Hervorming financiering ambtenarenpensioenen lokale besturen (Wet 24 oktober 2011) Mark Suykens, algemeen directeur, en Marijke De Lange, stafmedewerker gemeentepersoneel 23 november 2011

Huidige situatie Wet van 24 oktober 2011 tot vrijwaring van een duurzame financiering van de pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones, (…), gepubliceerd in Belgisch Staatsblad 3 november 2011

I. Huidige situatie (2011) POOL 1 RSZPPO 1236 besturen Aantal vastbenoemden 48.451 Aantal gepensioneerden 38.297 Aantal contractanten 71.034 1997 t.e.m. 2009 (13 jaar): bijdragevoet van 27,5% 2010 30% 2011 32% POOL 2 RSZPPO 76 besturen Aantal vastbenoemden 41.334 Aantal gepensioneerden 37.435 Aantal contractanten 21.808 1997 t.e.m. 2004 (8 jaar): bijdragevoet van 27,5% 2005 29,5% 2006 32,5% 2007 t.e.m. 2009 34,5% 2010 37% 2011 40%

POOL 3 Voorzorginstelling 88 besturen Aantal vastbenoemden 14 POOL 3 Voorzorginstelling 88 besturen Aantal vastbenoemden 14.235 Aantal gepensioneerden (niet gekend bij RSZPPO) Aantal contractanten 8.457 POOL 4 Eigen stelsel 9 besturen Aantal vastbenoemden 738 Aantal contractanten 818 POOL 5 RSZPPO – POLITIE 197 besturen Aantal vastbenoemden 45.809 Aantal gepensioneerden 11.922 Aantal contractanten 1.016

Situatie is dramatisch POOL 1 Verlies 2007 28,5 miljoen euro Verlies 2008 91 miljoen euro Verlies 2009 81 miljoen euro Verlies 2010 81 miljoen euro (raming) Verlies 2011 90 miljoen euro (raming) Enkel verlies 2007 gedekt door Egalisatiefonds Andere verliezen gedekt door eigen reserves Pool 1 Opgebouwde reserves in Pool 1 (613 miljoen euro eind 2009) worden geleidelijk opgesoupeerd door jaarlijkse verliezen Op 1 januari 2012: wellicht nog 436,7 miljoen euro reserves pool 1

Situatie is dramatisch POOL 2 Verliezen t.e.m. 2007 318 miljoen euro Verlies 2008 125 miljoen euro Verlies 2009 141 miljoen euro Verlies 2010 133 miljoen euro (raming) Verlies 2011 131 miljoen euro (raming) In totaal bedragen verliezen 848 miljoen euro. Verliezen integraal gedekt door Egalisatiefonds (13,07% vakantiegeld). Het Egalisatiefonds is opgebruikt op 1 januari 2012.

Onhoudbare situatie Opgebouwde reserves in Pool 1 (613 miljoen euro eind 2009) worden geleidelijk opgesoupeerd door jaarlijkse verliezen van ongeveer 90 miljoen euro per jaar Verliezen pool 2 bedragen in totaal 848 miljoen euro. Ze werden tot nu toe integraal gedekt door het Egalisatiefonds (gestijfd met inhouding 13,07% vakantiegeld). Dit Egalisatiefonds is opgebruikt op 1 januari 2012… Lokale sector betaalt zijn pensioenen vastbenoemden helemaal zelf in tegenstelling tot de federale overheid en de Gewesten en Gemeenschappen, waarvan de pensioenen betaald worden uit de federale staatskas. Omslagstelsel: pensioenuitgaven van een bepaald jaar worden betaald door bijdrage op loon van statutairen in dienst in dat jaar. Sommige besturen zowel uit Pool 1 als uit Pool 2 genieten extreem veel van de solidariteit (hoge pensioenlast versus lage bijdragen). Besturen van Pool 2 genieten van de solidariteit van de besturen van Pool 1 via het Egalisatiefonds (= 13,07% op het vakantiegeld) waardoor het reservefonds van Pool 1 snel daalt. Egalisatiefonds wordt gespijsd door besturen uit alle pools

II. Nieuwe financiering lokale ambtenarenpensioenen: wet van 24 oktober Vastgelegde beginselen van de hervorming: evenwicht tussen twee waarden die niet tegengesteld, maar complementair zijn: solidariteit en responsabilisering Veralgemeende aansluiting bij de RSZPPO Ambtshalve aansluiting nieuwe lokale besturen vanaf 2012 Huidige besturen pool 3 en 4 kunnen weigeren (vóór 15/12/’11) Fusie van pool 1, 2, 3, 4 en 5 Basisbijdragevoet: door alle besturen verschuldigd en voor alle besturen identiek (overgangsperiode van 4 jaar): 41,5% in 2016 Responsabiliseringsbijdrage: 50% te betalen op resterende pensioenlast die niet gedekt is door betaling basisbijdragevoet

