Kansrijke combinatiegroepen Waar niveauverschil wel telt maar niet zwaar weegt! Panama Conferentie, 31 januari 2013 Fenje Louwsma - Koksma & Jiska van Hall

Kansrijke combinatiegroepen Een praktische wegwijzer naar een nieuwe werkwijze Kleine plattelandschool niet altijd het beste voor leerling 11 april 2011 Basisscholen met minder dan 100 leerlingen zijn vaker zwak of zeer zwak dan basisscholen met meer leerlingen. De veilige omgeving die een heel kleine school in de ogen van velen biedt, kan uiteindelijk dus minder positief uitpakken voor de ontwikkeling van een leerling. Dat blijkt uit onderzoek van de Onderwijsinspectie. Van de basisscholen die 100 of meer leerlingen hebben is 5,9% (zeer) zwak. Bij scholen tussen de 50 en 100 leerlingen is dat 10,7%. Van de scholen met minder dan 50 leerlingen is 15,5% zwak of zeer zwak.

Wat is een combinatiegroep? Een groep met grote verschillen tussen individuele leerlingen? Een groep met grote verschillen in het leerstofaanbod? Een klas waarin heel veel instructies gegeven moeten worden? Een klas die bestaat uit meerdere jaargroepen? Denken, delen, uitwisselen.

Een combinatiegroep 5/6/7? groep 5 groep 6 groep 7

Of groep 6? groep 5 groep 6 groep 7

“Werkwijze enkelvoudige groep moeilijk te vertalen…” “Didactische principes als interactie komen nauwelijks uit de verf….” “Wezenlijke instructies worden onder tijdsdruk afgeraffeld..” Doel: “het kunnen maken van het eerstvolgende lesje…” “Men zoekt oplossingen in het verfijnen van de organisatie en de leerstof…” “Er wordt weinig tijd genomen voor (periodieke) reflectie…” “Het percentage zelfstandig verwerken (los van de leerkracht en medeleerlingen) is te groot…” “Scholen die minder vasthouden aan de methode ervaren minder problemen…”

Oude wegen Nieuwe richting? Oplossingen in inhoud zoeken in plaats van organisatie.

Doel van het traject Reduceren van aantal instructiemomenten. Verhogen kwaliteit van de (zorg)instructie. Van zelfstandig verwerken naar sociaal en interactief leren. Van verwerken van leerstof naar actief toepassen van kennis. Passend onderwijs voor leerlingen en leerkrachten!

Wat is nodig om te kunnen verbinden? Weten hoe je binnen het IGDI-model kan verbinden. Weten dat en hoe je het gezamenlijke doel kunt bepalen. Kennis van de leerlijnen en tussendoelen. Kennis van vakspecifieke didactiek. Inzet van coöperatieve werkvormen.

Verbinden binnen het IGDI-model Terugblik op de vorige les / voorkennis activeren, Doel benoemen, Presentatie, Begeleid inoefenen, Zelfstandig werken / zorginstructie, Reflectie. Brainstorm in viertal / 1 schrijver: Wat kan je met de hele groep doen en waarom?

Wat kan waarom samen? Bepaal: doel van de lessen/instructies. welke voorkennis leerlingen nodig hebben. of in het doel overeenkomsten zitten (gebruik hiervoor kennis van de leerlijn). of je in de fase presentatie (een deel) aan de hele groep kan instrueren. of je met de hele groep (een deel) begeleid kan inoefenen. Reflecteren kan altijd samen!

IGDI en coöperatief leren Onmisbaar binnen verbonden instructie. Toepassen / eigenaarschap / betrokkenheid / motivatie / zelfstandigheid. De leerkracht ‘vrij spelen’ / zicht op hele groep. Observeren en / of meedoen. Kennisdeling (ook) door gedifferentieerde vraagstelling. Leerlingen moeten denkprocessen actief verwoorden, leren argumenteren, redeneren, motiveren, etc. Leerlingen breiden woordenschat uit. Tijdwinst.

Rekenen verbinden Hoe wil je verbinden? Methode loslaten, leerlijn volgen: jaarplanning maken? Methode deels loslaten; verbinden in groepsplanperiodes? Methode deels loslaten; verbinden binnen een blok?

Jaargroepen verbinden in de rekeninstructie Twee werkwijzen: Verbinden in ‘het rekenuur’ (binnen het blok of groepsplanperiode). ‘Verbinden totaal’ (binnen groepsplanperiode of leerlijn volgen, eigen jaarplanning maken).

Verbinden door Kennis van leerlijn, tussendoelen en cruciale fases. Gebruik te maken van de concentrische opbouw van de leerlijn. Kennis van drieslagmodel en handelingsmodel om gezamenlijk doel te kunnen bepalen. Kennis van drieslagmodel en handelingsmodel om te kunnen differentiëren in vraagstelling.

Handelingsmodel

Drieslagmodel

Aan de slag met verbinden ‘Totaal’ Gebruik de leerlijn en inhoudsbeschrijving van CITO. Gebruik de leerstofplanning van Pluspunt. Gebruik het ‘lege’ voorbereidingsformulier. De doelen voor groep 6, 7 en 8 zijn beschreven.

Aan de slag met verbinden in ‘het Rekenuur’ Gebruik de leerlijn en inhoudsbeschrijving van CITO. Gebruik de leerstofplanning van Pluspunt. Gebruik het ‘lege’ voorbereidingsformulier. Gebruik de methodematerialen van Pluspunt.

Combinatiegroepsplan op maat Elke school geeft zelf vorm en inhoud aan onderwijsontwerp. Onderwijsadviseur stuurt op inhoud, kwaliteit en borging. Voorbeeld combinatiegroepsplan 6/7/8.

Centrale terugkoppeling. Fenje Louwsma - Koksma & Jiska van Hall