Evaluatieonderzoek naar de effectiviteit van P L E Z I E R O P S C H O O L Evaluatieonderzoek naar de effectiviteit van de cursus Plezier op School Mieneke Pouwelse Angelique Hermes Inez Stevelmans E-mail: mieneke.pouwelse@ou.nl Faculteit Psychologie Open Universiteit Nederland Paper voor de ORD 2009, LeuvenPaper voor de ORD 2009

Evaluatieonderzoek naar de effecten van de cursus Plezier op School op sociale angst, sociale gedragsproblemen en gepest worden van kinderen

Wat is de zomercursus Plezier op School? - voor aanstaande brugklassers met problemen in sociaal contact sociale vaardigheidstraining (Faber en Hoogstraten, 2000) vanuit cognitief-gedragstherapeutische inzichten effectiviteit gebleken in eerdere onderzoeken

Sociale leertheorie van Bandura Centraal begrip: Self-efficacy. Z I E R O P S C H O O L Theorie Sociale leertheorie van Bandura Centraal begrip: Self-efficacy. Iemands verwachting of hij in staat zal zijn tot succesvolle handelingen en gedragingen in een bepaalde situatie In dit onderzoek: onderzoeken of er mogelijke verschillen zijn in effect bij

P L E Z I E R O P S C H O O L Onderzoeksvraag 1 Welk effect heeft de cursus op de variabelen sociale angst, sociale gedragsproblemen en het slachtoffer zijn van pesten? In dit onderzoek: onderzoeken of er mogelijke verschillen zijn in effect bij

Hypothesen bij onderzoeksvraag 1 L E Z I E R O P S C H O O L Hypothesen bij onderzoeksvraag 1 1.1 De cursus leidt tot significante vermindering van sociale angst 1.2 De cursus leidt tot significante vermindering van sociale gedragsproblemen 1.3 De cursus leidt tot significante vermindering van het slachtoffer zijn van pesten In dit onderzoek: onderzoeken of er mogelijke verschillen zijn in effect bij

P L E Z I E R O P S C H O O L Onderzoeksvraag 2 Zijn er verschillen in effect tussen groepen kinderen die worden onderscheiden op de gedragskenmerken angstig en stemmingsverstoord gedrag en/of autistische gedragskenmerken? In dit onderzoek: onderzoeken of er mogelijke verschillen zijn in effect bij

Onderzoeksopzet Quasi experimenteel pretest-posttest design C H O O L S Onderzoeksopzet Quasi experimenteel pretest-posttest design Onderzoekspopulatie N=72, responsepercentage 58%=42 Drie vergelijkingsgroepen 1. Kinderen met angstig en stemmings verstoord gedrag (N=12) 2 Kinderen met bovenvermelde en autistische kenmerken (N=10) 3 Restgroep, zonder de bij 1 en 2 genoemde kenmerken (N=20) In dit onderzoek: onderzoeken of er mogelijke verschillen zijn in effect bij

Gebruikte meetinstrumenten P L E Z I E R O P S C H O O L Gebruikte meetinstrumenten Sociaal Emotionele Vragenlijst (ingevuld door ouders) - Scholten & Van der Ploeg (2005) Indeling van de groepen op gedragskenmerken meten van variabelen sociale angst en sociale gedragsproblemen Klasgenoten Relatie Vragenlijst junior (ingevuld door kinderen) - Liebrand, IJzendoorn & Lieshout (1992) - meten van de variabele slachtoffer zijn van pesten

Data-analyse Non-parametrische toetsen P L E Z I E R O P S C H O O L Uitvalanalyse Mann-Whitney Onderzoeksvraag 1 + hypothesen Wilcoxon rangtekentoets Onderzoeksvraag 2 Kruskal-Wallis toets indien significant: Mann-Whitney als follow up met Bonferronicorrectie

Resultaten Uitvalanalyse P L E Z I E R O P S C H O O L Resultaten Uitvalanalyse Alleen op de variabele slachtoffer zijn van pesten verschillen tussen deelnemers en uitvallers: significant hogere score uitvallers dan deelnemers

Effecten van Plezier op School grootte r - .50 - .64 - .60 variabele Mediaan meting 1 Mediaan meting 2 T p Sociale gedragsproblemen 13,50 11,00 12,89 .000 Sociale angst 11,50 6,00 12,88 Slachtoffer van pesten 3,00 1,00 9,50

Verschillen tussen de vergelijkingsgroepen Z I E R O P S C H O O L Verschillen tussen de vergelijkingsgroepen Medianen van verschilscores + resultaten Kruskal-Wallis toets Angst en autisme Angst Resterende groep H Sociale gedragsproblemen - 6,50 - 3,50 - 1,00 H(2) = 2,82; n.s. Sociale angst - 5,50 - 6,00 - 2,00 H(2) = 5,61; n.s. Slachtoffer van pesten - 1,50 - 4,50 - 0,50 H(2) = 4,76; n.s.

P L E Z I E R O P S C H O O L

Hypothesen 1.1 t/m 1.3 aangenomen. L E Z I E R O P S C H O O L Conclusies Hypothesen 1.1 t/m 1.3 aangenomen. Plezier op School leidt tot een significante afname van: Sociale angst Sociale gedragsproblemen Het slachtoffer zijn van pesten

P L E Z I E R O P S C H O O L Conclusies, vervolg Er zijn geen effectverschillen gevonden tussen de drie vergelijkingsgroepen. De cursus is even effectief gebleken voor alle onderzochte groepen kinderen.

Discussie – enkele opvallende resultaten Z I E R O P S C H O O L Discussie – enkele opvallende resultaten Afname sociale angst: andere onderzoekers (Bijstra & Nienhuis (2003) en Prins (1995) beweren dat die afname juist erg moeilijk te verwezenlijken is. Resultaten ons onderzoek laten zien dat effecten wel groot zijn. Slachtoffer zijn van pesten: cursus gaat de door andere onderzoekers (o.a. Pelligrini & Long, 2002) gesignaleerde tendens tegen dat juist in de eerste periode van de brugklas kinderen vaker slachtoffer van pesten zijn

P L E Z I E R O P S C H O O L Discussie Verschillen tussen de vergelijkingsgroepen: comorbiditeit wordt in literatuur (Prins, 1995) gezien als negatieve voorspeller van behandelsucces in behandeltherapie. Uit ons onderzoek komen geen verschillen naar voren.

Discussie Methodologische kanttekeningen bij het onderzoek: P L E Z I E R O P S C H O O L Discussie Methodologische kanttekeningen bij het onderzoek: kleine respondentgroep geen controlegroep gebruik van vragenlijsten gebruik van verschilscores Maar: ondanks kanttekeningen grote effectgroottes !!

P L E Z I E R O P S C H O O L Aanbevelingen Cursus Plezier op school breed inzetten, voor grote groepen kinderen Onderzoek naar lange termijn effecten van de cursus gewenst