De ontwikkeling naar zelfregulerend leren Twee verschillende interpretaties voor de onderwijspraktijk

Onderwijskundig Ontwerp & Advisering Wij zijn: Eefje Lagé & Linda Jakobs ILS ← afstudeeropdracht → ISBS Master studenten: Onderwijskundig Ontwerp & Advisering Universiteit Utrecht

Zelfregulerend leren cyclus Zimmerman, 2000

Van den Boom, Paas en Van Merriënboer, 2007

Naïve & Skilfull 3 fasen Naïve Skilfull Forethought Zimmerman, 1998 3 fasen Naïve Skilfull Forethought Algemene leerdoelen Georiënteerd op prestaties Lage self-efficacy Extrinsiek gemotiveerd Specifieke hiërachische doelen Georiënteerd op leren Hoge self-efficacy Intrinsiek gemotiveerd Performance Geen duidelijke focus Monitoren van prestaties Focus op leren Monitoren van leerproces Self-reflection Zelfevaluatie vermijden Slecht aanpassingsvermogen Falen toekennen aan persoonlijkheid Constante zelfevaluatie Goed aanpassingsvermogen Falen toekennen aan strategiegebruik en oefening

Dublin descriptoren Bachelor: Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Master: Bezit de leervaardigheden die hem of haar in staat stellen een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter.

Een Leerlijn Self-Regulated Learning Met het portfolio als hulpmiddel

Inhoud presentatie Eefje Probleemdefinitie Doelgroep en behoefte analyse Ten Steps to Complex Learning Stap 1: het domein en meest complexe leertaak Stap 2: sequenteren van taakklassen Stap 3: formuleren van doelen

Probleemdefinitie Focusgroep gesprekken Werkgroep opleidingsdidactiek Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Probleemdefinitie Focusgroep gesprekken Werkgroep opleidingsdidactiek Twee centrale vragen: 1. Erkennen docenten en studenten het probleem dat er onvoldoende eenheid is in de ontwikkeling van SRL? 2. Gaat het om een organisatorisch probleem of een ontwerp probleem? En kan een leerlijn SRL een oplossing bieden?

Probleemdefinitie Doordat er onvoldoende richtlijnen worden Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Probleemdefinitie Doordat er onvoldoende richtlijnen worden aangeboden voor docenten over de mate waarin zij sturing moeten geven en zelfregulatie van studenten mogen verwachten bij het werkplekleren, is er geen eenheid in de ontwikkeling van SRL bij studenten. Hierdoor kan het portfolio, als hulpmiddel voor de ontwikkeling van zelfregulerend leren, niet optimaal benut worden.

Doelgroep en behoefte analyse Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Doelgroep en behoefte analyse Doelgroep analyse: Gemêleerde groep: havo, mbo, propedeuse Kennis tekort rondom portfolio en SRL Behoefte analyse Onduidelijkheden over verwachtingen van de opleiding: voorbeelden Onvoldoende inzicht in persoonlijke leerdoelen: sturing/coaching Tijdsplanning en deadlines

Ten Steps to Complex Learning Van Merrienboer & Kirschner, 2007 Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Ten Steps to Complex Learning Van Merrienboer & Kirschner, 2007 Blueprint componentes Ten Steps Learning task 1. Design learning tasks 2. Sequence task classes 3. Set performance objectives Supportive information 4. Design supportive information 5. Analyze cognitive strategies 6. Analyze mental models Procedural information 7. Design procedural information 8. Analyze cognitive rules 9. Analyze prerequisite knowledge Part-task-practice 10. Design part-task-practice

Ten Steps to Complex Learning Van Merrienboer & Kirschner, 2007 Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Ten Steps to Complex Learning Van Merrienboer & Kirschner, 2007 4 taakklassen In ieder taakklasse neemt hulp en begeleiding af

Stap 1: het domein en meest complexe leertaak Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 1: het domein en meest complexe leertaak Interview met Subject Matter Expert

Stap 1: het domein en meest complexe leertaak Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 1: het domein en meest complexe leertaak Formulering meest complexe leertaak: plannen uitvoeren evalueren Bij volledige zelfregulatie kan de student alle activiteiten zelfstandig en op eigen initiatief uitvoeren. Sturing blijft echter plaatsvinden door planning (deadlines) en vragen als: ‘Heb je eraan gedacht rekening te houden met de mogelijkheden en beperkingen van de werkplek?’

