4/4/2017 Participatieve benadering in Masterplan Zorg voor de Toekomst 23 Juni 2011 Prof Inge Hutter FRW RUG Prof Marian Verkerk UMCG

Een aantal observaties…… In de zorg wordt vooral over en voor de patiënt/cliënt/burger gedacht. In dat denken wordt de patiënt/cliënt/burger vooral voorgesteld als een rationeel denkende en vrije keuzemaker In veel innovatiestudies wordt veronachtzaamd het feit dat De relevantie en waarde van een interventie of technologie verschillend uitpakt voor verschillende betrokkenen ‘ziekte’, ‘welzijn’, ‘oud-zijn’ ook waardegeladen concepten

In innovation studies it has been demonstrated that many new technologies or devices are not used, wrongly used or even rejected when the fit with the every day life of users –in terms of efficacy and ethics - is not considered (Blume, 1999; Dijcks, et al. 2006; Oudshoorn & Pinch 2003).

Een participatieve benadering betekent… Centraal staat het perspectief van burgers over hun eigen gezondheid en welzijn, over ouder worden en hoe die zijn ingebed in hun sociaaleconomische en culturele achtergronden. Niet voor of over, maar met de burger De burger als ook emotioneel, betekenisgevend en relationeel subject De kennis over die burger is dus altijd gesitueerd en betekenisgeladen (‘de oudere’ bestaat niet) Geen priviligering van geïnstitutionaliseerde, sociaal wetenschappelijke kennis Uiterst kritisch ten aanzien van idealiseren die voorbij gaan aan de sociale werkelijkheid ( ‘iedereen vindt ‘zelfredzaamheid’ van belang’) Is kritisch ten aanzien van benaderingen die het perspectief van waaruit wordt gekeken of gekend niet ook zelf bereflecteerd ( ‘ wie’ kent of ‘wie’ spreekt hier?) Begint van ‘onderop’ en van ‘ binnenuit’.

Principes van onze participatieve benadering Centraal altijd: de burger, de gemeenschap De ‘stemmen’ van mensen zelf; zoals ze leven in hun omgeving: fysiek, economisch, sociaal, cultureel, politiek … Aanname: Mensen hebben redenen om zich te gedragen zoals ze zich gedragen Mensen hebben kennis, opvattingen!! Niet perse dezelfde als biomedische model Kennis wordt gemaakt, is aanwezig, overal in de samenleving Wij vooral te weten komen, via kwalitatief onderzoek interviews, Focus Groep Discussies, participerende observatie

Participatieve benadering in onderzoek expliciet gericht op sociale verbetering/verandering (actie) niet alleen onderzoek, ook toepassing/interventie uitgevoerd MET i.p.v. op/over mensen: participatie bijv. gezamenlijk bepalen van de onderzoeksvraag Regulatieve Cyclus Van Strien (1986)

Uitgangspunt 5 actielijnen Leefstijlinterventies & preventie Zorg dichtbij Inspelen op de veranderende zorgvraag d.m.v. technologie en samenwerking Participatie Meten is weten

1. Participatie Binnen HAPS (demografie, sociologie RUG; epidemiologie UMCG), per 1-9-2011: 1. Promovendus Participatieve benadering, Zorg Dichtbij, ouderen; Linden Douma 2. Promovendus feeding behaviour, participatieve benadering leefstijl, jongeren, ouderen, vandaag bekend Begeleiding: IH, Louise Meijering, Hinke Haisma, Ajay Bailey; binnen HAPS netwerk

1. Participatie Binnen Masterplan, kan ook er naast, vergelijking Perspectief burgers in context, onderzoek (well-being, cultuur, ‘home making’, zelf-regie); breder dan clienten alleen, ook leefomgeving etc Interactie resultaten professionals, beleidsmakers vertalen stemmen naar beleid*, zorg Documenteren van processen* ZvT Monitoren Identifatie best practices*, bewijs verzamelen Evaluatie: kwalitatief

2. Actielijn ‘zorg dichtbij’ (Marieke) Doel: Gebruik zorg op afstand bevorderen Aanpak: ervaring opdoen en kennis verzamelen Start opzet gezamenlijke webportal zorg- en welzijn in NO-Gr. startpagina gereed behoefte-onderzoek doen onder cliënt, patiënt en medewerkers. Focus op diabetes en hartfalen. ontwikkelingen in het aanbod? waar brengt samenwerking meerwaarde? Meerdere pilots bij aangesloten organisaties (Rehab 4 life, screen to screen bij Oosterlengte/Zorggroep Meander) Overzicht aanbod Zorg Dichtbij toepassingen in beeld brengen op Noord Nederlandse schaal

Zorg diensten Welzijns diensten Persoonlijk maken net als apps

Voorbeeld participatie Zorg Dichtbij Onderzoek perscepties, behoefte burgers Ethnografie, interviews, documenteren Overzicht van zorg, bijv. Link leggen naar zorg, professionals ..... Documenteren regie-groep: hoe tot keuze e-health gekomen? Sleutelinformanten onderzoek, process Documenteren bijeenkomst huisartsen ... Verschillende perspectieven .... Interactie Documenteren: best practices ......

Link met andere initiatieven Onderzoeksprojecten NNed: Rehab4Life (onderzoeker: Linden Douma) De Hoven, Zorg zonder Regels (Miriam Klaassens, Louise Meijering) Veltspaat Vinkhuizen (Louise Meijering, Bettina van Hoven) borstvoeding Winschoten (Betty Oosterhoff) Onderzoeksprogramma RUG-UMCG HAPS NPO

5. Meten is weten Participatieve benadering rode draad Zie andere presentatie Ontwikkeling training workshop Participatieve Benadering in Gezondheid en Ageing (binnen HAPS)

5. Meten is weten Trekker(s): Marieke, RUG & UMCG Brainstorm groep tot nu toe (Erik Buskens, Daan Bultje, IH, Marieke, Karin) Doel: Monitoren masterprogramma en actielijnen afzonderlijk In kaart brengen resultaten Focus op Zorg Dichtbij ( behoeften patienten, clienten en zorgprofesionals) en preventie (bereiken jongeren)

Meten is weten Betrokkenheid verschillende partijen Participatie is rode draad Per actielijn: Meten is weten Vragen: verschillende partners

Meten is Weten Kwantitatieve ‘o-meting’ Bestaande data en informatie: GGD, CMO, Lifelines ... Bijv Zorg Dichtbij: diabetes en hartfalen, prevalentie, doelgroepen, achtergronden, zorgpaden etc PLUS Kwalitatieve deelonderwerpen Focus Groepen of Interviews behoeften clienten / burgers zelf

Voorstel Trekker: Masterplan Kwantitatieve 0 meting Vragen uitvoer partners: CMO, KKNN ... Kwalitatieve deelonderwerpen Vragen uitvoer partners: Zorgbelang, CMO ... Inbedding in verschillende kennisinstellingen Nned Trainingen, workshop (participatieve benadering, kwalitatief): RIQSHA (RUG-Hanze), UMCG Meedenkgroepen: RUG-UMCG, regiegroep