Werken aan draagvlak De Academische opleidingsschool Lessen uit onderzoek 28 januari 2010 Ton Roelofs, PENTA college Janneke van der Steen, HAN Voorstellen + Afstemming verwachtingen workshop

Introductie Academische opleidingsschool Wat is de academische opleidingsschool? Om welk onderzoek gaat het in de academische opleidingsschool? Wat moet voor het ministerie van OCW de opbrengst zijn van de verdiepingsperiode van 2 jaar?   1 De academische opleidingsschool verbindt het opleiden van leraren met het in het kader van die opleiding verrichten (voor een belangrijk deel door de leraar in opleiding) van praktijkgericht onderzoek en het bevorderen van schoolontwikkeling en innovatie. De academische opleidingsschool legt daarbij relaties met op onderzoek en innovatie gerichte organisaties. 2 Action research: handelingsgericht onderzoek in praktijksituatie onderzoeker. 3 Het ministerie van OCW wil meer inzicht verwerven in de effectiviteit en kwaliteit van academische opleidingsscholen. Ook wil het ministerie meer duidelijkheid over de extra kosten van deze opleidingsscholen in vergelijking met reguliere opleidingsscholen. Daarvoor is de verdiepingsfase van 2 jaar bedoeld.

Academische opleidingsscholen Alliantie/Notre Dame des Anges Nijmegen en PDS Rijnmond Inrichting verdiepingsfase Doelen Inrichting:   Alliantie: De organisatie wordt gevormd door een stuurgroep en drie expertisegroepen: Opleiden, Onderzoek en IPB/Imago. In alle geledingen zijn zowel de 8 VO-scholen als beide opleidingen vertegenwoordigd. De projectleider en de coördinatoren van de expertisegroepen vormen de schakels tussen het beleid en de uitvoering ervan op de scholen en de instituten. In de expertisegroepen wordt gezamenlijk beleid gemaakt en dit krijgt op school- en instituutsniveau verder vorm. Op elke school bestaat een werkgroep Opleidingsschool (learning community), met als belangrijkste doel: betere afstemming tussen de verschillende partijen op school die betrokken zijn bij de (academische) opleidingsschool, gezamenlijke activiteitenplanning en een heldere rol- en taakverdeling. Elke school heeft deze groep naar eigen inzicht ingericht, met vertegenwoordigers vanuit opleiden (ABS, ABI, SPD ), onderzoek (coördinator onderzoek), management en middenmanagement, en P&O. Deze structuur spiegelt op schoolniveau de verdeling in expertisegroepen en stuurgroep. PDSR: De opleidings- en onderzoeksfunctie zijn/worden geborgd in (integraal) personeelsbeleid en worden uitgevoerd in partnerschap met HBO/WO. Er zijn onderzoeks- en innovatieteams (OIT) ingesteld bestaande uit docent-onderzoekers en studenten, in samenwerking met onderzoeksbegeleiders HO. Er is een gedetailleerd draaiboek. Doelen: Alliantie: Binnen de vo-scholen bestaat een structuur voor het doen van onderzoek op verschillende niveaus ten behoeve van de school/onderwijsontwikkeling. Binnen het partnerschap wordt een format gehanteerd voor het gezamenlijk begeleiden en beoordelen van onderzoek door studenten binnen de opleidingsschool, door begeleiders vanuit de lerarenopleiding en vanuit de vo-school. Binnen het partnerschap worden onderzoekservaringen en resultaten uitgewisseld, gedeeld en verspreid, hierdoor ontstaat een situatie waarin van elkaar geleerd en samen geprofessionaliseerd wordt, wat in alle opzichten verrijkend werkt. PDSR: Vier scholen dragen bij aan: 1. de (wetenschappelijke) ontwikkeling van het opleidingsonderwijs van docenten, door de school als context van toegepast onderzoek als uitgangspunt te nemen 2. ontwikkeling van onderzoeks- en innovatiecompetenties van docenten in opleiding, 3. realisatie van 2-jarig onderzoeksprogramma op 6 thema’s door OIT’s.

Draagvlak voor de Academische opleidingsschool Vraag 1 Hoe kan je binnen de scholen het draagvlak voor de Academische Opleidingsschool verbreden? Vraag 2 Hoe kan de onderzoeksagenda hierbij een rol spelen?

