De Richtlijn « Diensten » 2006/123/EG en de sociale zekerheid Geneviève Pietquin FOD Sociale Zekerheid

ONDERWERP VAN DE RICHTLIJN De richtlijn « is alleen van toepassing op eisen met betrekking tot de toegang tot of de uitoefening van een dienstenactiviteit »

ONDERWERP VAN DE RICHTLIJN De richtlijn is niet van toepassing op het arbeidsrecht, namelijk de wettelijke of contractuele bepalingen in verband met arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden, …, die de lidstaten toepassen overeenkomstig hun nationale wetgeving en met eerbiediging van het Gemeenschapsrecht. Considerans 14 preciseert dat de richtlijn niet van invloed is op de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden, met inbegrip van het « minimumaantal betaalde vakantiedagen »

ONDERWERP VAN DE RICHTLIJN De richtlijn « is evenmin van invloed op de socialezekerheidswetgeving van de lidstaten » Considerans 34

Socialezekerheidswetgeving De richtlijn verplicht de lidstaten niet hun socialezekerheidswetgevingen te wijzigen Maar deze wetgevingen kunnen bepalingen bevatten met eisen met betrekking tot de toegang tot of de uitoefening van een dienstenactiviteit

TOEPASSINGSGEBIED Artikel 2, paragraaf 2, van de richtlijn somt de activiteiten op waarop de richtlijn niet van toepassing is

TOEPASSINGSGEBIED De richtlijn is niet van toepassing op: niet-economische diensten van algemeen belang financiële diensten, zoals … verzekering en herverzekering, individuele en bedrijfspensioenen

Toepassingsgebied Zijn eveneens uitgesloten « diensten van de gezondheidszorg, al dan niet verleend door gezondheidszorgfaciliteiten en ongeacht de wijze waarop zij op nationaal niveau zijn georganiseerd en worden gefinancierd en ongeacht de vraag of de diensten openbaar of particulier van aard zijn » Consideransen 22 en 23

Verband met de andere bepalingen van het Gemeenschapsrecht De richtlijn steunt op de verworvenheden van het Gemeenschapsrecht en vult ze tevens aan. Artikel 17 : artikel 16 is niet van toepassing op aangelegenheden die vallen onder Verordening (EEG) nr. 1408/71 Artikel 3 stelt principieel dat de bepalingen van de andere communautaire regelgeving die betrekking hebben op specifieke aspecten van de toegang tot of de uitoefening van een dienstenactiviteit in specifieke sectoren of voor specifieke beroepen voorrang hebben. Artikel 3 vermeldt Verordening (EEG) nr. 1408/71

Het begrip « diensten » Artikel 4, paragraaf 1, geeft daarvan de volgende definitie : « Elke economische activiteit, anders dan in loondienst, die gewoonlijk tegen vergoeding geschiedt, zoals bedoeld in artikel 50 van het Verdrag. » Consideransen 33 en 34

Het begrip « diensten » Criteria bepaald door het Hof van Justitie: De activiteit moet van economische aard zijn. Hof : de begrippen economische activiteit en dienstverlening bepalen het toepassingsgebied van een van de door het Verdrag gewaarborgde fundamentele vrijheden en mogen bijgevolg niet restrictief worden geïnterpreteerd.

Het begrip « diensten » Volgens het Hof : De economische aard van de activiteit hangt niet af van het juridisch statuut op het nationaal niveau van de betrokken dienstverlener of dienst.

Het begrip « diensten » Deze economische activiteit moet tegen vergoeding geschieden. Het essentieel kenmerk van de vergoeding is dat zij de economische tegenprestatie is van de betrokken diensten.

Het begrip « diensten » Considerans 34 preciseert eveneens het volgende: “De betaling van een bijdrage door de afnemers, bijvoorbeeld schoolgeld of inschrijfgeld teneinde in zekere mate in de werkingskosten van een stelsel bij te dragen, vormt op zich nog geen vergoeding omdat de dienst hoofdzakelijk uit publieke middelen gefinancierd blijft.”

Het begrip « diensten » Onderzoek per geval “... of bepaalde activiteiten, met name activiteiten die met publieke middelen worden gefinancierd of door openbare entiteiten worden verricht, een „dienst” vormen, moet per geval worden beoordeeld in het licht van alle kenmerken van die activiteiten, met name de manier waarop zij in de betrokken lidstaat worden verricht, georganiseerd en gefinancierd...” (Considerans 34 herneemt de rechtspraak)

Het begrip « diensten » De bijzondere kenmerken van bepaalde activiteiten beletten niet dat ze van economische aard in de zin van het Verdrag zijn, bijvoorbeeld de gezondheidsdiensten. Het Hof heeft eveneens gepreciseerd dat artikel 49 van het Verdrag van toepassing is ongeacht het gebied of de tak van het betrokken recht.

Het begrip « diensten » en de openbare instellingen van sociale zekerheid Hof van Justitie Considerans 34 : “... dat er geen sprake is van een vergoeding bij activiteiten die door of namens de overheid zonder economische tegenprestatie in het kader van haar taken op SOCIAAL, cultureel, opvoedkundig en justitieel gebied worden verricht, zoals … het beheer van socialezekerheidsstelsels, die geen economische activiteit behelzen.”

Het begrip « diensten » en de openbare instellingen van sociale zekerheid Hof van Justitie De bijdrage is niet de economische tegenprestatie van de betrokken dienst.

Het begrip « diensten » en de openbare instellingen van sociale zekerheid De instelling die een tak van de sociale zekerheid beheert streeft een uitsluitend sociaal doel na en oefent geen “economische activiteit” uit. Haar activiteit, die berust op het principe van nationale solidariteit, is volledig zonder winstoogmerk en de toegekende uitkeringen zijn niet gekoppeld aan het bedrag van de bijdragen.

Het begrip « diensten » en de openbare instellingen van sociale zekerheid Tot besluit, de OISZ oefenen geen activiteiten uit die diensten zijn, wanneer ze een tak van de sociale zekerheid beheren Hetzelfde geldt voor de fondsen Hetzelfde geldt voor verzekeringsinstellingen (! Behalve de overtredingsprocedure op gang gebracht door de Europese Commissie wat betreft hun activiteiten van aanvullende verzekering)

Sociale zekerheid en administratieve vereenvoudiging Bilaterale ontmoeting met de Commissie “Aangezien de administratieve procedures en formaliteiten geen betrekking hebben op de wezenlijke regels, gaat de COM er blijkbaar van uit dat de administratieve procedures en formaliteiten ter zake, onder andere op het gebied van de sociale zekerheid, deel uitmaken van het luik administratieve vereenvoudiging van de richtlijn.” Te nemen politieke beslissing : al dan niet vereenvoudigen, in het kader van de richtlijn diensten ?