De uitgeverij in Europees perspectief Universiteit Antwerpen, 16 maart 2012 Geert Van den Bossche gb Vlaamse Uitgevers Vereniging

Ik aanvaard al mijn verhalen, ik zet mijn hart naar alle kanten open: ik gedenk allen, ik zing voor allen; er zal geen vergeten zijn.

De Verlichting

De Verlichting (18 E ) Sociabiliteit Sensibiliteit Gelijkheid Consumentisme & globalisering

Sociabiliteit K offiehuizen, uitleenbibliotheken, abonnementsformules Bibliothèque bleue Mediatoren ideeën Democratisering drukcultuur Publieke ruimte

Sensibiliteit Solitair lezen Brieven & romans Internalisering Zelf-constructie Lesewut

Gelijkheid Republique des Lettres Snelle circulatie informatie Positie auteurs GB Copyright Act 1702 Homogenisering ideeën

Consumentisme & globalisering Koffie, thee, chocolade, suiker Auteurs schrijven voor markt Publiek bepaalt mee genres & stijl Internationaal karakter Groei Boekenbeurs Frankfurt nieuwe titels (nu: )

Moderniteit Beschavingsconcept Leescultuur Waardeketen boekenvak Regionale verscheidenheid Internationale economie Cultuur & economie Boekensector = Europees bepaald

Uitgeven in Europa vandaag Jaarlijkse omzet ca. € 23 miljard (2009) ca nieuwe titels ca FTE’s ‘s ‘s Werelds grootste boekenbeurzen, Frankfurt, London & Bologna = Europees De meeste grote uitgeefconcerns = Europees In geen enkele andere vergelijkbare sector overklast Europa de Verenigde Staten De Europese uitgeefsector is een wereldleider, de enige van alle kennis- en ontspanningssectoren.

Historische definitie Huidige positie Toekomst? Cultureel Juridisch Economisch Wat betekent voor Vlaamse uitgeverijen?

Europese werking  Concerns  Internationale projecten  Aanwezigheid beurzen  Definiëring Europese regelgeving Europese bescherming

Conference of European Coalitions for Cultural Diversity (31/1/12) Cultuur wordt nog steeds ondergewaardeerd in Europa Belangrijk voor de realisering van de Strategie 2020 Rol in ontwikkeling en groei Waarde als bouwsteen van Europese identiteit

Leescultuur Cultuurpessimisme Deep versus shallow reading? Sociaal lezen, meer lezen? Impact hersenen?

Europese definiëring

Creatieve industrie European Competitiveness Report ,7 mio jobs, 3% totale tewerkstelling, 3,5% Europese BBP €7mia = 3% totale toegevoegde waarde 13,5% vd zelfstandigen, 3% vd werknemers = meer dan metaalindustrie, voeding, horeca en informatica "those industries producing and distributing goods or services which at the time they are developed are considered to have a specific attribute, use or purpose which embodies or conveys cultural expressions, irrespective of the commercial value they may have"

Creatief Europa (23/11/11) 4 uitdagingen 1.Gefragmenteerde markt/culturele ruimte 2.Digitale shift 3.Toegang tot financiering 4.Gebrek aan data

Creatief Europa Algemene doelstellingen Bescherming & promotie Europese culturele en taaldiversiteit Versterking competitiviteit creatieve sectoren voor promotie slimme, duurzame & inclusieve groei Cultuurgebaseerde creativiteit = essentieel kenmerk van een postindustriële economie

Europa 2020 Strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei Flagship initiatives Slimme groei  Digitale Agenda voor Europa  Innovation-Unie Duurzame groei Inclusieve groei  Agenda voor nieuwe vaardigheden & jobs

 Digitale Unie connectivity, trust, digital mindset, data Digitale eengemaakte markt moet voltooid zijn tegen “ modernise Europe’s copyright regime with a view to ensure the Union’s competitive edge and unleash possibilities for new business models 2.while ensuring a high level of protection of intellectual property rights (IPR) 3. and taking into account cultural diversity.”

