Omgaan met ruimte Een vormingspakket over ruimtelijke ordening

Module A Het begrippenkader

A Het begrippenkader Ruimte en ruimtelijke kwaliteit Draagkracht en duurzaamheid Ruimtelijke planning en ruimtelijk beleid Ruimtelijk beleid en andere beleidsdomeinen

A Ruimte en ruimtelijke kwaliteit Ruimte de omgeving waarin de mens leeft en werkt Ruimtelijke kwaliteit een na te streven waardering van de ruimte gebruikswaarde toekomstwaarde belevingswaarde

A Een typisch Vlaamse situatie

A Draagkracht en duurzaamheid Ruimtelijke draagkracht de mate waarin iets aan de ruimte kan worden toegevoegd of ontnomen zonder verstoring evenwicht tolerantie van functies

A Draagkracht en duurzaamheid

A Samengaan van functies in havengebied

A Samengaan functies aan de kust

A Draagkracht en duurzaamheid Ruimtelijke structuur de samenhang tussen ruimtelijke elementen en activiteiten Structuurbepalende elementen beschrijven de hoofdlijnen van de ruimtelijke structuur op verschillende niveaus

A Draagkracht en duurzaamheid Ruimtelijk samenhangend geheel - specifieke verschijningsvorm - eigen ruimtelijke structuur - duidelijk lokaliseerbaar in de ruimte

A Ruimtelijk samenhangend geheel

A Industrie in de open ruimte

A Ruimtelijke planning en ruimtelijk beleid Ruimtelijke planning, ruimtelijk beleid en ruimtelijke ordening planmatig denken en werken om ruimtelijke samenhang te creëren Ruimtelijk beleid zuinigheid in het gebruik van de ruimte draagkracht van de ruimte als norm bewaken ruimtelijke kwaliteit

A Draagkracht en duurzaamheid

A Ruimtelijke planning en ruimtelijk beleid Ruimtelijke ordening fysisch resultaat van ruimtelijk beleid organisatie en uitvoering van de beleidsbeslissingen Stedenbouw kader voor architecturale programma’s

A Gepland ruimtelijk samenhangend geheel

A Gepland ruimtelijk samenhangend geheel

A Structuurplanning en ruimtelijk structuurplan Structuurplanning een dynamisch en continu proces van visie-en beleidsvorming verbetering van de kwaliteit van de ruimte gewenste ruimtelijke structuur op lange termijn haalbaarheid van de geformuleerde wensen

A Structuurplanning en ruimtelijk structuurplan resultaat van structuurplanningsproces op een bepaald ogenblik voor een beleidsperiode voor een bepaalde ruimte

A Structuurplanning en ruimtelijk structuurplan

A Ruimtelijk beleid en andere beleidsdomeinen

A Ruimtelijk beleid en andere beleidsdomeinen

A Ruimtelijk beleid en andere beleidsdomeinen

A Ruimtelijk beleid en andere beleidsdomeinen

Module B De evolutie van onze ruimte

B De evolutie van onze ruimte De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte Het ruimtelijk beleid was ontoereikend De grote problemen en grote potenties van onze ruimte De uitdaging van duurzame ruimtelijke ontwikkeling

B De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte Alsmaar meer mensen en gezinnen - gezinsverdunning - welvaartsstijging - ... groeiende vraag naar ruimte

B De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte Het wonen maakt zich los van stad en dorp de gefragmenteerde stad De toegenomen mobiliteit kettingreactie: - niet competitief openbaar vervoer - overschrijding draagkracht stadskernen - verlies en versnippering open ruimte - files

B Ruimtelijke draagkracht

B De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte Lintbebouwing versterkt historisch fenomeen De open ruimte als overloop voor de stedelijke functies De transformatie van het landschap door de landbouw

B Lintbebouwing

B De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte

B De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte

B De gedaantewisseling van de Vlaamse ruimte

B Landbouw in Vlaanderen (gewestplan)

B Bossen in Vlaanderen

B Complex samengaan van landbouw en landschap

B Het ruimtelijk beleid was ontoereikend - geen coherente langetermijnvisie - volgend i.p.v. sturend externe factoren: globalisering individualisering Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (1997) een nieuw antwoord

woonareaal neemt tussen 1997 en 2007 toe met 57.000 ha! B De grote problemen en grote potenties van onze ruimte Spreiding van de bebouwing verder zetten huidige trend woonareaal neemt tussen 1997 en 2007 toe met 57.000 ha!

