aan een project om te communiceren inzake de milieubarometer. Er werd daartoe een voorstelling gemaakt van de milieubarometer. Deze is gebaseerd op twee calculatoren. De eerste calculator is gericht op de interne milieuzorg van gemeenten en maakt gebruik van het concept “Ecologische Voetafdruk”. De tweede calculator wenst meer inzicht te geven in de algemene milieutoestand in de gemeente en is gebaseerd op verschillende milieu-indicatoren. Beide calculatoren maken het makkelijker om intern en extern te communiceren over de milieutoestand in de gemeente. De milieudienst is momenteel volop bezig met het invullen van deze calculatoren zodat we op regelmatige basis iedereen op de hoogte kunnen brengen, maar omdat we vaak jullie hulp nodig hebben om aan een aantal gegevens te geraken, wilden we je deze informatie toch alvast meegeven. Liebrecht en Vicky

Milieubarometer in Bierbeek November 2006 Info-Bierbeek: ‘Een afdruk die steeds diepere sporen nalaat’ Score: 3 Beperkt tot gemeentehuis (meeste cijfers waren daarvoor beschikbaar zonder grote problemen). Korte voorstelling milieu-indicatoren. In dezelfde maand ook interne milieunieuwsbrief rond dit thema met specifieke thema’s rond pijnpunten (afval, energie, mobiliteit)

Milieubarometer in Bierbeek December 2006 Info-Bierbeek: ‘De milieubarometer voor hinder en milieuzorg op school Score: Hinder: 5 (representatief?) – MOS: 4 Gegevens vrij makkelijk te verkrijgen (van hinder via databank cel milieu lokale politiezone en OVAM) Kwam ook aan bod in interne milieunieuwsbrief van januari 2007 (met specifieke tips rond hinder door eigen diensten) MOS-indicator kwam ook aan bod tijdens infoavond rond MOS

Milieubarometer in Bierbeek Januari 2007 Info-Bierbeek: ‘Milieubarometer voor afval: Bierbeek scoort goed!’ Score: 5 Gegevens makkelijk te vinden via intercommunale en eigen diensten (o.a. bevolkingsdienst, milieudienst). Kwam ook aan in bod in interne milieunieuwsbrief van januari 2007 (met tips voor eigen diensten)

Milieubarometer in Bierbeek Maart 2007 Info-Bierbeek: ‘Milieubarometer: waterverbruik in Bierbeek’ Score: 2 Gegevens makkelijk te vinden (o.a. via VMW en site lokale statistieken). Discussie over juistheid van gegevens op lokale statistieken (zuiveringsgraad) en site werkte niet altijd even goed (ondertussen verbeterd?!).

Milieubarometer in Bierbeek Maart 2007 Info-Bierbeek: ‘Milieubarometer: Natuur en groen’ Score: 2 (natuur) en 4 (groenbeheer) Gegevens makkelijk te vinden (o.a. technische dienst, VMM en via kadasterkaarten).

Milieubarometer in Bierbeek Moeilijke thema’s: Energie, mobiliteit en milieuvriendelijke producten Andere communicatieacties Infonamiddag Provincie-Vlaams-Brabant voor geïnteresseerde gemeenten op 15 maart Infoavond i.s.m. MAR op 30 mei (open milieuraad) Alle artikels van Info-Bierbeek zijn te raadplegen op www.bierbeek.be. Gewenst zou zijn om de website aan te passen volgens het kader van de milieubarometer

Milieubarometer in Bierbeek Aandachtspunten + aanbevelingen naar andere gemeenten toe Samenwerking met andere overheden en/of instellingen Probeer de andere diensten mee te krijgen Maak voldoende tijd vrij voor dataverzameling Voorbeeldteksten zijn goed, maar pas ze aan aan de lokale situatie (stedelijk versus buitengebied, industrieel versus landbouw,…) Steun van college is nodig: voldoende tijd, thema’s waar niet goed op wordt gescoord communiceren, medewerking andere diensten,…

Milieubarometer in Bierbeek Evaluatie van de samenwerking Zeer goede samenwerking ondanks afwezigheden aan beiden kanten Soms moeilijk om afspraken te maken wegens conflicterende agenda’s Maatwerk in zover als mogelijk (ook nog mogelijk buiten pilootproject?!) Vragen? Vicky Leentjes, vicky.leentjes@bierbeek.be of 016/46.87.86.

Evaluatieformulier Een project voor jouw gemeente? Dit project spreekt me aan. Ik zie dit als een mogelijk project voor mijn gemeente. Bepaalde aspecten van het project zie ik zitten, anderen niet. Ik zie dit project zitten, mits ondersteuning Nee, totaal niet, dit project is niet geschikt voor mijn gemeente

Het aanbod van Tandem Sprekers: Ecologische Voetadruk, sprekers per thema Cursussen: / Tandemkoffer: kofferfiche Milieubarometer Werksessie: WWF of Ecolife Projectbegeleiding

Meer info? Projectenmarkt Adresgegevens infomap Aanvraag advies/werksessie in uw gemeente www.tandemweb.be + inschrijving op tandemmail Sprekersaanbod Cursusaanbod Tandemkoffer Ervaringsverslagen …

? ? ?