Introductie in het recht mr. A.J. Wierenga

Introductie in het recht Hoofdstuk 1 Recht in het algemeen Programma Actualiteiten Rechtsbronnen Rechtsgebieden Indelingen

Wortels in de maatschappij Acties bij distributiecentra Albert Heijn Arbeidsovereenkomst Project X - Haren Handhaven openbare orde Bestuurlijke verantwoordelijkheid Vervolging daders Schadevergoedingen Noord-Korea Soevereiniteit - Veiligheidsraad Non-proliferatieverdrag 1968

Bronnen van recht Internationale rechtsregels Wet Ongeschreven rechtsregels Beleidsregels Rechtsbeginselen Rechtspraak De facto

Internationaal recht Geschreven recht Ongeschreven recht Verdrag Handvest VN Veiligheidsraad EU-verdrag Rechten van de mens (EVRM) Besluiten volkenrechtelijke organisaties EU-besluiten Verordeningen Richtlijnen Ongeschreven recht Gewoonterecht

Wet Grondwet Wetten Andere regelgeving Grondrechten Staatsinrichting Koning(in) Wetten Vb. Wet studiefinanciering 2000 Andere regelgeving APV / afvalstoffenverordening

Rechtspraak Vage normen Art. 6:162 BW: onrechtmatige daad Zorgvuldigheidsnormen Vb. Gevaarzetting Kelderluik-arrest Waarschijnlijkheid dat gevaar niet wordt onderkend Bezwaarlijkheid van veiligheidsmaatregelen Ernst gevolgen Waarschijnlijkheid van ongeval Rechtseconomen: Kp < Os x Ws Kp = kosten preventie Os = omvang schade Ws = waarschijnlijkheid schade Tetraplegie - 2e cervicale wervel

Ongeschreven recht Gewoonte Bezwaar: rechtsonzekerheid Staatsrecht Vertrouwensregel Internationaal recht UNCLOS United Nations Convention on the Law of the Sea - 1982

Beleidsregels Bevoegdheid bestuursorgaan Vb: Tabakswet Minister kan boete opleggen ‘Kan’ Cafébaas waarschuwt niet Cafébaas faciliteert

Rechtstelsel compleet? Zaak Riggs – Palmer Rechtsbeginsel Generalisatie van in andere rechtsregels geformuleerde voorschriften Niemand mag beter worden van onrecht Regels van moraal en fatsoen Niet: algemeen (onpersoonlijk) afkomstig van bevoegd gezag Coërcitief Hoge Raad 1926 - Goudse Bouwmeester-arrest Geen onverschuldigde betaling (verbintenis uit de wet)

Rechtsstelsel Geen richting? Oplossingen moeten passen in het systeem Recht van spreken Motiveringsplicht controleerbaar

Functies van het recht Conflict-mijdend: ordening Conflict-oplossend: Materieel recht Geboden en verboden H.L.A. Hart: overlevingskansen vergrotend Conflict-oplossend: Formeel recht of procesrecht Hoe haal je jouw recht? Herbert Lionel Adolphus Hart – Engelse rechtsfilosoof 20e eeuw.

Materieel en formeel recht Ge- en verboden Procesrecht Burgerlijk Wetboek (BW) Wetboek van Strafrecht (Sr) Algemene wet bestuursrecht Wetboek van Rechtsvordering (Rv) Strafvordering (Sv) Algemene wet bestuursrecht

Stufenbau Internationaal recht Grondwet Formele wet Amvb (regering) Ministeriële regeling Decentrale regelgeving Provinciale verordening Gemeentelijk verordening Etc. Internationaal recht

Hiërarchisch ordening Hogere voor lagere regel Regels grotere gemeenschap gaan voor regels van kleinere gemeenschap Vb. Verordening Wassenaar Fotografieverbod Eikenhorst Rb Den Haag 2003 (www.rechtspraak.nl) art. 121 Gemeentewet

Indeling recht Privaatrecht Publiekrecht Particuliere bevoegdheden Niet exclusief Publiekrecht Overheidsbevoegdheden Exclusief

Voorbeeld privaatrecht Buurman past op Mickey Operatie staart Conflict over kosten dierenarts

Uitwerking privaatrecht Individueel belang Verhouding tussen burgers onderling en Verhouding tussen burgers en rechtspersonen NV, BV, vereniging, Ook staat, provincie, gemeente Andere benamingen Burgerlijk recht, civiel recht Handelsrecht Arbeidsrecht

Voorbeeld publiekrecht Buren klagen over Napoleon Burgemeester  uitlaatverbod Exclusieve bevoegdheid

Uitwerking publiekrecht Algemeen belang Overheid en haar organen Staatsrecht Overheid en haar burgers Bestuursrecht: Welke bestuursorganen welke bevoegdheden? Hoe komen besluiten tot stand?

Indelingen: strafrecht Publiekrechtelijke aspecten domineren Maatschappelijk sturingsmiddel Vervolgingsmonopolie OM Opportuniteitsbeginsel: Afzien van op grond van algemeen belang Privaatrechtelijke trekken: In feite conflict tussen burgers Art. 12 Sv Wilders Voeging Woord voeren