B Spreiding van bebouwing

B De grote problemen en grote potenties van onze ruimte Uitgebreide infrastructuur en onderbezette voorzieningen - goede maar dure voorzieningen Natuurlijke en landschappelijke elementen gaan teloor Milieuproblemen in onze ruimte - fysisch zeer verspreide vervuiling - milieukost mobiliteit

B Goede maar dure nutsvoorzieningen

B Ruimtelijke kwaliteit

B De grote problemen en grote potenties van onze ruimte

B De uitdaging van duurzame ruimtelijke ontwikkeling - integrale aanpak - coherente toepassing efficiënte regelgeving trendbreuk problemen en kansen = stimulans voor visievorming

B Ruimtelijke kwaliteit en recreatie

Module C Naar een beter ruimtelijk beleid

C Naar een beter ruimtelijk beleid Doel van een ruimtelijk beleid Uitgangspunten voor een ruimtelijk beleid Structuurplanning als methodiek voor een goed ruimtelijk beleid Het driesporenbeleid

C Doel van een ruimtelijk beleid Enerzijds maatschappelijke doelstellingen aanspraken op de ruimte door alle sectoren Anderzijds ruimtelijke draagkracht

C Uitgangspunten van een ruimtelijk beleid Duurzaamheid of zorg voor de toekomst zorg voor toekomst contextgebonden

C Uitgangspunten van een ruimtelijk beleid Ruimtelijke draagkracht zonder verstoring evenwicht tolerantie van functies

C Uitgangspunten van een ruimtelijk beleid Kwaliteit van de ruimte gebruikswaarde toekomstwaarde belevingswaarde

C Uitgangspunten van een ruimtelijk beleid Subsidiariteitsbeginsel houdt in dat elke overheid zich bezighoudt met die materies die het meest geschikt zijn om op dat niveau geregeld te worden

C Functionele draagkracht

C Structuurplanning als methodiek voor een goed ruimtelijk beleid 1 beschrijving en analyse 2 visie op wat ruimtelijk gewenst is 3 concrete (beleids)doelstellingen 4 actieprogramma 5 resultaten op terrein

C Planningsproces

C Het driesporenbeleid

C Ruimtelijk principe

C Planningsproces

C Communicatie

D Communicatie met woord en beeld

Module D Instrumenten voor het ruimtelijk beleid

D Instrumenten voor het ruimtelijk beleid De wet op de Stedenbouw en de Ruimtelijke Ordening van 1962 Bestemmingsplannen als belangrijkste instrument Het openbaar onderzoek als enig communicatiemoment

D Instrumenten voor het ruimtelijk beleid Van een volgend naar een sturend beleid De ruimtelijke structuurplannen Ruimtelijke uitvoeringsplannen en andere uitvoerings-instrumenten Grond- en pandenbeleid Vergunning en toelating Toezicht en handhaving

D De wet op de Stedenbouw en de Ruimtelijke Ordening van 1962 Ruimtelijke beleidsinstrumenten nagenoeg ongewijzigd van 1962-1996 Ruimtelijke scheiding van functies Verwatering door opeenvolgende aanpassingen

D De wet op de Stedenbouw en de Ruimtelijke Ordening van 1962 Bestemmingsplannen als belangrijkste instrument Het bodembestemmingsplan legt gebruik en functie van (een deel van) het grondgebied vast Het openbaar onderzoek als enig communicatiemoment

D De wet op de Stedenbouw en de Ruimtelijke Ordening van 1962

D De wet op de Stedenbouw van 1962: gewestplan

D De wet op de Stedenbouw van 1962: BPA

D Van een volgend naar een sturend beleid Inhoud van het structuurplan Deel 1: Informatief gedeelte - bestaande ruimtelijke structuur - analyse van het gevoerde ruimtelijk beleid - planningscontext - verband met hogere structuurplannen - resultaten van het onderzoek naar behoeften - ruimtelijke problemen, kwaliteiten en kansen

D Van een volgend naar een sturend beleid Inhoud van het structuurplan Deel 2: Richtinggevend gedeelte - visie gewenste ruimtelijke ontwikkeling - gewenste ruimtelijke structuur - actieprogramma: fasering en prioriteiten Deel 3: Bindend gedeelte

D Van een volgend naar een sturend beleid Planningsinstrumenten Vlaams Gewest - Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (met Ruimtelijke Kernbeslissingen) - Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Provincie - Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan - Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen Gemeente - Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan - Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen

