Kwaliteitszorg in de HA-praktijk Inleiding De kwaliteitscirkel Kwaliteitsverbeterprojekten

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk Omdat van huisartsen wordt verwacht dat ze kwalitatief goede en doelmatige zorg leveren en dat ze verantwoording afleggen over de zorg die ze leveren implementatie van nieuwe ontwikkelingen vaak achterblijft bij de verwachtingen

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk ’is de continue en systematische aandacht die iedereen in een organisatie (zoals een ha-praktijk) besteedt aan het op peil houden en verder verbeteren van de kwaliteit van zorg’

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk Noodzaak / voorwaarde: De huisarts ontwikkelt beleid gericht op (continue) kwaliteitsverbetering  Beslissingen worden genomen op basis van gegevens over feitelijke zorg Er wordt een systematische aanpak gehanteerd Er wordt samengewerkt met betrokkenen Benodigde organisatorische aanpassingen worden gedaan

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk Aanbevelingen voor kwaliteitssysteem: Stel realistische doelen voor kwaliteit van zorg Stel prioriteiten t.a.v. onderwerpen voor kwaliteitsverbetering Maak een jaarplanning voor verbeteractiviteiten Voer beperkte, hanteerbare kwaliteitsverbeterprojecten uit Maak gebruik van kwaliteitsyclus + instrumentarium & technieken Benoem een kwaliteitscoördinator Houdt regelmatig kwaliteitsoverleg met betrokkenen Maak een (beknopt) jaarverslag

De kwaliteitscirkel Diagnostische fase Plan fase Implementatie fase Voorbeeld De kwaliteitscirkel Voormeting Analyseren van knelpunten Doelformulering en criteria Diagnostische fase Opstellen van plan voor verandering Plan fase Toespitsing en afbakening Selectie van een geschikt onderwerp Implementatie fase Invoeren van veranderingen Evaluatie bereikte resultaten Nameting

6) Opstellen van plan voor Voorbeeld De kwaliteitscirkel 5) Analyseren van knelpunten 4) Voormeting 3) Doelformulering en afbakening Diagnostische fase 6) Opstellen van plan voor verandering Plan fase 2) Toespitsing en afbakening 1) Selectie van een geschikt onderwerp Implementatie fase 7) Invoeren van veranderingen 9) Evaluatie bereikte resultaten 8) Nameting

De kwaliteitscirkel de planfase 1) Selectie van een geschikt onderwerp

1) Selectie van een geschikt onderwerp Twee categorieën onderwerpen: Gesignaleerde problemen in de praktijk - klachten van patiënten - afspraken die mislopen - gegevens die zoek raken - etc. Vernieuwingen die men wil invoeren - nieuwe NHG-standaard - verbeteringen ‘afgekeken’ in een andere praktijk - plannen vanuit de HAGRO - etc.

1) Selectie van een geschikt onderwerp NB! Niet alle onderwerpen zijn even geschikt Beschikbare tijd en middelen vaak beperkt  van belang: Relevantie  is er een concreet belang? Meetbaarheid  ‘t gaat om tastbare resultaten! Haalbaarheid  afbakening. In de tijd realiseerbaar.

1) Selectie van een geschikt onderwerp Afbakening. Overwegingen zijn: Afgrenzen populatie Afgrenzen consultfase Deelaspecten kiezen v/e bepaald beleid Welk te verwachten resultaat vs tijdsinvestering

1) Selectie van een geschikt onderwerp Valkuilen algemeen: Keuze op basis van hobbyisme i.p.v. analyse v. knelpunten Een te groot en te omvangrijk onderwerp Te vaag onderwerp met onvold. concretisering/afbakening Geen praktische vraag stellen, maar een wetenschappelijke Onderwerp richt zich op persoonlijk probleem Onderwerp waarbij bij voorbaat al vaststaat dat er met de conclusie weinig tot niets gedaan zal worden

