Nieuwe uitdagingen en nieuwe wegen Roel Jongeneel

Opzet college Waarom een omslag in het landbouwbeleid? Duurzaamheid Ontkoppeling Herkoppeling: cross compliance / GLP Multifunctionaliteit & Plattelandsbeleid De Midterm Review (2003)

Waarom omslag in landbouwbeleid? Externe beperking: WTO, intern. relaties Interne factoren: –budgetlasten exp.subs –concurrentiepositie en marktaandeel –milieuproblemen –opkomst nieuwe wensen –voedselschandalen Algemene maatschappl. ontwikkl. (sanering welvaartsstaat, globalisering, …)

Duurzaamheid Multi-dimensionaal begrip Dimensies: ecologisch, sociaal, economisch Normen & indicatoren: nodig, maar lastig Conflicterend vs. simultane realisatie Instrumenten (1): ontkoppeling Instrumenten (2): cross compliance Algemeen: Tinbergen-framework

Ontkoppeling (de-coupling) Prijssteun werkt aanbod-verstorend Beoogde effecten van ontkoppeling –Daling overschotproductie –Afname kunstmestgebr. & bestrijdmdl. inzet –Daling grondprijs (altrn. gr.gebr. aantrekkelijker) Vraag: hoe groot is dit effect? Wat zijn non-distorting toeslagen? Neven-effect: ontkoppeling en dumping

Herkoppeling (re-coupling) Slijtage compensatiemotief (De Hoogh) Stimuleren en honoreren niet-geprijsde diensten die landbouw vervult (multi- functionaliteit) naast primaire economische functie (voedselproductie) ‘gekoppelde’ productie (jointness) Externe effecten / groene diensten (marktfalen)

Multifunctionaliteit & jointness Is non-commodity a joint product of farming? Yes Can jointness be altered? Yes Is non-farming provision possible Yes Is there market failure? Yes Are there non-government options Yes Determine most efficient means of provision No Can be produced independently of farming Non-commodity policies can be independent of agricultural policy No action required Use market mechanism in preference to government intervention

Drie-lagen model Veerman Pluriform landbouwmodel (1) Gangbare productielandbouw: conc.op wereldmarkt (2) Landbouw met handicaps (ondersteuning, bergboeren) (3) Landbouw gericht op groene diensten (verbreding)

Plattelandsbeleid Kaderverordening Plattelandsbeleid, 1999 POPs (€60 mln, cofinanciering) LNV + provincies (50/50) Overig beleid: EFRO, ESF Richtingenstrijd: sectoraal of territoriaal? Misbruik: aankopen landbouwgrond Misbruik: slechte afwikkeling / geldstroom

Midterm Review Prijsdaling zuivel (>20%), handhaving quota (tot 2014/15). Ontkoppeling en simplificatie: single payment scheme (1e pijler toeslagen in een bedrijfstoeslag; basis ; land-based, verhandelbaar; partiëel) Cross compliance: steun gebonden aan ‘compliance’ met EU standaarden (milieu, gezondheid, welzijn; 18 regels) + GLP

Midterm Review Nationale envelope: lidstaten kunnen extra toeslagen geven voor ‘gewenste’ bedrijfsvoering (10% van SPS-betalingen). Modulatie: bedoeld om 2e pijler te financieren (in %, %, etc. afroming, franchise €5000, kwaliteitsbevordering, dierenwelzijn, aanpassing aan EU standaarden).