HEDENDAAGSE SOCIOLOGISCHE THEORIEËN McDONALDISERING VAN VOEDSEL SPORT POLITIEK ONDERWIJS ? WOUT ULTEE HEDENDAAGSE SOCIOLOGISCHE THEORIEËN 14 DECEMBER 2010

THE McDONALDIZATION OF SOCIETY 1993 JURGEN RITZER THE McDONALDIZATION OF SOCIETY 1993 KAN ER McDONALDISERING ZIJN IN EEN LAND ZONDER McDONALD’S ? EN ZONDER KENTUCKY FRIED CHICKEN ?

WANT McDONALDISERING STAAT VOOR EFFICIENCY BEREKENBAARHEID JA, WANT McDONALDISERING STAAT VOOR EFFICIENCY BEREKENBAARHEID VOORSPELBAARHEID CONTROLE BIJ DE VERKOOP VAN GOEDEREN IN EEN SAMENLEVING EN ER ZIJN MEER GOEDEREN DAN HAMBURGERS EN KIPKLUIFJES

RITZERS BOEK GEEFT EEN TIJDDIAGNOSE HET POSTULEERT EEN TREND EN IS DAARMEE BESCHRIJVEND EN NOG NIET VERKLAREND HET BOEK WORDT VERKLAREND ALS DE WEDIJVER OP DE VRIJE MARKT ALS OORZAAK VAN DE TREND WORDT AANGEWEZEN LEIDRAAD : MEER OORZAKEN DAN ALLEEN DE MARKT ?

EEN ZAAK MET ELK HALF JAAR EEN NIEUW PRODUCT McDONALDISEERT McDONALD’S NOG STEEDS? EEN ZAAK MET ELK HALF JAAR EEN NIEUW PRODUCT WORDT MINDER VOORSPELBAAR OMDAT UIT EFFICIENCY OOK GOEDEREN UIT HET ASSORTIMENT VERDWIJNEN

McDONALDISERING IS EEN KWESTIE VAN GRAAD HET IS OOK GEEN EENVORMIG VERSCHIJNSEL MAAR ALS EEN DIAMANT MET MEERDERE FACETTEN : DE VOORSPELBAARHEID KAN AFNEMEN EN DE BEREKENBAARHEID KAN TEGELIJKERTIJD TOENEMEN

ER ZIJN OOK TEGENBEWEGINGEN BIJ DE VOORTBRENGING VAN VOEDSEL BEHALVE DAT HET AANTAL VREETTENTEN TOENEEMT NEEMT HET AANTAL STERRESTAURANTS TOE : SLOW FOOD BEWEGING VALT TE VERWACHTEN ALS DE INKOMENSVERSCHILLEN TOENEMEN

DE McDONALDISERINGSVRAAG MOET NIET WORDEN GESTELD OP HET NIVEAU VAN EETGELEGENHEDEN MAAR OP HET NIVEAU VAN DE ETENDE PERSONEN

DE FRANS-FOLKVORD-HYPOTHESE 2008 : ER IS McDONALDISERING IN DE TENNISSPORT NIET ALLEEN McDONALDISERING BIJ DE VOORTBRENGING VAN GOEDEREN OOK BIJ HET VERLENEN VAN DIENSTEN

AANWIJZING VOOR McDONALDISERING IN DE TENNISSPORT : TERWIJL SPANNING EENS MIN OF MEER TOEVALLIG WAS EN SOMS TIJDENS EEN WEDSTRIJD NIET VOORKWAM DOOR SPELREGELWIJZIGINGEN NU IN MEER TENNISWEDSTRIJDEN SPANNING DUS : VOORSPELBAARHEID VAN HET ONVOORSPELBARE ( = SPANNING )

DE DUUR VAN EEN TENNISWEDSTRIJD IS NOG ALTIJD ONVOORSPELBAAR ULTEE’S ARGUMENT TEGEN DE FRANS-VOLKVORD-HYPOTHESE DAT OOK TENNIS McDONALDISEERT : DE DUUR VAN EEN TENNISWEDSTRIJD IS NOG ALTIJD ONVOORSPELBAAR TERWIJL VOETBAL TWEE KEER DRIE KWARTIER DUURT

FOLKVORD’S ANTI-KRITIEK : TENNISWEDSTRIJDEN ZIJN MINDER IN LENGTE GAAN VERSCHILLEN EN DE FOLKVORD-VOORSPELLING : IN DE KOMENDE TIEN JAAR ZAL DE DUUR VAN TENNISWEDSTRIJDEN NOG MEER WORDEN GESTANDAARDISEERD

EN DAT PROCES HEEFT OOK BIJ TENNIS HET EINDPUNT NOG NIET BEREIKT McDONALISERISERING IS EEN GRADUEEL PROCES EN DAT PROCES HEEFT OOK BIJ TENNIS HET EINDPUNT NOG NIET BEREIKT

