Verkeersveiligheid Ir Adriaan Walraad MBA Docent verkeersveiligheid NHTV Allround beleidsmedewerker mobiliteitsstrategie BRU Consultant Walraad Verkeersadvisering BV

...welkom!... Terugblik Vragen Programma van vandaag

Curatief: achteraf repareren wat niet deugt... Eenvoudig versus complex probleem Podoe Feiten, meningen, positioneren, oplossingsrichtingen, keuze, implementatie Elk complex probleem heeft een simpele oplossing...die niet werkt!

Van methode naar oplossing Vijfstapsmethode Wat zijn de objectieve feiten en omstandigheden? Wat is de interpretatie daarvan? Wat is de positionering van het probleem? Wat zijn de mogelijke oplossingsrichtingen? Wat is de voorgestane oplossing en hoe wordt die geimplementeerd?

preventief: voorkomen is beter dan genezen Verkeersveiligheidsaudit Risicokencijfers 100% handhaving Roodlichtnegatie Snelheid

aanpak De vier E’s De drie P’s Mens/voertuig/infrastructuur Education Enforcement Engineering Environment De drie P’s Push Pull Persuasion Mens/voertuig/infrastructuur Risicogroepen/-gedrag/-locaties

Samenhang Elke ontwikkeling of maatregel met gevolgen voor verkeer heeft gevolgen voor verkeersveiligheid; Soms grote gevolgen, soms kleine gevolgen; soms versterken gevolgen elkaar, soms heffen gevolgen elkaar op. Dus: niet iets technisch of iets met menselijke fouten alleen

Mobiliteit -gericht op politieke belang Model ‘gelaagdheid in bewegen’ Ontwikkeling (statisch) Exploitatie (dynamisch) Transactie/ interactie Exploitatie (dynamisch) Ontwikkeling (statisch) Ideëel: opinie /missie Waartoe? Wat betekent het? Ontwikkelen/ drieslag-leren Identiteit ter discussie Gevolgen voor mentaal denkrm. Mobiliteit -gericht op politieke belang (bewegings-) vrijheid Welvaart/ Welzijn Maatschappij Geloofssysteem Toegankelijk- heid Bereikbaar- heid Strategie: waarde Waarom? Wat doet het? Vernieuwen/ dubbelslag-leren Effectiviteit ter discussie Gevolgen voor prestatie-indic. Vervoer -gericht op het beleidseffect Activiteitbereik Wet Vidacovic Toegev.waarde Ontplooiing Groep/sociothoop Normen&waarden Vervoers- concepten Netwerk, knopen Tactisch: kwaliteit Hoe? Wat is het? Verbeteren/ enkelslag-leren Efficiency ter discussie Gevolgen voor kwaliteit Verkeer - gericht op het projectresultaat Activiteitlocatie dagindeling Verplaatsing/ Passage Individu Vaardigh.&beleving Voertuig Infra- structuur Operationeel: inspanning Wat? Waaruit is ‘t opgebouwd ? Harder werken, niet leren Uitvoering ter discussie Gevolgen voor bevlogenheid Beweging - gericht op het functioneren Activiteit tijdstip Tijdsduur, geld en moeite Statusonderkenning Gedrag&gemoed Voertuig- componenten Verkeers- techniek © walraad verkeersadvisering www.walraad.nl Vraagkant Aanbodkant Gedrag

Vertalen in een ontwerp Vormschoonheid- wel mooier niet functioneler Nutschoonheid-wel functioneel, niet mooier Soortschoonheid- relatief gezien Toekomstwaarde Modieus versus eigentijds ontwerp Financiele overwegingen

Gebruik en misbruik door ontwerper Ontwerp is gedelegeerde handeling Impliciet moreel oordeel Hoeveelheid groentijd Elke fietser x 5 meter Paaltjes altijd op de stoep... Metaforen stedebnbouwers Presenteren op juiste detailniveau Niet iedereen kan een tekening lezen

Gebruik en misbruik door de eindgebruiker Niet noodzakelijk beoogd om misbruik te maken Sommige snelheidsremmers nodigen uit tot harder rijden Gedrag Vaardigheidsniveau Regelniveau kennisniveau

Het verschil tussen oplossingen en lapmiddelen Een mooi ontwerp lost een structuurprobleem niet op Een mooi bordje in de berm lost een ontwerpfout op Dus: Gevaar weg Persoon weg Afschermen gevaar en persoon Pas dan: trainen

Design for error Waarnemen van de toestand van de omgeving Interpretatie van de waarneming Evaluatie van de interpretatie Beoogde doel van de handeling Intentie om te handelen met oog op doel Van intentie naar handeling Uitvoeren van handeling

Design for error Gebruik kennis van omgeving bij verkeersdeeln. Een helder ontwerp laat zich interpreteren Vereenvoudig en richt focus op juiste zaken Cultiveer randvoorwaarden of beperkingen Maak zichtbaar of voelbaar Design for error Begrijp oorzaken van fouten en elimineer ze Maak het mogelijk om ongedaan te maken Maak het makkelijk te herkennenwat er fout gaat als het fout gaat Verander je attitude ten opzichten van fouten Als dat niet werk: standaardiseer en train

De moraal Als iemand een fout maakt, dan is daar een goede reden voor Ontken fouten niet Straf fouten niet af Maak het maken van fouten mogelijk!