Hoe kan je het draagvlak voor de Academische Opleidingsschool verbreden? Voorbeelden uit de praktijk: Onderzoek vast onderdeel binnen schoolorganisatie Onderzoek als onderdeel van het functiebouwwerk Onderzoeksgroep als onderdeel van het organogram Studentenonderzoek Uitvoering van onderzoek Betrokken worden bij het doen van onderzoek Resultaten van onderzoek Presentaties en workshops van onderzoek en uitkomsten van onderzoek (eenmalig of terugkerend) Voorbeelden: Onderzoek vast onderdeel binnen schoolorganisatie Onderzoek als onderdeel van het functiebouwwerk (PDS Rijnmond/Alliantie) Onderzoeksgroep als onderdeel van het organogram (Pax Christi college/Maas waalcollege) Studentenonderzoek (Pax Christi college)noodzaak wordt groter doordat studenten de school inkomen die onderzoek moeten doen, voorbeeld ABS ook coördinator onderzoek) Uitvoering van onderzoek Betrokken worden bij het doen van onderzoek (Pax Christi college) Resultaten van onderzoek Presentaties en workshops van onderzoek en uitkomsten van onderzoek (eenmalig of terugkerend) (Stedelijk Gym)

Hoe kan de onderzoeksagenda hierbij een rol spelen? Voorbeelden uit de praktijk: Onderzoeksonderwerpen/onderzoeksagenda Onderwerpen voor onderzoeksagenda komen vanuit teams en collega’s Onderzoek gedurende de gehele implementatie van een onderwijsontwikkeling Onderzoeksonderwerpen/onderzoeksagenda (OMO) Onderwerpen voor onderzoeksagenda komen vanuit teams en collega’s (Zwijsen) Onderzoek gedurende de gehele implementatie van een onderwijsontwikkeling (Eckart/Zwijsen)

Resultaten Stel: Maar: Onderzoek is een vast onderdeel binnen de organisatie van de school in functieprofielen en organogram Collega’s werken mee aan de uitvoering van het onderzoek rondom een innovatie die binnen de school wordt ingezet Onderzoeksonderwerp gaat leven binnen de school door de onderzoekspresentatie van een docentonderzoek aan zijn collega’s Een innovatie wordt, ondersteund door onderzoek , ingevoerd in de vaksectie Collega’s bepalen mee de onderwerpen die op de onderzoeksagenda komen Het doen van onderzoek en de resultaten blijven beperkt tot een kleine geïsoleerde groep binnen de school Schoolleiding neemt de resultaten van het onderzoek niet mee in beslissingen over het beleid rondom innovaties die zijn onderzocht Collega’s vragen nog een paar keer naar de vorderingen van het onderzoek maar vervolgens gebeurt er niks met de resultaten van het onderzoek Enkel een beperkte groep binnen de school heeft op deze manier profijt van onderzoek Collega’s zijn niet bereid om zelf mee te werken aan onderzoek omdat dit teveel tijd kost Staan nu naast elkaar maar kunnen natuurlijk onderling gewisseld worden zijn meer combinaties mogelijk

Wanneer is er voldoende draagvlak?

Wat voldoende draagvlak is hangt onder meer af van de volgende 4 vragen Wat is het draagvlak dat je wilt bereiken precies? Bij wie wil je draagvlak creëren? Wat wil je door dit draagvlak bereiken? Hoe ga je wanneer je draagvlak hebt gecreëerd ervoor zorgen dat dit draagvlak blijft bestaan? Hoe je draagvlak binnen de school gaat creëren hangt af van de antwoorden op de volgende vragen   Wat is het draagvlak dat je wilt creëren? Draagvlak voor het doen van onderzoek binnen de school Draagvlak voor de onderwerpen waar onderzoek naar gedaan wordt Draagvlak voor resultaten van onderzoek Draagvlak voor de ontwikkeling die volgt vanuit uitgevoerd onderzoek Bij wie wil je draagvlak creëren? Bij leerlingen Bij ouders van leerlingen Bij studenten die de school binnenkomen voor onderzoek Bij collega’s uit je kernteam of vaksectie Bij alle collega’s Bij middenmanagement (afdelingsleiders, kernteamleiders etc.) Directie van de school Bestuur van de school Bovenbestuurlijk Wat wil je door dit draagvlak bereiken? Meer ontwikkelingen binnen het onderwijs van de school onderbouwd gaan worden met onderzoek Dat de onderzoekers geen geïsoleerde groep binnen de organisatie worden Dat de uitkomsten van het onderzoek door collega’s worden aanvaard en ingezet in hun eigen praktijk Dat de uitkomsten van het onderzoek gebruikt gaan worden ter ondersteuning van nieuwe ontwikkelingen Dat collega’s van de onderzoekers op de hoogte zijn van het onderzoek dat er gebeurt Dat bij nieuwe ontwikkelingen de onderzoekers binnen school ook benaderd worden om onderzoek in dit kader uit te voeren Meer docenten onderzoek van studenten kunnen begeleiden Hoe ga je wanneer je draagvlak hebt gecreëerd ervoor zorgen dat dit draagvlak blijft bestaan?

Tot slot Vragen Discussie