1) Selectie van een geschikt onderwerp TIP: Na 1e brainstorming in praktijk vaak stortvloed aan verbetermogelijkheden  wijs niets af, maar maak een weloverwogen keuze combineer eventueel meerdere onderwerpen

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel de planfase 2) Toespitsing en afbakening

2) Toespitsing en afbakening TIP: Na 1e brainstorming in praktijk vaak stortvloed aan verbetermogelijkheden  wijs niets af, maar maak een weloverwogen keuze combineer eventueel meerdere onderwerpen

2) Toespitsing en afbakening TIP: Stel zorgvuldig vast op welke onderdelen/ aspecten van een onderwerp kwaliteits- verbetering zich specifiek zal richten  Die aspecten die het grootste rendement voor verbetering zullen opleveren Of beperking tot díe aspecten die voorwaarde zijn voor andere verbeteringen Voer probleemanalyse uit

2) Toespitsing en afbakening Probleemanalyse – methoden: Brainstormen Sterkte zwakte analyse Visgraatdiagram Stroomschema Histogram - paretogram

2) Toespitsing en afbakening Sterkte/zwakte analyse: Wat doen we goed / niet goed? Hoe belangrijk is datgene wat we wel/niet goed doen? zeer belangrijk consolideren! hoge prioriteit! -    slecht goed - - -  geen prioriteit mag ‘t iets minder? minder belangrijk

2) Toespitsing en afbakening Visgraatdiagram: Oorzaken van een probleem worden al brainstormend geordend in rubrieken persoon middelen PROBLEEM praktijk sociaal

2) Toespitsing en afbakening Visgraatdiagram - voorbeeld: persoon middelen dieet- probleem transportproblemen angst voor kritiek aan huis gebonden nut niet zien arts niet lastig vallen DM-patiënten komen niet op controle ontkenning ook contact met ZH stigmati- sering moeilijk afspraken maken problemen op het werk praktijk sociaal

2) Toespitsing en afbakening Stroomschema: ja werkt af Arts neemt op Arts bereik- baar ja werkt af Ass. neemt op nee Verbindt toch door werkt af Nee, nog bezig, geen tijd, afwezig laat terug bellen Arts belt terug werkt af

2) Toespitsing en afbakening Histogram (Paretogram )

2) Toespitsing en afbakening Paretogram (Histogram )

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel de planfase 3) Doelformulering en criteria

3) Doelformulering en criteria Richtlijnen, d.w.z. algemene uitspraken over gewenste zorg: NHG-standaard Andere landelijke consensus Afspraken o.g.v. consensus-discussie in de eigen praktijk

3) Doelformulering en criteria Hulpmiddelen om het nagestreefde doel zo concreet en meetbaar mogelijk te maken: Indicatoren (concreet meetbare aspecten van zorg) Criteria (wat is wel/niet acceptabel?) Praktijkdoel (welk nivo wil men bereiken?)

3) Doelformulering en criteria Valkuil: Verwarring tussen doel en middel  doel dient altijd een verbetering van zorg te betreffen en ook als verbetering van zorg meetbaar te zijn Voorbeeld: ‘het maken van een praktijkfolder’ is een middel en geen doel op zichzelf.

3) Doelformulering en criteria TIP: Denk aan ‘SMART’: Specifiek: goed afgebakend onderwerp Meetbaar: kwantitatief meetbaar Acceptabel: iedereen vindt het een goed idee Relevant: inspanning vs winst = positief Tijdgebonden: er is een tijdlimiet Hulpvragen: Wat willen we veranderen? Waaraan kunnen we aflezen dat het daadwerkelijk verbetering geeft?

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel: de diagnostische fase 4) Voormeting

4) Voormeting Valkuil: Verkeerd inschatten wat we feitelijk doen!  meten = (z)weten  idealiter: continue systematische gegevensverzameling

4) Voormeting Methoden voor gegevensverzameling Zelfregistratie Gecomputeriseerde registratie Kaartenbakonderzoek Observatie in de spreekkamer Analyse videobeelden Praktijkobservatie Patiënten enquête Gegevens verzekeraar Gegevens apotheek NB.: validiteit, betrouwbaarheid en praktische toepasbaarheid!

