Suïcidepreventie Amsterdam drs. Lyna Polikar Coördinator http://www.ggd.amsterdam.nl/suicidepreventie  

Aanleiding voor het project Suïcidepreventie is een van de doelstellingen van WHO. Suïcidepreventie is een van de speerpunten van het lokaal gezondheidsbeleid. In navolging van het beleidsadvies over suïcidepreventie dat eind 2007 is uitgebracht door het Trimbos-instituut.

Doelstellingen van het project Verminderen van het aantal suïcides en suïcidepogingen in Amsterdam. Inventarisatie van de lacunes en knelpunten in het zorgaanbod en eventuele problemen bij verwijzing. Opbouwen van lokale netwerken rondom suïcidepreventie.

Zelfdoding in Nederland (2011: 1647)

Aantal zelfdodingen in Amsterdam (CBS) (2011: 106)

Vier peilers van het project Gatekeeperstraining: een training in het herkennen en bespreekbaar maken van suïcidaliteit Toeleiding nazorg suïcidepogers Gevarieerd zorgaanbod voor nabestaanden Beperken toegang tot dodelijke middelen

Gatekeeperstraining een training in het vroeg herkennen en bespreekbaar maken van suïcidaliteit voor professionals of vrijwilligers 14 trainers van verschillende GGZ-instellingen (InGest, Arkin en i-psy) inzetbaar 45 trainingen gegeven en 530 gatekeepers getraind reacties deelnemers zeer positief Toeleiding nazorg suïcidepogers: inzet van een casemanager voor actieve benadering Gevarieerd zorgaanbod voor nabestaanden Beperken toegang tot dodelijke middelen: monitoren van risicovolle locaties en methoden van suïcide Meer informatie op: http://www.gezond.amsterdam.nl/suicidepreventie 7 7 7

Gatekeeperstraining gebaseerd op het QPR-model Knox et al (2003) QPR staat voor de drie hoofdtaken van de gatekeepers: 1. Question: empathisch vragen naar suïcidaal gedrag. Zo specifiek en concreet mogelijk uitvragen van zowel het feitelijke verloop als ook de achterliggende pijn en ambivalentie. 2. Persuade: motiveren om hulp te zoeken. Hier gaat het om het maken van contact en het bieden van ruimte voor de tegenstrijdige gevoelens en gedachten. Zo ontstaat er een basis voor verandering. 3. Refer: Gatekeepers moeten goed op de hoogte zijn wanneer en hoe te verwijzen naar gespecialiseerde hulp. * Meer informatie in het boek “Suïcidepreventie in de praktijk” van A. Kerkhof & B van Luyn.(2010). Hoofdstuk 18.

Wat leer je tijdens de gatekeeperstraining? signalen van suïcidaliteit herkennen contact maken en het onderwerp bespreekbaar maken inzicht krijgen in de wanhoop van mensen met een doodswens vaardigheden worden geoefend in rollenspelen tussen tweetallen informatie over wanneer en waar je naar toe kunt verwijzen http://www.ggd.amsterdam.nl/suicidepreventie  

Effecten van de training Uit onderzoek blijkt dat door gatekeeperstrainingen vooral de kennis van suïcidaliteit en de vaardigheden om daarmee om te gaan toenemen. Dat geeft gatekeepers meer vertrouwen in de eigen effectiviteit om in gesprek te gaan met suïcidale mensen, met als gevolg dat ze eerder en beter contact maken met mensen over hun suïcidale gedrag en hun wanhoop**. ** Keller,et al. (2009). Tenessee lives count: statewide gatekeepertraining for youth suicide prevention. Professional Psychology- Research & Practice, 40 (2), 126-133. ** Wyman, P. A. et al. (2008). Randomized trial of a gatekeeper program for suicide prevention: 1-year impact on secondary school staff. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 76(1), 104-115.

Getrainde groepen gatekeepers Streetcornerwork Bewoneradviseurs achter de Voordeur Aanpak: 2 groepen Studentendecanen: 2 groepen Maatschappelijk dienstverlening: 5 groepen (maatschappelijk werkers en schuldhulpverleners) Schoolverpleegkundigen en schoolartsen: 3 groepen VO schoolcoördinatoren: 2 groepen Slachtofferhulp: 2 groepen Maatschappelijk opvang Hulpverleners van Prostitutie en Gezondheidscentrum Meldpunt Zorg en Overlast en loket Zorg en Samenleven: 3 groepen (Meldpunt Zorg en Overlast Zuid en Zuidoost, Meldpunt Zorg en Overlast Oost, Buurtregisseurs Oost, Breed Sociaal Loket West)

Getrainde groepen gatekeepers Politiehulpverleners DWI medewerkers: 11 groepen Maatschappelijke dienstverlening: (maatschappelijk werkers en schuldhulpverleners) Vrijwilligers Surinaamse gemeenschap Ambulante begeleiders van Heliomare: begeleiders van mensen met een lichamelijke of meervoudige beperking, een chronische ziekte, een autismespectrumstoornis of niet-aangeboren hersenletsel: 2 groepen Forensisch verpleegkundigen GGD Medewerkers Vriendendiensten Amsterdam: 2 groepen Studenten SPH in dienst van Vriendendiensten Amsterdam Vrijwilligers van Vriendendiensten Amsterdam Hulpverleners van Vangnet en Advies

Evaluatie van de effectiviteit en kosteneffectiviteit van de trainingen GPS ( Gatekeepers en de preventie van suïcide) Een grootschalig project, gefinancierd door ZonMw, samenwerking tussen - de Vrije Universiteit Amsterdam - het Trimbos-instituut - GGZ Friesland - GGD Amsterdam

Nazorg voor suïcidepogers voor mensen die na een zelfmoordpoging opgenomen worden bij de Spoedeisende Eerste Hulp inzet van een casemanager om mensen te motiveren naar de hulpverlening te gaan pilot in samenwerking met het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis uitbreiding naar een tweede ziekenhuis in Amsterdam

Voor wie? Doelgroep zijn personen die een zelfmoordpoging gedaan hebben en opgenomen zijn op een SEH - ze zijn niet actueel in contact met GGZ of verslavingszorg of - ze zijn wel in zorg, maar bij de consultatieve dienst bestaan twijfels over continuïteit van deze zorg - personen waarbij de SEH opname wordt gevolgd door een PAAZ opname, worden uitgesloten.

Procedure casemanagement Selectie op basis van vragenlijst, T1 Extra nazorg geadviseerd door de consultatieve dienst Na een toestemming wordt de persoon aangemeld bij de GGD Telefonisch of face-to-face contact Eindpunt van het casemanagement is in principe het moment waarin de nazorg gerealiseerd is.

Gevarieerd zorgaanbod voor nabestaanden gericht op nabestaanden en naasten van suïcidanten samenwerking tussen zorgaanbieders en lotgenotenorganisaties varieert van telefonisch of mailcontact met een hulpverlener tot praatgroepen Groepen van PuntP (Arkin) en van Prezens (GGZ inGeest) 113 online Folder Rouw na zelfdoding: overzicht van het hulpaanbod in Amsterdam: http://www.ggd.amsterdam.nl/suicidepreventie   17 17 17

Beperken toegang tot dodelijke middelen monitoren van registraties van de forensische geneeskunde in beeld brengen van risicovolle locaties en middelen Het geven van advies over mogelijke veiligheidsmaatregelen aan relevante partijen 18 18 18

Methode van suïcide NL vs. werkgebied GGD Amsterdam