Krachtige leeromgevingen Groepssessie 2: Werkvormen Versie groep 3 Bron afbeelding: http://www.steunpuntico.be/nl/themas/krachtige-leeromgeving geraadpleegd op woensdag 25 september 2013.

Praktijkvragen Welke werkvorm is de beste? Is huiswerk een goede ‘werkvorm’? Hoe stel ik goede vragen? Wat is het nut van mindmapping? Kunnen leerlingen wel van elkaar leren? Hoe maak ik groepswerk effectief?

Classificatie veel gebruikte werkvormen Instructievormen Interactievormen (lesgever – lln) Opdrachtvormen Spelvormen Samenwerkingsvormen (lln) http://www.steunpuntgok.be/secundair_onderwijs/materiaal/lesmateriaal/bronnenboek/interactieve_werkvormen.aspx Hoogeveen, P., & Winkels, J. (2011). Het didactisch werkvormenboek. Variatie en differentiatie in de praktijk. Assen:Van Gorcum.

Instructievormen Doceren Vertellen Demonstreren

Interactievormen Carrouseldiscussie Bord- of muurdiscussie Forumdiscussie Brainstorming Klasgesprek Kringgesprek Onderwijsleergesprek

Opdrachtvormen Film maken Practicum Contractwerk Hoekenwerk

Spelvormen Dramatiseren Rollenspel Simulatiespel Bordspel

Samenwerkingsvormen Arbeidsverdelend groepswerk (jigsaw) Gezamenlijk groepswerk Probleemoplossende discussie Casusgebaseerd/probleemgestuurd Computer Supported Collaborative Learning Projectontwikkeling/projectonderwijs Peer tutoring

Op het menu vandaag Herhaling plenaire sessie Inoefenen NLR/Concept maps Vragen stellen cf. King Groepswerk Peer tutoring Andere werkvormen Inoefenen Praktijkopdracht

Ontwikkelen declaratieve kennis

Non-linguïstische representaties NLR Grafische voorstelling van een tekst, theorie, model, idee, … Concept map, mind map Reductie cognitive load; maar let op: Aanvankelijk uitgewerkte NLR aanbieden Later half-uitgewerkte NLR aanbieden

NLR Grafisch op papier Tekstueel Getekend Fysische modellen (bijv. Zons(maans)verduistering, beweging planeten, osmose, …) Toepassing in alle vakken waar organisatie en elaboratie van kennis in geheugen centraal staat.

Zelf voorbeelden toevoegen per vakdidactiek

Ontwikkelen declaratieve kennis

Zelf voorbeelden toevoegen per vakdidactiek

Concept maps: toepassingen gekende en nieuwe begrippen/ideeën aan elkaar relateren; misvattingen/fouten in de eigen kennis/ideeën opsporen; als basis voor een brainstorming sessie; het probleemoplossingsproces; een verhaal voorstellen; een procesverloop uittekenen; een argumentatie in een redenering weergeven; een complexe tekst stap-voor-stap schematisch voor te stellen; een complex idee verklaren aan anderen; oorzaak-gevolg relaties uitwerken; een complexe structuur voorstellen; als basis voor de toetsing van complexe kennis (zie onderzoek van Yin & Shavelson, 2004).

Inoefenen begeleide oefening - NLR Bekijk het leermateriaal en de doelen Representeer de leerinhoud aan de hand van 1 NLR.

Ontwikkelen declaratieve kennis

De lerende zelf vragen laten uitwerken De kern is dat de lerende zelf soorten vragen uitwerkt bij de kennis. King (1992, p.111) lijst van starters: Wat is een goed voorbeeld van … ? Hoe zou je … gebruiken om … ? Wat zou er gebeuren als … ? Wat zijn de sterktes en zwaktes van … ? Wat zijn de voor- en nadelen van … ? Verklaar waarom … Verklaar hoe … Hoe beïnvloedt … ? Wat is de betekenis van … ? Waarom is … belangrijk? Wat is het verschil tussen … en … ? Op welke manier zijn … en … aan elkaar gelijk? Wat is het beste uit … en waarom? Welke zijn de mogelijke oplossingen van … ? Vergelijk … en … voor wat betreft … Wat veroorzaakt … ? Vragen stellen impliceert dat lerende op andere manier kennis ophaalt, combineert, ordent, vergelijkt, contrasteert, integreert, samenvat, abstraheert, relateert, …

Lerende stelt vragen Marzano et al. (2001, p.113): niet alle vragen lokken ‘deep-level processing’ uit: Veel vragen = rechttoe rechtaan ophalen informatie Interessante vragen = organisatie en/of elaboratie uitlokken

Typering vragen (lkr. & lln.)

Link starters en taxonomie Bloom

Inoefenen – begeleide oefening - Vragen stellen We bekijken volgend filmfragment: http://www.klasse.be/tvklasse/19866-Heeft-er-iemand-nog-vragen#.UlqzXLFCTIU Let op de vraagstelling. Wat loopt er fout? Formuleer vijf vragen die hogere orde denkvaardigheden uitlokken.