DE RATIONELE HANDELINGEN VAN AFZONDERLIJKE PRODUCENTEN RITZER : DE RATIONELE HANDELINGEN VAN AFZONDERLIJKE PRODUCENTEN HEBBEN VOOR DE SAMENLEVING IRRATIONELE GEVOLGEN IN TERMEN VAN DE SWAANS WELVAARTSTHEORIE ( SAMUELSON’S THEORIE VAN COLLECTIEVE GOEDEREN ) : NEGATIEVE EXTERNE EFFECTEN

DE McDONALISERING IN DE ENGE ZIN VAN HET WOORD ULTEE’S HYPOTHESE : DE McDONALISERING IN DE ENGE ZIN VAN HET WOORD HEEFT ALS NEGATIEF EXTERN EFFECT DE VERDIKKING VAN DE BEVOLKING VAN EEN LAND

MAARTEN-POSTMA-TEGENWERPING : BODY-MASS-INDEX GEEN GOED MEETINSTRUMENT WANT SPIERENKERELS EEN TE HOGE BMI MEREL-VAN-OMMEN-TEGENWERPING : MENSEN WORDEN NIET DIKKER DOOR MEER ETEN ALS GEVOLG VAN McDONALDISERING , MAAR DOOR MINDER TE BEWEGEN EN DOOR VERSCHUIVING VAN LICHAMELIJK INSPANNENDE HANDARBEID NAAR OP Z’N HOOGST GEESTELIJK INSPANNENDE HOOFDARBEID

FRANS-FOLKVORD-AANSCHERPING : MARGRIET-VAN-HEK-GENERALISATIE : LIBERALISERING IN HET ALGEMEEN DRAAGT BIJ AAN VERDIKKING FRANS-FOLKVORD-AANSCHERPING : McDONALDISERING BETEKENT DAT MENSEN TUSSEN ALLES KUNNEN KIEZEN BEHALVE TUSSEN GEZOND EN ONGEZOND ETEN

McDONALDISERING IN DE POLITIEK ? MANUEL CASTELLS THE POWER OF IDENTITY 1997

CASTELLS’ LOGICA-VAN-DE-MEDIA HYPOTHESE : IN DE WEDIJVER TUSSEN DE MASSAMEDIA ZIJN DE HANDELINGEN VAN ELK AFZONDERLIJK MEDIUM RATIONEEL, MAAR BIJ ELKAAR HEBBEN ZE NEGATIEVE EXTERNE EFFECTEN WELKE ZIJN DIE ONBEDOELDE IRRATIONELE MACROGEVOLGEN VAN DE WEDIJVER TUSSEN DE MEDIA?

IN NEDERLANDSE TERMEN : DE VRAAG DIE CASTELLS UITEINDELIJK WIL BEANTWOORDEN IS DE VRAAG NAAR DE NEERGANG VAN TRADITONEEL LINKSE EN TRADITIONEEL RECHTSE PARTIJEN SINDS DE OLIECRISES VAN DE JAREN 1970 IN NEDERLANDSE TERMEN : DE OPKOMST VAN GROEN-LINKS EN SP LINKS NAAST DE PvdA EN DE OPKOMST VAN DE LPF , PVV EN TON NAAST DE VVD EN HET CDA DE DESBETREFFENDE TRENDVRAAG BEANTWOORDT CASTELLS MET FIGUUR 6.4 OP BLZ. 347

VOORLOPER VAN DE TABEL VAN CASTELLS THE DECLINE OF CLASS VOTING Seymour Martin LIPSET POLITICAL MAN REVISED EDITION 1981 p. 505 : THE DECLINE OF CLASS VOTING

CASTELLS 1997 p. 347 Niet uit verkiezingsenquêtes (zoals Lipsets figuur) Maar uit de krant

AANLOOPJES TOT CASTELLS’ ANTWOORD : BLZ. 312 THIS FRAMING OF POLITICS BY THEIR CAPTURE IN THE SPACE OF THE MEDIA … IMPACTS NOT ONLY ELECTIONS, BUT POLITICAL ORGANIZATION, DECISION-MAKING, AND GOVERNANCE, UTIMATELY MODIFYING THE NATURE OF THE RELATION BETWEEN STATE AND SOCIETY DIT IS EEN ONVOLGROEIDE UITSPRAAK

ALS HET AANTAL SOORTEN MASSAMEDIA TOENEEMT HET ALS-GEDEELTE VAN CASTELLS’ UITSPRAKEN HEEFT BETREKKING OP VERANDERINGEN IN DE MEDIA : ALS HET AANTAL SOORTEN MASSAMEDIA TOENEEMT EN ALGEMENER : ALS DE WEDIJVER TUSSEN MEDIA STIJGT, DAN …

