Externe veiligheidsbeleid In Nederland en Europa

Risico’s waartegen we regels maken Klein Groot Verkeerongelukken Vallen Roken Skieen ... Hongersnood Epidemieën Aardbevingen Overstromingen .. Gevolgen Kansen Bijensteek Bliksem .. Explosies Gaswolken Vallende vliegtuigen Overstromingen

Mortaliteit Roken 5*10-3 Verkeer (1999) 8*10-5 Bliksem 5*10-7 Bijensteek 2*10-7 Dijkdoorbraak 1*10-7 Schiphol 2*10-8 Chemie 6*10-9

De Delftsche Donderslagh 12 oktober 1654

Leiden 1807

1810: Napoleon: Drie zone model Niet in de woonbebouwing toegelaten; bevoegd gezag bepaalt plaats; In de woonbebouwing toegelaten, wanneer aangetoond is dat er geen gevaar is; In de woonbebouwing toegelaten. Nota nemen van de bezwaren van de omwonden

Opnieuw ongevallen 1974 Flixborough 28/0* 1975 Beek 14/0 1976 Seveso 0/0 1978 Los Alphaques 1/216 * doden, binnen/buiten de poort

Creshent City (1970)

Feyzin (1979)

Flixborough

DSM

Bhopal (1984)

Cindu 1992

1992

Eerste externe veiligheidsbeleid LPG stations (1978) interimstandpunt hoofdinspecteur Zonering DSM 500 m zone (voorstel) te onderbouwen met risico analyse (maar dat konden we toen helemaal nog niet) Alleen brandbaar toxische gaswolken komen niet vrij

LPG Beleid 10M ton of LPG door Rotterdam Groei in import, overslag, opslag en transport Groei LPG gebruik in auto’s Noodzaak geharmoniseerd landelijk beleid.

Interimstandpunt Hoofdinspecteur

1979: Minister president van Agt Minister van Milieu coördineert gevaarlijke stoffen (maar niet het transport???) Er komt een afdeling externe veiligheid Er komt een wet externe veiligheid (later kaderwet, nota, AmvB….)

De Folder

1986: Omgaan met Risico’s: Normeren op risico

Enschede 2000

2001: Minister president Kok Minister van Milieu coördineert gevaarlijke stoffen Maar zonder de onvervreemdbare verantwoordelijkheden van de andere ministers aan te tasten (en dus geen transport?) geen luchtverkeer Er komt een projectdirectie externe veiligheid bij VROM en een Centrum voor Externe Veiligheid bij het RIVM Er komt een AmvB externe veiligheid

De Folder

Verplichtingen Een bedrijf valt onder het BRZO als het de lage grenswaarde overschrijdt Dan moet het een Preventiebeleid Zware Ongevallen hebben neergelegd in een veiligheidsbeheerssysteem. Onderdeel van Als het bedrijf ook de hoge drempelwaarde overschrijdt is een veiligheidsrapport verplicht waarin voor delen van de installatie en kwantitatieve risico analyse dient te worden gegeven.

Nederland Wet Milieubeheer Arbeidsomstandighedenwet Wet Rampen en Zware Ongevallen Brandweerwet

Belgie Wet instemming met het samenwerkingsakkoord van 21 juni 1999 tussen e Federale Staten, het Vlaams, het Waals en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de beheersing van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken. Verplichtingen dezelfde als in Nederland

United Kingdom Health and Safety at Work Act (HASAWA, 1974) The Control of Major Hazards Regulation (COMAH, 1984 resp 1999) Zelfde verplichtingen als in Nederland Beoordeling door HSE Technische eisen aan de installatie ongeacht het risico Meestal strenger dan in Nederland HSE is een executive: dwz dat ze maatregelen kunnen afdwingen.

Bondsrepubliek Duitsland Bundes Immissionsschutzgesetz Störfall Verordnung (laatste versie 3/5/2000) Verplichtingen gaan verder dan in Nederland Informatie ten behoeve van de rampenbestrijding Veel meer detail ten aanzien van aard en locatie van gevaarlijke stoffen Eisen ten aanzien van de omgang met de omgeving Gedetailleerde “richtlinien” (die overigens meestal gericht zijn op het voorkomen van de vorige ramp)

Frankrijk Décret no. 99-1220 du 28 decembre 1999 modifiant le décret de nomenclature no. 53578 du 20 mai 1953 modifié pris dan la cadre de la loi no. 76-663 du 19 juillet 1976 sur les installations classes. Décret no. 2000-258 du 20 mars 2000 modifiant le décret no 77-1133 du 21 septembre 1977 portant applicataion de la loi sur les installations classes. Circulair du 0 mai 2000 relative à la prévention des accidents majeurs impliquant des substances ou des préparations dangereuse présentes dans certaines catégories d’installations classes pour la protection de l’environment soumises autorisations.