D Planningsproces

D Driesporenbeleid

D Planningsproces

D RSV: schematische weergaven van de ruimtelijke visie op Vlaanderen

D Ruimtelijke principes

D Ruimtelijke principes Gedeconcentreerde bundeling

D Ruimtelijke principes Poorten als motor voor ontwikkeling

D Ruimtelijke principes Infrastructuren als verzamelplaats voor activiteiten

D Ruimtelijke principes Netwerk van beek- en riviervalleien

D Ruimtelijke principes Open-ruimteverbindingen

D Ruimtelijke uitvoeringsplannen en andere uitvoeringsinstrumenten - R.U.P.: bodembestemming, inrichting en beheer uitvoering visie ruimtelijk structuurplan - Stedenbouwkundige en verkavelingsverordeningen - voorschriften van stedenbouwkundige aard - technische en financiële lasten voor de verkavelaar - Formele overgang van oude naar nieuwe plannen - gewestplannen en gemeentelijke plannen van aanleg uitvoeringsplannen

D Verruimd BPA

D Verkavelingsplan

D Bouwplan

D Van een volgend naar een sturend beleid Grond en pandenbeleid - ingrijpen in marktmechanismen - instrumenten: grondbeleidsplan recht van voorkoop planschade en planbaten grondfonds onteigening, rooilijnplan, ruil- en herverkavelingsplan

D Van een volgend naar een sturend beleid Vergunning en toelating - subsidiariteit gemeentelijke autonomie stedenbouwkundig/planologisch attest Toezicht, handhaving en preventie

Module E Het ruimtelijk beleid in de praktijk

E Het ruimtelijk beleid in de praktijk Een draaiboek voor een doeltreffend ruimtelijk beleid De gemeentelijke aanpak Een gebiedsgerichte aanpak

E Een draaiboek voor een doeltreffend ruimtelijk beleid - een complexe en moeilijke opdracht - integratie andere beleidsdomeinen toegepaste driesporenplanning Voorbeelden: Gemeente Staden (West-Vlaanderen) Ruimtelijk Ordenings- en Milieuproject Gentse Kanaalzone

E De gemeentelijke aanpak Vertrekken vanuit kansen en problemen Nood aan toekomstvisie krachtlijnen omschrijving knelpunten en tegenstellingen communicatie

E De gemeentelijke aanpak Overleg projectgroep per thema discussie op verschillende niveaus overzichtstentoonstelling, infokrant, ondersteunende initiatieven

E De gemeentelijke aanpak Vertalen in een concept principes van visie kernachtig en bondig in ruimtelijke termen

E De gemeentelijke aanpak

E De gemeentelijke aanpak

E De gemeentelijke aanpak

E De gemeentelijke aanpak Onderzoek waar nodig in functie van belang voor toekomstvisie gericht aanvullend onderzoek

E De gemeentelijke aanpak Databank en G.I.S. geïntegreerd verwerken, analyseren en afbeelden van ruimtelijke gegevens

E De gemeentelijke aanpak Verder verloop van het proces intentienota en basisnota’s formuleren toekomstvisie voorontwerp-gemeentelijk structuurplan ontwerp-structuurplan goedkeuring gemeenteraad goedkeuring Vlaamse regering ( 4 à 5 jaar)

E Een gebiedsgerichte aanpak Een integrerende aanpak in een welomlijnd gebied duidelijke kenmerken, problemen en potenties welbepaalde partners Een indicatief integratiekader open voor dynamiek en evolutie Een bindend pakket van acties doel = collectieve ruimtelijke beleidsovereenkomst Gericht op duurzame ontwikkeling

E Een gebiedsgerichte aanpak Een algemene evaluatie - geïntegreerde beleidsgerichte aanpak - overlegstructuur gemeenschappelijke visie uitvoeringsgerichte acties

E Een gebiedsgerichte aanpak: ROM Gent

De ruimtelijke ordening rondom ons Brussel - gewestelijk ontwikkelingsplan (GEWOP) - 1995 - geconcretiseerd in: Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) Gemeentelijke Ontwikkelingsplannen (GEMOP) Gemeentelijke Bijzondere Bestemmingsplannen (BBP) Specifieke plannen

De ruimtelijke ordening rondom ons Europa - Europees Ruimtelijk Ontwikkelingsperspectief (EROP) - niet bindend - stimuleren van transnationale en grensoverschrijdende samenwerking (o.a. Interreg)

De ruimtelijke ordening rondom ons Wallonië - Schéma de Développement de l’Espace Régional (SDER) - Prescriptions Réglementaires de l’Aménagement du Territoire (PRAT) - vooral gewest en gemeenten - structuurschema’s als referentiekader

De ruimtelijke ordening rondom ons Benelux - Tweede Benelux Structuurschets 1997- 2000 - indicatief - internationaal ruimtelijk referentiekader

Concept tweede Benelux structuurschets