Passend Onderwijs een korte inleiding Roger Meijer E&S r.meijer@ens.nl Roger Meijer is programmaleider passend onderwijs bij E&S. E&S is een landelijk opererend adviesbureau voor de sectoren onderwijs, overheid en welzijn. Vanuit hoogwaardige expertise en sterke betrokkenheid bij het werkveld adviseren en begeleiden adviseurs gemeenten, scholen en instellingen bij hun ontwikkeling van hun organisatie en de uitvoering van hun maatschappelijke taken op het gebied van onderwijs, welzijn en zorg.

Passend onderwijs Wat is passend onderwijs? Waarom herijking van de zorg? Welke doelen en voorwaarden? Zorgplicht Kwaliteitsverbetering Passend onderwijs verbinden met het primaire proces De positie van leraren De positie van ouders Dit zijn de onderwerpen die worden behandeld.

Passend onderwijs wel en niet! Wat is passend onderwijs NIET: inclusief onderwijs opheffen speciaal onderwijs einde samenwerkingsverbanden De ouders de baas Wat is passend onderwijs WEL: inclusief denken: minst beperkende omgeving erkenning regionale verschillen > regionale oplossingen bereidheid knellende regels op te heffen recht doen aan primaire verantwoordelijkheden en professionele verantwoordelijkheden Passend onderwijs is niet: - Inclusief onderwijs. - Het opheffen van speciaal onderwijs. - Dat ouders de baas zijn. Passend onderwijs is wel: - Vooral regionaal gericht. Opheffen van knellende regels die rondom leerlingen voor komen.

Waarom een grote verandering? Knelpunten. Complex, geen afstemming, aanbodgericht. Kind tussen wet en wet b. Zorg onvoldoende in de klas c. Groei = meer dan 50%, zowel Rugzak als (V)SO > 90.000 d. Kwaliteit SBO en (V)SO: 50% zwak Passend Onderwijs is een grote systeemwijziging waarbij wachtlijsten en ‘thuiszitters’ niet meer voorkomen. Momenteel kan het zo zijn dat een kind letterlijk tussen wet en wet valt. Dit wordt veroorzaakt doordat primair, voortgezet en speciaal onderwijs verschillende indicatiecommissies en financieringsvormen hebben. Er is een forse groei van zorgleerlingen met name op het gebied van gedragsproblemen.

Doelen Alle leerlingen volgen een passend onderwijszorgaanbod In 2011 is hiertoe een landelijk dekkende infrastructuur van regionale netwerken

Aanpak Kind centraal: verantwoordelijkheid bij de school Onderwijszorgarrangementen binnen regionale netwerken van PO, VO en SO Verbinden vanuit het bestaande Vormgeving vrij Experimenten, veldinitiatieven en ondersteuningsprogramma Wetsvoorstel 2009, Wetgeving 2011 Het kind wordt centraal gesteld. De verantwoordelijkheid verschuift van ouder naar school. Zodra een ouder aanklopt bij een school, is de school verantwoordelijk een zorgaanbod te doen. Er komen zogenaamde onderwijszorgarrangementen binnen regio’s. Eén en ander zal leiden tot een flexibel onderwijscontinuüm. Een regio is ongeveer 35.000 leerlingen groot. Twente met 120.000 leerlingen is bijvoorbeeld in 4 subregio’s opgedeeld. De regio Twente en de provincie Zeeland hebben geen vormen van verzuiling. De overheid heeft een forse pot geld voor experimenten, veldinitiatieven en ondersteuningsprogramma’s: momenteel € 20 miljoen en € 70 miljoen in 2011. -Experiment: € 20,- euro per leerling. Veldinitiatief: € 15,- per leerling. De staatssecretaris wil in 2009 met een wetsvoorstel komen.

De zorgplicht verantwoordelijkheid op één plek Ieder schoolbestuur heeft de verantwoordelijkheid een passend onderwijszorgarrangement aan te bieden aan iedere leerling die zich bij een school van dat schoolbestuur aanmeldt of bij een school van dat bestuur is ingeschreven. Als een school een bepaald arrangement niet zelf in huis heeft, moet het bestuur van die school in samenwerking met besturen die dit arrangement wel kunnen aanbieden zorgen dat de leerling dat onderwijsarrangement aangeboden krijgt, met een gemotiveerde doorverwijzing.

Veel bestuurlijke drukte Regionale samenwerking gericht op: onderwijszorgaanbod sluitende indicatie financiële stromen Versterking van de positie van ouders Inspectietoezicht Bij passend onderwijs komt een samenbundeling van de clusters 1, 2, 3 en 4. Cluster 1=blind, 2=doof, 3=zeer moeilijk lerend, 4=zeer moeilijk opvoedbaar. Inspectietoezicht let erop: Of er geen leerlingen tussen de wal en het schip vallen. Wat de kwaliteit van de samenwerkingsafspraken is.