Frankrijk verplichtingen Veiligheidsafstanden zijn gebaseerd op De 1% letaliteitsgrens De afstand voor irreversibele effecten Veiligheidsrapport is net als in Nederland een combinatie van externe en interne veiligheid De nadruk ligt echter meer op maatregelen die zijn genomen om ongevallen te voorkomen Werkwijze is verder conform “paarse boek”

Ruimtelijke ordening Land Generieke veiligheids-afstanden Effectgericht beleid Risicogericht beleid Criteria voor ruimtelijke ordening Regelingen in ontwikkeling Nederland X Belgie X (Wallonie) X (Vlaanderen) Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk x

Wat maakt het oordeel negatiever Gevolgen en kansen rampzaligheid onvrijwilligheid onbillijkheid (veronderstelde) onbeheersbaarheid van optreden of gevolgen (mate van persoonlijke invloed) gebrek aan vertrouwen in of openheid van verantwoordelijke instanties onvertrouwde, nieuwe technologie verborgen, uitgestelde en onomkeerbare schade onhelderheid over maatschappelijke voordelen van risicodragende activiteit mogelijkheid tot identificatie met slachtoffers schadelijke intentie veroorzakers

Vreselijk Niet vreselijk antibiotica cafeine Stuwdammen alcohol onbekend risico DNA Magnetron DES “pil” Radioactief afval X-ray kerncentrales antibiotica pesticiden cafeine DDT Niet angstwekkend angstwekkend roken Stuwdammen alcohol fietsen vuurwerk Auto-ongevallen Bekend risico

Risicomaten Individueel risico Groepsrisico Verwachtingswaarde Kans per jaar dat een persoon die zich permanent op dezelfde plaats bevindt overlijdt.. Groepsrisico Kans per jaar dat er een ongeval gebeurt met tenminste een bepaald aantal slachtoffers. Verwachtingswaarde Gemiddelde aantal doden per jaar.

Individueel risico 10-8 10-7 10-6

Verwachtingswaarde (PLL) Groepsrisico 10-3 10-4 10-5 Frequentie (F) Verwachtingswaarde (PLL) 10-6 10-7 10-8 1 10 100 1000 Aantal slachtoffers (N)

Basis IR Dijken: kans op verdrinken is 10-6 Verkeer: kans op dood is minimaal 10-4

Individueel risico Onaanvaardbaar 10-5 Aanvaardbaar wanneer nieuw 10-6 ALARA Toenemend risico

Basis Groepsrisico Ankerpunt 10 doden bij 10-5 uit LPG stations Helling steiler dan -1 (want risk avers) Er circuleren waarden tussen -1 en -2 Okrent: -1.2 Turkenburg -1.5 Hubert -2 Alleen hele exponent in de Kamer te verkopen.

Normennota Groningen

Groepsrisicocriteria Installaties Nederland 10-3 ALARA Orienterende waarde 10-4 Transport 10-5 Frequentie F 10-6 10-7 10-8 1 10 100 1000 Aantal doden N

Risicocriteria Vlaanderen 1 10 100 1000 10-8 10-7 10-6 10-5 10-4 10-3 Aantal doden N Frequentie F 10-8 10-7 10-6 10-5 10-4 10-3 Kwetsbare bestemmingen Buiten de inrichting Buiten industriezone

Risicocriteria Wallonie Is de gebeurtenis fysiek onmogelijk? Blijft het effect buiten de woonomgeving? Kan de bevolking op tijd weg komen Is de kans klein genoeg zodat het en ongeloofwaardig incident genoemd kan worden. Maar wat dat dan is is ter beoordeling van het bevoegd gezag

Risicocriteria UK Groepsrisico: via de scaled risk integral 10-8 10-7 10-6 10-5 10-4 10-3 Grote concentraties mensen bevolking Groepsrisico: via de scaled risk integral komt neer op N-kwadraat regel

Risicocriteria Duitsland In principe geen risico voor de bevolking ex grondwet. Geen ruimte voor kansen discussie Effect benadering Wat het “grootst denkbare ongeval” kan zijn verschilt per geval want ter beoordeling aan het bevoegd gezag. Namelijk of het maximale ongeval in het VR goed is beschreven.

Risicocriteria Frankrijk Effectbenadering Echter scenario’s die moeten worden gebruikt voor het berekenen van het maximale effect zijn voorgeschreven Daarmee zijn frequenties begraven in de regelgeving In de praktijk is een en ander onderhandelbaar

Nederland vs de rest van de EU Nederlandse systeem is ingewikkelder Maar ruimtelijk gezien kan er (veel) meer In Nederland nemen we dus meer risico

Interne vs externe veiligheid Kwantitatief beleid tav arbeidsrisico’s nu in ontwikkeling Onderscheid tussen “eigen” activiteiten, activiteiten van anderen binnen de tent en externen. Maar er Zijn nog meer “niet externen” Passagiers Wachtenden Uitzwaaiers

Rampenpotentieel Dijkring 1 Rangeren in de binnenstad Luchtvaart praten we liever niet over

Dijkring 1

Oplossing IJsselmonde Nederleggen tijdens transport mag altijd en overal Doorgaande sporen tellen niet mee

Mentaliteitsverandering Wie bevoegd is, is verantwoordelijk Niet verschuilen achter een (alomvattend) collectief Beslis alleen met kennis van zaken Je hoeft er geen verstand van te hebben als je het maar kunt managen Aanvaard risico’s expliciet Vliegveld Maastricht: Er is gen beleid re groepsrisico dus is er geen groepsrisico (en willen we het niet weten als het er wel is ook, minister VenW) Zie af van spitsvondigheden Als het maar binnen de wet is doet het er niet toe dat het en idioot plan is Betaal de schade En laat de belastingbetaler er niet voor opdraaien Neem je verantwoordelijkheid Afrekenen is onderdeel van het rouwproces