Hfst 5: De open economie met overheid http://www.uvt.nl/diensten/dsz/cwl/debatten/

Een land dat relatief veel handelt met het buitenland. … Open economie Gesloten economie Een land dat relatief veel handelt met het buitenland. Een land dat relatief weinig handelt met het buitenland. Hoe hoger de exportquote, hoe opener de economie; Waarde export . Nationaal inkomen x 100% Hoe hoger de importquote, hoe opener de economie; Waarde import . Nationaal inkomen x 100%

De betalingsbalans bestaat uit de volgende deelrekeningen: De betalingsbalans blz. 105 Betalingsbalans Een overzicht van alle ontvangsten van en betalingen aan het buitenland gedurende een bepaalde periode. De betalingsbalans bestaat uit de volgende deelrekeningen: Lopende rekening Goederenrekening Dienstenrekening Inkomensrekening - Primaire inkomens - Inkomensoverdrachten Kapitaalrekening Vermogensoverdrachtenrekening Financiële rekening Salderingsrekening

De goederen-, diensten- en inkomensrekening samen. De betalingsbalans blz. 105 Lopende rekening De goederen-, diensten- en inkomensrekening samen. 1. Goederenrekening Alle transacties die te maken hebben met de import (=betalingen) & export (=ontvangsten) van (stoffelijke) goederen. 2. Dienstenrekening Alle transacties die te maken hebben met de import (=betalingen) & export (=ontvangsten) van diensten (onstoffelijke goederen). http://www.economielokaal.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=19&Itemid=14

b. Inkomensoverdrachten De betalingsbalans blz. 105 3. Inkomensrekening a. Primaire inkomens Beloningen van productiefactoren; loon, huur, rente, winst en dividend. (zie volgende dia) b. Inkomensoverdrachten Het gaat hier om bedragen die betaald worden aan of ontvangen worden uit het buitenland, waarvoor geen directe tegenprestatie hoeft te worden geleverd. - Ontwikkelingshulp verstrekt door de overheid en particulieren voor consumptieve doeleinden - Landbouwsubsidies in het kader van EU - Overboekingen door buitenlandse werknemers naar hun familie in het vaderland - Grensoverschrijdende uitbetalingen van erfenissen en sociale uitkeringen

- Loonbetalingen aan Nederlanders die in het buitenland werken. De betalingsbalans blz. 105 a. Primaire inkomens - Loonbetalingen aan Nederlanders die in het buitenland werken. - Loonbetalingen aan in Nederland werkzame buitenlanders. - Overboekingen vanuit het buitenland van interest en dividend als opbrengst van buitenlandse effecten die eigendom zijn van Nederlanders of Nederlandse instellingen. - Betalingen aan buitenlanders die Nederlandse effecten bezitten. - Winstoverboekingen van buitenlandse dochter-ondernemingen naar het moederbedrijf in Nederland. - Winstoverboekingen van in Nederland gevestigde dochterondernemingen in het buitenland. - Bankrente op internationale kredieten - Bankrente op internationale kredieten Geld gaat de grens over!!!

Kapitaalrekening of Vermogensrekening De betalingsbalans blz. 105 Kapitaalrekening of Vermogensrekening Financiële transacties met het buitenland & hebben niet direct invloed op het nationaal inkomen. - Effectentransacties vanuit en naar het buitenland - Leningen vanuit en naar het buitenland - Beleggingen vanuit en naar het buitenland - Directe investeringen vanuit en naar het buitenland Kapitaalexport Philips investeert in Amerika en bouwt daar een fabriek. Kapitaalimport Buitenlandse beleggingen in aandelen in Nederland Nederlandse bedrijven in buitenland geld lenen

Materieel saldo betalingsbalans De betalingsbalans blz. 105 Materieel saldo betalingsbalans Saldo van de lopende rekening + kapitaalrekening Materieel overschot Ontvangsten > Uitgaven op de betalingsbalans Officiële reserve stijgt. Materieel tekort Ontvangsten < Uitgaven op de betalingsbalans Officiële reserve daalt. Officiële reserve Goud Deviezen Vorderingen op het Internationale Monetaire Fonds

Samenvatting betalingsbalans Lopende rekening Goederen rekening Ontvangsten wegens export van goederen Uitgaven wegens import van goederen Diensten rekening Ontvangsten wegens aan het buitenland verleende diensten Uitgaven wegens door het buitenland bewezen diensten Inkomens rekening Ontvangen primaire inkomens Betaalde primaire inkomens Ontvangen inkomensoverdrachten Betaalde inkomensoverdrachten Kapitaal rekening Buitenlandse investeringen en beleggingen in Nederland Nederlandse investeringen en beleggingen in buitenland Uit het buitenland ontvangen kredieten Aan het buitenland verleende kredieten Materieel saldo Salderingsrekening Afname officiële reserves Toename officiële reserves Formeel evenwicht

Actieve betalingsbalans De betalingsbalans blz. 105 Actieve betalingsbalans Betalingsbalans die een overschot vertoont. Passieve betalingsbalans Betalingsbalans die een tekort vertoont.

Oorzaken voor een tekort op de betalingsbalans Extra Oorzaken voor een tekort op de betalingsbalans - Conjuncturele oorzaken Daling van de export door buitenlandse onderbesteding en stijging van de import door binnenlandse overbesteding. Bestedingsinflatie tast de concurrentiepositie aan - Structurele oorzaken Verschuivingen in het wereldhandelsverkeer (andere internationale arbeidsverdeling) en veranderingen in de kosten van de productiefactoren (vooral arbeidskosten). Kosteninflatie tast de concurrentiepositie aan. - Handelspolitieke oorzaken Importbelemmerende en exportbevorderende maatregelen hebben als nadeel dat ze tot tegenacties van andere landen kunnen leiden, waardoor de export daalt en de import stijgt. - Monetaire oorzaken Renteverlaging leidt tot uitvoer van kapitaal, waardoor er een tekort op de kapitaalrekening kan ontstaan.

Oplossingen voor een tekort op de betalingsbalans Extra Oplossingen voor een tekort op de betalingsbalans - Wisselkoersbeleid De import afremmen en de export stimuleren door depreciatie (daling) van de wisselkoers. Maatregelen die tot depreciatie leiden zijn valuta-interventie (steunverkopen van de eigen valuta) en renteverlaging (monetair beleid). - Loonpolitiek Loonmatiging leidt tot lagere loonkosten per product, waardoor de concurrentiepositie verbetert. - Handelspolitiek Import afremmen (importheffingen, non-tarifaire belemmeringen) en export stimuleren (exportsubsidies). - Monetair beleid Verhoging van het rentepeil gaat bestedingsinflatie tegen en leidt tot invoer van kapitaal, waardoor het saldo van de kapitaalrekening verbetert.