Inoefenen – zelf aan de slag - Vragen stellen Leermateriaal uit groepssessie 1 Formuleer opnieuw een lesdoel Bedenk 5 vragen van “hogere orde” die gericht zijn op het bereiken van dat leerdoel

Samenwerkend leren Groepswerk kwalijke reputatie Lerenden werken niet echt samen; ze verdelen gewoon het werk en leggen op het einde alles samen. Of bepaalde lerenden doen vrijwel al het werk en andere ‘liften’ mee. …

Samenwerkend leren Johnson & Johnson (1996) en Slavin (1996) p.210

Samenwerkend leren Johnson & Johnson (1996) en Slavin (1996) p.210

Samenwerkend leren Ormrod: Stel groepen samen waarvan je verwacht dat ze op een productieve manier kunnen samenwerken. Geef duidelijke doelen en subdoelen op. Geef gedragsregels op voor de groepssamenwerking. Beperk sturend gedrag van de instructieverantwoordelijke: coach, consultant. Vraag groepen om hun eigen effectiviteit te beoordelen. Overweeg om de groepssamenstelling vrij constant te houden.

Samenwerkend leren Voorbeeld: CSCL Belang van scripting Inhoudsgerichte scripts helpen de concrete taak en onderliggende kennisbasis helder te krijgen. Vb. rol onderzoeker, theoreticus, apotheker, assistent, vertegenwoordiger bedrijf, enz. Communicatiegerichte scripts bevorderen samenwerking in de groep rol van moderator, samenvatter, theoreticus, enz.

Soorten scripts: rollengebaseerd Rollen bij beroepen Rollen in bedrijf, specialisaties, … Rollen in een gemeenschap Medische rollen, verzorgend, politiek, school, sportclub, trainen, … Rollen bij het uitvoeren van taken Theater, boeken uitgeven, krant, …

Soorten scripts: procedure Hoe voer je iets uit? De stappen worden verdeeld over de verschillende leerlingen; bv. tekst uitgeven: Eerste versie tekst Editor van de tekst Herwerking tekst Opmaak tekst Rollen roteren bij volgende opdracht

Soorten scripts: procedure Hoe voer je iets uit? Bv. Wiskunde: Eerste versie oplossing Feedback op oplossing Herwerking oplossing Feedback nieuwe oplossing Rotatie bij volgende opdracht.

Soorten scripts: stappen Voor complexe opdrachten in alle kennisdomeinen. Juridische stappen Economische stappen Boekhouden Historische analyse Alle leerlingen verantwoordelijk, maar één leerling in de lead voor één stap in de procedure.

Soorten scripts: metacognitief Leerlingen “bewaken” de activiteiten van andere leerlingen in de groep. Deze taak kan verschillen van opdracht tot opdracht: Herdefiniëren opdracht Tussentijds samenvatten Bevragen “Waarom doe je dit?” Controleer waar men staat en juiste richting Hoe zal je het aanpakken: expliciteer.

Begeleide oefening Samenwerkend leren Per groep uit te werken.

Peer tutoring Zie inleidend videofragment http://www.youtube.com/watch?v=YzPQIFghqsw

Andere werkvormen Bron: http://www.seriousplay.com/

Andere werkvormen - economie Vlajo, Unizo, Flanders DC, Kleur bekennen

Andere werkvormen - economie Vlajo, Unizo, Flanders DC, Kleur bekennen Een job met een hart: http://spelinfo.be/index.php?spel=411 -> doel= informeren over jobs in de social profit sector (12-14 jaar) Haven in zicht: http://spelinfo.be/index.php?spel=698 -> doel= kennismaken met activiteiten in en rond de haven (12-14 jaar) Een job met een hart

Andere werkvormen - economie Wereldcasino: http://spelinfo.be/index.php?spel=450 –> doel= De sociale gevolgen van financiële speculatie aantonen (vanaf 16) Kop of munt: http://spelinfo.be/index.php?spel=957 -> doel= De rol van geld in de samenleving ontdekken (vanaf 16)

Andere werkvormen - recht

Andere werkvormen - recht

Andere werkvormen - gezondheid Cold Turkey: http://spelinfo.be/index.php?spel=453 -> doel= informatie over verslavingen aanreiken D-stress: http://spelinfo.be/index.php?spel=821 -> doel= de oorzaken van stress ontdekken en vermijden

Andere werkvormen - gezondheid Narcopoly: http://spelinfo.be/index.php?spel=940 Doel= kennismaken met de personen en instanties die hulp aanbieden bij drugsproblemen Doel= Een realistisch beeld geven van de gevolgen van druggebruik

Andere werkvormen - gezondheid

Andere werkvormen - humane Blik op talent: http://spelinfo.be/index.php?spel=1034 Eigen wijshedenspel: http://spelinfo.be/images/spelfiches/573/photo001.jpg http://doks.khleuven.be/doks/do/record/Get?dispatch=view&recordId=SKHLff80808126c33fcc01270a1b48bd0f8a

Andere werkvormen - humane Blik op talent: http://spelinfo.be/index.php?spel=1034 Eigen wijshedenspel: http://spelinfo.be/images/spelfiches/573/photo001.jpg http://doks.khleuven.be/doks/do/record/Get?dispatch=view&recordId=SKHLff80808126c33fcc01270a1b48bd0f8a

Andere werkvormen - humane Bron afbeelding: http://www.blindenzorglichtenliefde.be/nl/MeerWeten/Index/4111/educatieve-koffers

Praktijkopdracht Voor deze opdracht wordt aangeraden de leerinhoud uit opdracht 1 opnieuw te gebruiken. 1 bladzijde 1. Vragen stellen: 10 vragen formuleren, geordend volgens taxonomie Bloom 2. NLR: 1 representatie die bijdraagt tot lesdoel

Praktijkopdracht 2. Groepswerk: Formuleer en complex leerdoel (Bloom). Werk een script uit dat zeer concreet aangeeft wat een groepje moet doen. Garandeer dat het script helpt om het vooropgestelde leerdoel te bereiken. Voeg desnoods bijlagen toe. 1 bladzijde