Integratie Pool 5 (politiepool) Twee garanties De pensioenlasten van de federale politie (zowel van het verleden als van de toekomst) worden geïsoleerd en apart gefactureerd aan de federale Staat. Garantie is ingeschreven in wet: “Fonds voor pensioenen van de geïntegreerde politie” (= pool 5) wordt “Fonds voor de pensioenen van de federale politie”. De fusie van de pools kan enkel onder de voorwaarde dat de reserves van ex-Pool 1 (436,7 miljoen euro – 1 januari 2012) voorbestemd blijven voor de vroegere aangeslotenen bij deze pool. => Garantie is ingeschreven in wet

Theoretisch verschuldigde basisbijdragevoet (zonder inzet reserves) Besturen ex-pool 1: stijging met 2% per jaar tussen 2012 en 2015 en met 1,5% in 2016 Besturen pool 3 en 4: volgen basisbijdragevoet besturen pool 1 als eigen basisbijdragevoet lager is dan 41% Lokale politiezones: stijging met 3,5% in 2012, vervolgens telkens met 3% en daarna met 1,5% in 2016 Cijfers inclusief 7,5% werknemersbijdrage Besturen ex-Pool 1 Besturen ex-Pool 2 Besturen pool 3 en 4 Lokale politiezones 2011 (32%) (40%) (27,5%) 2012 34% 41% 34% of 41% 31% 2013 36% 36% of 41% 2014 38% 38% of 41% 37% 2015 40% 40% of 41% 2016 41,5%

Inzet reserves Bestemde reserves (overschotten kinderbijslag en opbrengst inhouding 13,07% op vakantiegeld – ongeveer 61 à 71 miljoen euro per jaar) worden vooraf als correctiefactor op totaliteit van pensioenuitgaven van de gefuseerde pools in mindering gebracht Reserves ex-pool 1 blijven behouden voor werkgevers pool 1 (KB 13 november 2011) 2012: 0,5% gedragen door reservefonds ex-pool 1 2013: 1% gedragen door reservefonds ex-pool 1 2014: 1% gedragen door reservefonds ex-pool 1 2015 en volgende: nu nog geen uitspraken hierover

Inzet reserves Niet bestemde reserves (305 miljoen euro; eenmalige ‘pot’, afkomstig van overschotten kinderbijslag pool 4, inhouding vakantiegeld 1993, en intresten) KB 13 november 2011 Mildering basisbijdragevoet: Kostprijs 152,6 miljoen euro 2012: 1% voor ex-pool 1; 0,50% voor ex-pool 2; 2% voor politiezones 2013: 1% voor ex-pool 1; 0 % voor ex-pool 2; 3% voor politiezones 2014: 1% voor ex-pool 1; 0% voor ex-pool 2; 3% voor politiezones 2015 en volgende: niets (niet-bestemde reserves zijn opgebruikt) Mildering responsabiliseringsbijdrage: kostprijs 152,6 miljoen euro

Werkelijke basisbijdragevoet (na inzet reserves) Cijfers inclusief 7,5% werknemersbijdrage Na 2016: basisbijdragevoet = pensioenlast – correctiefactoren (bij KB) loonmassa vastbenoemden Besturen ex-Pool 1 Besturen ex-Pool 2 Besturen pool 3 en 4 Lokale politiezones 2011 (32%) (40%) (27,5%) 2012 32,5% i.p.v. 34% 40,5% i.p.v. 41% 33% (i.p.v. 34%) of 40,5% (i.p.v. 41%) 29% i.p.v. 31% 2013 34% i.p.v. 36% 41% 35% (i.p.v. 36%) of 41% 31% i.p.v. 34% 2014 36% i.p.v. 38% 37% (i.p.v. 38%) of 41% 34% i.p.v. 37% 2015 40% 40% of 41% 2016 41,5%

Responsabiliseringsbijdrage Responsabiliseringsbijdrage: in principe 50% te betalen op resterende pensioenlast die niet gedekt is door betaling basisbijdragevoet 495 (op 1.236) besturen in Pool 1 en alle besturen in Pool 2 (op één na) zullen bovenop de basisbijdrage een responsabiliseringsbijdrage moeten betalen. Mildering responsabiliseringsbijdrage 2012: 40,61% (gefactureerd in 2013!) 2013: 42,61% (gefactureerd in 2014) 2014: 47,51% (gefactureerd in 2015) 2015: 50% (niet-bestemde reserves zijn opgebruikt) Wordt gefactureerd in het jaar volgend op referentiejaar: dus voor het eerst in 2013. Wie geen enkele statutair meer in dienst heeft moet zijn volledige pensioenlast betalen (volledige responsabilisering)