4) Voormeting TIP: Meet alleen datgene wat je hebt afgesproken in de doelen en niets meer (zonde v/d tijd!) Neem de tijd voor het vaststellen van de meting (voorkomt teleurstelling achteraf)

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel: de diagnostische fase 5) Analyseren van knelpunten

5) Analyseren van knelpunten Vergelijk verzamelde gegevens met gestelde doelen Analyseer waarom het nagestreefde doel binnen het huidige beleid niet is bereikt  knelpunten Gebruik eventueel hulpmiddelen als histo-paretogram voor verdere analyse en presentatie

5) Analyseren van knelpunten TIP: Indien een nieuw proces wordt ingevoerd: gebruik je energie om precies te formuleren wat in het nieuwe proces bewerkstelligd moet worden (bijvoorbeeld bij invoering nieuwe procedures, protocollen, vaardigheden enz.)

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel: de diagnostische fase 6) Opstellen van een plan voor verandering

6) Opstellen van een plan voor verandering Opstellen nieuwe afspraken, maken van een nieuw protocol enz. Valkuil: hiermee volstaan!!!  schenk veel aandacht aan de voorwaarden voor toepassing (bijscholing, aanschaf nieuwe middelen, opzetten v/e remindersysteem e.d.) Stel vast wanneer de resultaten opnieuw gemeten zullen worden

6) Opstellen van een plan voor verandering TIP: Maak een flowchart van het nieuwe proces Bezie je knelpunten in de flowchart  probeer deze op te lossen voor invoering Visgraatdiagram is óók te gebruiken bij het opstellen v/e veranderplan  probleem = kop en oorzaken = graten

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel de implementatiefase 7) Invoeren van veranderingen

7) Invoeren van veranderingen Valkuil: aan de slag gaan en pas weer op het project terugkomen op het moment van de evaluatie Dus: kom regelmatig met alle betrokkenen terug op de vorderingen  ter motivatie ter herinnering aan de gemaakte afspraken teneinde knelpunten bij de invoering zo vroeg mogelijk op te sporen

7) Invoeren van veranderingen TIP: Maak altijd een implementatieplan  Wat heb je nodig om je werk (dit nieuwe proces) goed uit te voeren? en Hoe kan ik je helpen je werk goed uit te voeren? Antwoorden = materialen nodig voor implementatie

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel de implementatiefase 8) Nameting

8) Nameting Zie 4) Voormeting betreft immers een herhaalde meting!

8) Nameting TIP: Ga er vanuit dat je vaker zult willen cq moeten meten  houdt de meting beperkt en toegespitst op datgene wat je voor het bereiken van de doelstelling moet weten

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

De kwaliteitscirkel de implementatiefase 9) Evaluatie bereikte resultaten

9) Evaluatie bereikte resultaten Vergelijk gegevens van begin- en eindmeting (stap 8 en stap 4) Is het nagestreefde praktijkdoel behaald? Wat wel en wat niet? Welke factoren hebben hierbij een rol gespeeld?

9) Evaluatie bereikte resultaten TIP 1: Herhaal de procesevaluatie  Is gedaan wat is afgesproken? Welke investering in tijd en moeite hebben wij gepleegd Wat zijn de problemen geweest in het uitvoeren van afspraken?

9) Evaluatie bereikte resultaten TIP 2: Presenteer gegevens zoveel mogelijk in grafieken. (deze zijn nl. sneller leesbaar dan tabellen)

De kwaliteitscirkel Om terug te gaan naar de kwaliteitscirkel dubbelklik op de blauwe cirkel 

Kwaliteitszorg in de HA-praktijk EINDE