Ontwerp en verkeersveiligheid Ontwerper met visie op het ontwerp Ontwerp met impliciete moraal Gebruiker schat gebruik van ontwerp in

Ontwerp en verkeersveiligheid goed ontwerp/structurele oplossing versus lapmiddel Uitbannen gevaar Verminderen van gevaar Verwijderen persoon van gevaar Opleiding/training of waarschuwen voor gevaar

Generic Error Modelling (Reason) Vaardigheidsniveau Regelniveau Kennisniveau

Goed ontwerp Maakt zichtbaar wat de toestand van het systeem is en welke alternatieven voor handelen er zijn Heeft een goed achterliggend conceptueel model, met consistente representatie van handeling en de gevolgen van de handeling Geeft zicht op werking: de handeling en het gevolg ervan Continue en volledige feedback op handelen

Convoi exceptionelle

Wat is een verkeersveiligheidsaudit? 1/3 ...een geformaliseerde en gestandaardiseerde procedure... ...Om in verschillende fasen van het aanleggen of aanpassen van verkeers-infrastructuur... ...door een onafhankelijke beoordeling... ...de gevolgen voor verkeersveiligheid expliciet maken...

Wat is een verkeersveiligheidsaudit? 2/3 Verkeersveiligheidsproblemen al in een vroeg stadium onderkennen Op globale plannen (haalbaarheidsstudie, tracestudie, categoriseringsplan) Op globaal inrichtingsplan (schetsontwerp) Op een gedetailleerd ontwerp (bestek) Vlak voor (her)opening Enkele maanden na (her)opening Gecertificeerd auditor (expert) Geen opleiding voor beter ontwerpen Niet gaan ontwerpen, maar beoordelen

Wat is een verkeersveiligheidsaudit? 3/3 Verschil tussen audit en inspectie? Bestaande situatie: audit door iemand laten uitvoeren die onbevangen is (niet ter plekken bekend), op grond van tekeningen Maakt de gevolgen van ontwerpkeuzen expliciet Niet alleen negatief, maar ook positieve punten Budget van 10 a 40 uur, gemiddeld 25, verdient zich doorgaans terug

Essentiele onderdelen van een audit Officieel verzoek en opdrachtgever voor audit incontract met auditor(en) Auditoren stellen (alleen of samen) rapport op Opdrachtgever laat schriftelijk weten welke aanbevelingen worden overgenomen; besluitvorming

Categoriseringsplan, haalbaarheids-/tracestudie Omvang project, functie, samenstelling verkeer Ruimtelijke ordening, toekomstige onwikkeling Netwerkeffecten Functie in relatie tot verwacht gebruik Ligging infra tov belangrijke bestemmingen Aansluiting op bestaande wegennet Maaswijdte van wegcategorieen Continuiteit, ontwerpsnelheid, verkeer Aantal en type aansluitingen

Globaal ontwerp Consistente uitwerking categorisering (erf)toegangen, riool en andere diensten Dwarsprofiel horizontaal en verticaal allignement Kruispuntontwerp Positie/voorzieningen kwetsbare verkeersdeelnemers Positie/voorzieningen hulpdiensten en OV

Gedetailleerd ontwerp Consistente uitwerking globaal ontwerp Kruispuntontwerp, aansluiting erven Rijstrook/rijbaan/verhardingbreedte Type snelheidsremmende voorzieningen Belijning, markering en bebording Verlichting, zichtlijnen en zichtbaarheid Obstakelvrije zone/ afschermingsvoorzieningen Verkeersmanagement (werk in uitvoering) Objecten, bermbeveiliging, rijbaanscheiding Vormgeving voorzieningen langzaam verkeer

Voor de opening Verschillen tussen ontwerp en aanleg Verlichting, zichtlijnen en zichtbaarheid Voorzieningen voor langzaam verkeer Objecten, bermen, beveiliging Markering, rijrichtingscheiding Wegdek, stroefheid, contrast Drainering, landschappelijke inrichting, diensten Plaatsing en zichtbaarheid bebording en bebakening Verlichting

Na de opening Verkeersafwikkeling in de praktijk Verschillen tussen beoogd en geobserveerd gedrag

rapport Vragen zijn steeds hetzelfde Alle mogelijkheden benut voor optimale verkeersveiligheid? Geldt dat voor alle verkeersdeelnemers? Geldt dat onder alle omstandigheden? Aansprakelijkheid gelijk advieswerk 1e blad gestandaardiseerd Maximaal 4 pagina’s