Regionale aanpak per 2011 WSNS SWV - VO externen REC ROC/AOC REC=regionaal expertise centrum ROC/AOC=uitstromende onderwijs Bij ‘externen’ zijn altijd gemeenten betrokken. Voorbeeld: In Twente wordt het geld dat uitgespaard wordt op het leerlingenvervoer, gebruikt voor huisvesting. Zoals bijvoorbeeld een aparte kamer voor remedial teaching. 1 loket + 1 indicatie- stelling + budgettair kader ouders

. . 1. Het speciale model 2. Het integratiemodel basis diepte breedte 1. Het speciale model . basis breedte diepte 2. Het integratiemodel basis breedte 3. Het inclusieve model Discussies die momenteel in Nederland worden gevoerd liggen op het gebied van: Hoe moeten de regio’s worden vormgegeven, Wat willen we. Wat kunnen we. Wat gaan we aan anderen vragen. Gesprekspartners in deze discussies zijn schoolbesturen. Het speciale model: basis-zorg omgeven door breedte-zorg (dyslexie, hoogbegaafden). Met diepte-zorg wordt het speciaalonderwijs bedoeld. Bij het integratiemodel wordt de basiszorg uitgebreid door leraren tools te geven. Almere pretendeert inclusief onderwijs te geven middels het project “gewoon anders”. De modelkeuze kan per regio verschillend zijn. Uit onderzoek blijkt dat de wensen van ouders met een zorgkind verschillend zijn: 50% zegt laat het kind op de reguliere basisschool 50% wil een rustige opvangplek voor het kind. Scholen met veel zorgleerlingen vragen zich af of ‘gewone’ leerlingen niet wegblijven. Uit onderzoek blijkt dat wat goed is voor een zorgleerling, goed is voor alle leerlingen. Tevens blijkt dat ‘gewone’ leerlingen beter presteren met zorgleerlingen in de klas. Berekend is dat 17 à 20% van alle leerlingen in Nederland een extra zorgbehoefte nodig hebben.

Invoeringsplan Passend onderwijs Kwaliteit Regulier Versterking handelingsbekwaamheid leraren Ondersteuning leraren in de klas Tijdelijke uitplaatsing leerlingen Overgangen: warme en koude overdracht Doelgroepenbeleid Passend onderwijs helpt de leraar met het uitvoeren van zijn/haar kerntaken. Bepaal als leraar welke opleiding je zou willen volgen. Onderwijsassistenten, conciërges komen terug. Tijdelijk uitplaatsing kan bijvoorbeeld een weekje ‘afkoelen’ zijn. Overgangen moeten vloeiend zijn. Geen kind op de wachtlijst of thuis. Warme overdracht: één op één overdracht. Koude overdracht: leerlingenvolgsysteem. Doelgroepenbeleid: protocol en informatiepunt dyslexie, netwerk autisme.

Kwaliteit S(B)O Kerndoelen Leerlingvolgsystemen Leerlijnen Leermiddelen taal, rekenen, soc. Competenties Kwaliteitszorginstrumenten Aanpak zeer zwakke scholen Specifieke scholing leraren Elektronische gegevensuitwisseling EKD, ELD, onderwijsnummer, Verwijsindex De kwaliteit van het speciaal basis onderwijs moet fors veranderen.

Het primaire proces Er is véél beweging Verbinden van kernprocessen is noodzaak vermijden van stapelen (overladenheid) duurzame verandering vergroten van verbeter- en verandercapaciteit

Verbindingen binnen het primaire proces Passend onderwijs visie Professionalisering Kwaliteit

Thema’s: Kwaliteitsagenda Primair Onderwijs Focus op taal en rekenen Opbrengsten en successen Leergemeenschappen Professionalisering (Rinnooy Kan) De kwaliteitsagenda is opgesteld door de staatssecretaris en heet “scholen van morgen”. - Door focus op taal en rekenen, komen leerlingen verder in het vervolgonderwijs. - Eigen successen vieren werkt erg motiverend.

Thema’s: Externe agenda’s Zorgadviesteams (ZAT’s) Centra voor Jeugd en gezin Ouderbetrokkenheid 0 tot 23 Zelfde basisprocessen Multidisciplinaire samenwerking Doorlopende onderwijs en zorgarrangementen Regionale netwerken Elke gemeente moet een centrum voor jeugd en gezin hebben. Ouderbetrokkenheid moet worden verhoogd.

Positie leraren Alle leerlingen onderwijs op maat bieden. Dus: Scholing; Ondersteuning in de klas; Betrokkenheid in de school; Betrokkenheid op regionaal niveau (bovenbestuurlijke medezeggenschap)

Voordelen voor ouders Zorgplicht: verschuiving van verantwoordelijkheid! Doorlopende leer- en zorglijn: geen kind tussen wet en wet! Verbinding zorgaanbieders thuis – school; Geen wirwar: één loket; Horizontale verantwoording; Door flexibel onderwijscontinuüm meer thuisnabij onderwijs

Positie van ouders Ouders in positie (collectief) ook in de regio Individuele ondersteuning door onderwijsconsulenten Landelijke geschillenregeling Vormen: Ouderraad; Oudersenaat; Ouderzetel in regionale stuurgroep; Themabijeenkomsten, coalitievorming, rechtstreekse betrokkenheid. De vormen zijn niet bepaald. Verschillende vormen zoals genoemd op de sheet zijn mogelijk. Ouderraad, oudersenaat, ouderzetel zijn op regionaal niveau. Themabijeenkomsten zijn op schoolniveau.

Succes! Jullie kunnen vandaag de agenda voor morgen bepalen! Je bent als ouder niet gebonden aan de regio waarin je woont. Je kan in een andere regio aankloppen voor onderwijs. De voorbeelden die zijn genoemd zijn met name van landelijke gebieden. Volgens Roger behoren de grote steden niet tot de 12 koplopers. Amsterdam wil één regio worden maar is hiervoor te groot. In Rotterdam is naar aanleiding van het maas-meisje affaire het project ‘ieder kind wint’ opgezet.