Stap 2: sequenteren taakklassen Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 2: sequenteren taakklassen 1. Studenten geven gedurende de opleiding steeds meer invulling aan de LWT-en Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Volledig uitgewerkte LWT-en: SMART doel Beroepstaak Activiteiten Bronnen Criteria Aanpassen aan de context Mogelijkheden benutten en rekening houden met beperkingen Uit ruim assortiment LWT-en keizen bij persoonlijke leerdoelen Zelf LWT-en ontwerpen

Stap 2: sequenteren taakklassen Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 2: sequenteren taakklassen 2. Opvolgende nadruk op taak, context en persoonlijke aspecten Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Taak Context Persoonlijk Context Persoonlijk

Stap 2: sequenteren taakklassen Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 2: sequenteren taakklassen

Stap 2: sequenteren taakklassen Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 2: sequenteren taakklassen 3. Academische strategieën: van verkennen/oefenen tot bewust inzetten Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Strategieën verkennen / oefenen Strategieën kiezen die optimaal gebruik maken van de context Strategieën kiezen die passen bij persoonlijke voorkeuren Beheersing van scala aan strategieën en persoonlijke voorkeuren

Stap 3: Formuleren van doelen Inhoud Probleemdefinitie Doelgroep & behoefte analyse Ten Steps Stap 1: Domein & complexe leertaak Stap 2: Sequenteren taakklassen Stap 3: Formuleren van doelen Stap 3: Formuleren van doelen Voor ieder jaar zijn doelen: - oriënteren - plannen - monitoren - aanpassen - evalueren Leerdoelen: wat de student moet kunnen Productdoelen: rol van het portfolio 20Doelen laten ruimte voor interpretatie. SLB-ers moeten doelen vertalen naar de onderwijspraktijk

Stap 3: Formuleren van doelen

Inhoud presentatie Linda Probleemdefinitie ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten

Probleemdefinitie Gesprekken met management, studenten en docenten. Inhoud Probleemdefinitie Stageopdracht ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp Ontwikkeling 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten Probleemdefinitie Gesprekken met management, studenten en docenten. Management: Opbouw in ondersteuning bij ontwikkeling naar zelfsturing studenten kan verbeterd worden. Bloktrekkers schrijven onderwijs-eenheden elk vanuit eigen visie en ook tutoren handelen naar eigen visie op sturing en behoefte aan autonomie. Docenten: Studenten nemen soms weinig verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces. Docenten hebben soms het gevoel “alles draaiende te houden door zelf hard te werken en de zaken voor studenten te regelen” Studenten: Soms worden we ‘in het diepe gegooid’ en moeten we ‘zwemmen’ en later in de opleiding worden we weer ‘bij de hand genomen’.

Inhoud Probleemdefinitie Stageopdracht ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp Ontwikkeling 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten Opdracht Het ontwerp van een model met richtlijnen, toegespitst op het onderwijskundige concept en de didactische werkvormen, die in de opleiding SGM worden toegepast. In dit model wordt precies aangeven wat er binnen een onderwijseenheid in die betreffende periode van de opleiding aan strategieën moeten worden aangeboden, om het zelfregulerend leren van studenten te bevorderen.

ADDIE ontwerpmodel Analyses Inhoud Probleemdefinitie Stageopdracht ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp Ontwikkeling 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten ADDIE ontwerpmodel Analyses Behoefteanalyse, doelgroepanalyse, curriculumanalyse, domeinanalyse Ontwerp (Design) Relationeel ontwerp, 4C/ID, Vermunt dimensies van sturing Ontwikkeling (Development) 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten Implementatie Evaluatie

Doelgroep en curriculumanalyse Inhoud Probleemdefinitie Stageopdracht ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp Ontwikkeling 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten Doelgroep en curriculumanalyse Doelgroepanalyse Studenten: Vooral havisten, maar ook mbo’ers (doorstroom CIOS), dynamisch en energiek, eigen verantwoordelijkheid nog laag, motivatieprobleem Docenten: Veel inhoudelijke expertise vanuit vooropleiding (bewegingswetenschappen, organisatiewetenschappen), maar ook uit vorige beroep (organisatie-adviseur, onderzoeker, fysiotherapeut), weinig kennis van en ervaring in onderwijs en lesgeven Curriculumanalyse (geschreven curriculum) doorgaande lijn ontwikkeling zelfsturing blijkt inderdaad nauwelijks uit studiemateriaal, gebruik werkvormen willekeurig, tutorhandleidingen incompleet

Relationeel ontwerp Kessels, 1996 Inhoud Probleemdefinitie Stageopdracht ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp Ontwikkeling 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten Relationeel ontwerp De relationele benadering van een ontwerpproces is eigenlijk een soort van projectmanagement dat gezien kan worden: als een interpersoonlijk proces, dat de onderlinge verhoudingen regelt door bijvoorbeeld te zorgen dat de juiste mensen op de juiste manier bij het werk betrokken raken en door een stijl van samenwerken toe te passen die overeenkomt met de behoeften en voorkeuren van de betrokkenen. Met als doel een beter afgestemd ontwerp te maken en het implementieproces te bevorderen Kessels, 1996

5-stappenplan zelfsturing Inhoud Probleemdefinitie Stageopdracht ADDIE ontwerpmodel Doelgroep en curriculumanalyse Relationeel ontwerp Ontwikkeling 5-stappenplan ontwikkeling zelfsturing HBO studenten 5-stappenplan zelfsturing Vermunt, 1998 strakke sturing gedeelde sturing losse sturing ↓ ↓ ↓

Stap 1: strakke sturing

Stap 2: strakke sturing

Stap 3: gedeelde sturing

Stap 4: gedeelde sturing

Stap 5: losse sturing

Bedankt voor jullie aandacht! Vragen of opmerkingen?