‘Methoden & Technieken’ Opleiding Informatiekunde ‘Methoden & Technieken’ 4e college Dinsdag 28 januari 2003 Docent: drs. F. de Vries practicumassistent: Toon Michel

Programma vandaag s 1. ENDNOTE s 2. Txt bestanden s 3. Berg, hoofdstuk 5 s 4. Berg, hoofdstuk 6

Berg, hoofdstuk 5 “ Fous Group Interviewing ”

Berg, hoofdstuk 5 s Groepsinterviews: –Toepasselijk hoofdstuk ivm opdracht 4 –Opdracht 4 is open, maar met randvoorwaarden ivm vergelijking

Berg, hoofdstuk 5 (1) s Focus group interview: –Kenmerken –Voorbeelden –Dynamiek –Geschiedenis

Berg, hoofdstuk 5 (2) s Focus group interview: –Geschiedenis: u Gebruik in sociale wetenschappen u Gebruik in marketing

Berg, hoofdstuk 5 (3) s Vergelijking met: –1. Face-to-face interview –2. Participerende observatie –3. Unobtrusive measures –Voorbeeld: computerdagboek werd ‘ongeleide’ focus group

Berg, hoofdstuk 5 (4) s Conclusie uit de vergelijking: –Focus group interview is goed ‘op zich’ te gebruiken (self-contained data), maar ook samen met andere technieken (triangulation)

Berg, hoofdstuk 5 (5) s Hoe werkt focus group interviewen? –Ideaal: ervaren gespreksleider (moderator, facilitator) beheerst de groepsdynamiek –vaak: handleiding nodig voor onervaren gespreksleider, de ‘moderators guide’

Moderators guide

Berg, hoofdstuk 5 (6) s Checklist, te gebruiken naast de gids: –Is het doel helder? –Is de groep bekend? –Goede verstandhouding? –Moderator goed en goed voorbereid? –Is er assistentie? –Verificatie door ander onderzoek?

Berg, hoofdstuk 5 (7) s Problemen voor de gespreksleider: –dominante respondenten –passieve respondenten –groepsmening versus individuele mening –samenhang van de groep

Berg, hoofdstuk 5 (8) s Vertrouwelijkheid: –niet alleen de onderzoeker, maar ook de groepsleden –voorbeeld verklaring fig. 5.2

verklaring

Berg, hoofdstuk 5 (slot) s Recente trends: –inschakelen van videoconferencing als techniek s Conclusie: –toenemende belangstelling in soc.ws voor focus group interview –veel toepassingsmogelijkheden –videoconferencing kan versterkende rol spelen

Berg, hoofdstuk 6 “Ethnographic Field Strategies”

Berg, hoofdstuk 6 s Bruikbaar voor onderzoek in de ‘natuurlijke setting’ van het vakgebied Informatiekunde s Zie bv HCI onderzoek in sleutelartikel

Berg, hoofdstuk 6 (1) s Ethnografie oorspronkelijk, vorm van Culturele Anthropologie: –door participerend veldonderzoek vreemde cultuur bestuderen s later: –straat en urbane ethnografie –analytische ethnografie –[ HCI ethnografie?]

Berg, hoofdstuk 6 (2) s Relatie Ethnografie en Symbolisch Interactionisme: –betekenis vinden in subjectiviteit –er is geen objectieve werkelijkheid s Oude en nieuwe ethnografie: –oud: beschrijvend, bv Malinowski, Evans- Pritchard –nieuw: formele technieken

Berg, hoofdstuk 6 (3) s Dit hoofdstuk: –1. Getting in –2. Becoming invisible –3. Other dangers –4. Watching, learning, listening –5. Getting out

Berg, hoofdstuk 6 (4) s Ad 1. Getting in: –literatuur lezen –voortdurend onderhandelen –houding: neutraal en invoelend –op zoek naar gatekeepers, gidsen en informanten –snowballing

Berg, hoofdstuk 6 (5) s Ad 2. Becoming invisible –voorkom het Hawthorne effect –de onzichtbare onderzoeker in 6 variaties –3 gevaren van onzichtbaarheid u bewuste mis-identificatie u toevallige mis-identificatie u meer leren dan je wilde –het geval van Mario Brajuha

Berg, hoofdstuk 6 (6) s Ad 3. Andere gevaren –gevaren voor de onderzoeker u gevaarlijke plaatsen u gevaarlijke mensen –voorzorgsmaatregelen

Berg, hoofdstuk 6 (7) s Ad 4. Watching, listening, learning –selectief luisteren –variaties in veldnotities u mental notes -> jotted notes -> complete notes –moderne apparatuur –5 suggesties voor beginners –vaste en variabele elementen –computerverwerking -> hfst 11

Berg, hoofdstuk 6 (8) s Analyse strategieën: –1. inhoudsanalyse –2. vertellend verslag –3. typologie –4. sociogram –5. metafoor

Berg, hoofdstuk 6 (9) s Ad. 5: Getting out –fysiek –emotioneel –blijvende relaties

Berg, hoofdstuk 6 (slot) s Conclusie: –ethnografisch onderzoek niet alleen voor vreemde volkeren, maar ook eigen cultuur en subculturen –ook voor onderzoek onder gebruikers en ontwerpers van ICT –ook voor kennisintensieve geïntegreerde mens-computer systemen

Opdracht 2 - resultaat s ACM titelbeschrijving s Fouten in de txt bestanden s Zelfde sleutel – verschillende titel s Overeenkomstige titels s Groepsvergelijking s Experimentele opzet

Toelichting opdracht 3 kwaliteit s ontwerpen van een meetinstrument voor de kwaliteit van het literatuurzoekproces: –volledigheid –nauwkeurigheid