Voorbeeld Hypothese: fusie pools 1-2-3-4-5, basispercentage van 41 %, responsabiliseringsbijdrage van 50 % Bestuur met loonmassa 1.000.000 Pensioenlast: 450.000 Basispensioenbijdrage: 1.000.000 x 41 % = 410.000 Responsabilisering: (450.000 - 410.000) x 50 % = 20.000 responsabiliseringstoeslag op bijdrage. Te betalen: 410.000 + 20.000 = 430.000

Andere maatregelen voor een sluitende financiering Ziekenhuizen: de impact van de verhoging van de percentages op de betrokken ziekenhuisinstellingen wordt geneutraliseerd in Begroting 2012 (beslissing federale regering 29 september) Pensioenboete voor besturen die activiteiten verzelfstandigen of privatiseren en na herstructurering geen bijdrage meer betalen voor overgedragen personeel. Deze maatregel is niet nieuw. Regulariseringsbijdrage bij vaste benoeming na vijf contractuele jaren. Enkel voor de aanneembare prestaties die meer dan vijf jaar na datum contractuele aanwerving liggen. Start 2012. Dus eerste regulariseringsbijdrage verschuldigd vanaf 2017. VVSG: NIET akkoord. Vervangen door een stelsel van GEMENGD pensioen Rechten op tweede pijler vervallen bij vaste benoeming. Opgebouwde reserves tweede pijler voor die contractuele jaren moeten aan RSZPPO gestort worden en worden verrekend op regulariseringsbijdrage. Als er nog saldo over is wordt dat in reserve gehouden bij RSZPPO voor betaling toekomstige pensioenbijdragen van dat bestuur. VVSG: NIET akkoord. Eigendomsrecht lokaal bestuur.

Timing en procedure Nieuw financieringssysteem vanaf 1 januari 2012 Wet van 24 oktober 2011, gepubliceerd in Belgisch Staatsblad 3 november 2011 (inforum nr. 260172) Koninklijk besluit van 13 november 2011 (over inzet reserves 2012-2015), gepubliceerd in B.S. op 18 november 2011 (inforum nr. 260992) Begroting 2012 (ziekenhuizen, woonzorgcentra) Verder overleg RSZPPO met niet-aangesloten besturen RSZPPO werkt aan communicatieplan over de nieuwe pensioenfinanciering, met onder meer: Mededeling op website RSZPPO oktober 2011 RSZPPO bereidt voor alle lokale besturen individuele becijfering voor tegen einde van de maand november

Overleg RSZPPO met niet-aangesloten besturen Ambtshalve aansluiting besturen Pool 3 en 4 Vanaf 1 januari 2012 met aantal begeleidingsmaatregelen Weigering mogelijk (vóór 15 december beslissing nemen!), terugbetaling deel reserves op vraag van bestuur Behoud eigen reserves Overname lopende pensioenen ten belope van het basispercentage (geen tegemoetkoming van 7,5% meer), dus budgettair neutraal Basisbijdragepercentage: zoals besturen ex-pool 1. Als eigen bijdragevoet in 2012 groter of gelijk aan 41% is: zoals besturen pool 2. Geleidelijke overgang naar basisbijdragepercentage als eigen bijdragepercentage minstens 10% lager is (spreiding over drie jaar) Infosessies RSZPPO en individuele ontmoetingen met betrokken besturen Overgangsmaatregelen in specifieke situaties (geval per geval te bekijken) Administratief beheer pensioenen door voorzorgsinstelling blijft mogelijk Argument veralgemeende aansluiting: fusie van Pool 3 en 4 met andere pools levert daling van bijdragepercentage van 3 à 5% op

Kostprijs Ruim 80 miljoen euro per jaar VVSG vraagt aan minister Bourgeois dat gouverneurs budget 2012 en meerjarenplan 2012-2014 niet schorsen als pensioenuitgaven nog niet voldoende verrekend zijn We vragen hem ook dat meerjarenplan 2013 of 2014 met deficit dat duidelijk te wijten is aan stijging pensioenuitgaven, niet geschorst wordt

Ten slotte Hoge kostprijs voor alle lokale besturen Tussenkomsten gewesten en federale overheid? federale (sociale) dotatie politiezones financiering ziekenhuizen algemene federale dotatie Mildering van de pensioenen zelf? Pensioenleeftijd verhogen? berekeningswijze pensioenen (laatste vijf jaar?) meerekenbare periodes perequatie? Uitgesteld loon? Uitgaven tweede pensioenpijler contractanten niet vergeten (minstens 1% werkgeversbijdrage)