 Innovatie-Unie Obstakels verwijderen  Marktfragmentatie  Technologische inoperabiliteit  Europees patent Sleutelinitiatieven  Promotie openheid & kapitalisatie creatief potentieel turning ideas into jobs, green growth & social progress

Europese bescherming ‘Beschermend’ inspiratiekader  creatieve industrie Eigen bescherming  btw  monopolievorming  IPR Europeana, ARROW+, ACTA Uitbreiding (en eigen) bescherming  VIP’s ~ ETIN

 Creatieve industrie Flanders Investment & Trade (FIT) Overleg Creatieve Industrieën (OCI) Visietekst Creatieve industrieën in Vlaanderen

IWT: VEP IWT: Uitgeverij van de toekomst AO: Peterschapsproject digitale communicatie AO: Peterschapsproject kleine uitgevers Meta4Books  Creatief Europa  Innovatie-Unie  Digitale agenda

 btw Behoud lage (of geen) btw op boeken  L’exception culturelle Zelfde behandeling van e-boeken Wat is een boek?! Switch van land van oorsprong naar land van bestemming in 2015 (e-commerce!)

 mededingingsregels

 IPR Digitale erfgoedportaalsite nu 19mio gedigitaliseerde boeken, schilderijen, films, museumobjecten & archiefstukken – ambitie 2015: 30mio Kennisuitwisselingsplatform voor erfgoedprofessionals Middel stimulus creatieve economie & cultureel toerisme

ARROW+ Accessible Registries of Right information and Orphan Works Europees register van weeswerken (OW) Toegang tot netwerk rechtenclearing O-o-P Infrastructuur voor rechtenmanagement Faciliteren innovatieve businessmodellen, publiek & privaat = pragmatische oplossingen voor copyright in de digitale wereld  IPR

ACTA Anti-Counterfeiting Trade Agreement (26/1/12) Internationale handelsovereenkomst Gezamenlijke aanpak grootschalige schending IPR Bescherming Europese grondstoffen: innovatie en ideeën Bescherming tegen namaak, piraterij en belastingsontduiking, van jobs, milieu- en arbeidswetgeving ‘Fout’ verzet: geen aanpassing Europese wetgeving, niet gericht tegen individuele burgers Karel De Gucht (22/2/12): verwijzing naar Europees Hof ~ Europese vrijheden  IPR

 VIP’s ~ ETIN Visually Impaired Persons European Trusted Intermediaries Network Memorandum of Understanding on access to works for dyslexic or visually impaired readers (14/9/10)

Europese regelgeving  Alle ‘normale’ Europese regelgeving  Openheid & kapitalisatie creatief potentieel  (Digitaal) leenrecht  Illegaal hout  Veiligheid speelgoed

 Openheid & kapitalisatie creatief potentieel Open Access algemeen principe voor EU onderzoeksprogramma’s Controle mededinging tegen oneigenlijk gebruik IPR OAPEN (Open Access Publishing in European Networks) Kwaliteitslabel

 (Digitaal) leenrecht 1992 Richtlijn verhuur en uitleenrecht 2003 Hof van Justitie veroordeelt Belgische staat wegens uitblijven regeling 2004 KB €1/volw/jaar 2011 Hof van Justitie veroordeelt Belgische regeling opnieuw Louter symbolische vergoeding volstaat niet Aantal ontleners én aantal werken 2012 KB in de maak Quid e-boeken in de bib? Quid tijdelijk beschikbaar stellen online?

 Illegaal hout EU Forest Action Plan (2006) Green Paper on Forest Protection (2010) Tegen deforestatie Voor biodiversiteit & duurzame ontwikkeling ‘Due diligence’ FEP Praktische onmogelijkheid: wereldmarkt Administratie & extra kosten Consumptie voor boeken = minder dan 1% totale consumptie hout Gecertificeerd papier (bv. FSC) Impactassessment

 Veiligheid speelgoed Richtlijn Veiligheid Speelgoed (2009) : vermeldt geen boeken Wat is een boek?! CEN: herziening standaardisatie & testen (2014?)

De Vlaamse uitgeverij Historisch Europees bepaald In het heden: beperkt én beschermd door Europees kader Toekomst: Europa in de wereld!?

Literatuur De Europese grondwet in verzen Blackwell Companion to the Enlightenment Dorinda Outnam, Panorama of the Enlightenment Alberto Manguel, Geschiedenis van het lezen Alberto Manguel, City of Words Gabriel Zaid, So Many Books Alessandro Baricco, De barbaren André Schiffrin, De boekenbusiness Robert Darnton, The Case for Books Visienota Creatieve Industrieën in Vlaanderen, Flanders DC,