EERST KRANT EN WEEKBLAD DAN RADIO DAN TELEVISIE DAN MEER TV ZENDERS MEDIA : EERST KRANT EN WEEKBLAD DAN RADIO DAN TELEVISIE DAN MEER TV ZENDERS (VERGELIJK FIGUUR 6.1 OP BLZ. 315) VOOR NEDERLAND TOEVOEGEN : NA DE VERZUILDE PUBLIEKE TELEVISIE MET DE KOMST VAN ‘DE KABEL’ DE COMMERCIËLE ZENDERS

BLZ. 317 : ‘LOGICA VAN HET MEDIA SYSTEEM’ BLZ. 321 : DE TERM STAAT VOOR WEDIJVER EN HAAR GEVOLGEN TO UNDERSTAND THE FRAMING OF POLITICS BY THE LOGIC OF THE MEDIA WE MUST REFER TO THE OVERARCHING PRINCIPLES GOVERNING THE NEWS MEDIA: THE RACE FOR AUDIENCE RATINGS, IN COMPETITION WITH ENTERTAINMENT ; THE NECESSARY DETACHMENT FROM POLITICS, TO INDUCE CREDIBILITY MAAR DIT IS NOG STEEDS EEN ONVOLGROEIDE UITSPRAAK, WANT DE CONSEQUENTIES WORDEN NOG NIET DUIDELIJK OMSCHREVEN

MAAR HEEFT DIE UITSPRAAK BETREKKING OP BLZ. 337 SCANDAL POLITICS IS THE WEAPON OF CHOICE OF STRUGGLE AND COMPETITION IN INFORMATIONAL POLITICS MAAR HEEFT DIE UITSPRAAK BETREKKING OP ZOWEL DE UITKOMST VAN VERKIEZINGEN ALS DE POLITIEKE ORGANISATIE, ALS HET VELLEN VAN POLITIEKE BESLISSINGEN, ALS DE WIJZE VAN REGEREN EN DE AARD VAN DE SAMENHANG TUSSEN STAAT EN SAMENLEVING? UITSPRAAK NOG STEEDS ONVOLGROEID

VOOR DEZE BIJEENKOMST: FORMULEER ONDER VERWIJZING NAAR PASSAGES IN CASTELL’S BETOOG EEN UITSPRAAK DIE IN HET DAN-GEDEELTE NAAR AL DEZE ZAKEN VERWIJST EN DIE INFORMATIEF IS

EEN VOLGROEIDE, FALSIFIEERBARE EN INFORMATIEVE UITSPRAAK : EEN STERKERE WEDIJVER OM DE GUNST VAN LEZERS, LUISTERAARS EN KIJKERS TEZAMEN MET HUN VOORKEUR VOOR VERMAAK BOVEN NIEUWS EN DE AFSTANDELIJKHEID DIE MEDIA IN ACHT NEMEN OM GELOOFWAARDIG TE ZIJN HEBBEN ALS GEVOLG DAT NIEUWS WORDT VEREENVOUDIGD TOT TWEE OPTIES, DAT POLITIEKE STELLINGEN WORDEN VEREENVOUDIGD TOT VOOR – TEGEN DAT NIEUWE PARTIJEN EN NIEUWE POLITICI MEER ZENDTIJD KRIJGEN DAT MINDER OVER POLITIEKE STELLINGEN WORDT GEZEGD EN MEER OVER POLITIEKE PERSONEN EN DAT KWESTIES OVER HET HANDELEN VAN POLITICI TOT CORRUPTIESCHANDALEN WORDEN OPGEBLAZEN

WAREN ( ZIJN ) ER CORRUPTIESCHANDELEN ER IN NEDERLAND ? CASTELLS’ UITSPRAAK OVER CORRUPTIE INGEGEVEN DOOR GEBEURTENISSEN IN SPANJE WAREN ( ZIJN ) ER CORRUPTIESCHANDELEN ER IN NEDERLAND ? NRC-HANDELSBLAD PROBEERT SCHANDALEN TE SCHEPPEN MET ONTHULLINGEN OP ZATERDAG HYPOTHESE WEL TE STERK MISSCHIEN HOUDBAAR: ALS MEER WEDIJVER TUSSEN MEDIA , MEER OPBLAZEN VAN KLEINE KWESTIES

GEVOLG 1: UITKOMST VAN VERKIEZINGEN EEN STERKERE WEDIJVER OM DE GUNST VAN LEZERS, LUISTERAARS EN KIJKERS HEEFT ALS GEVOLG DAT PARTIJEN AAN MINSTENS ÉÉN VAN UITEINDE VAN HET POLITIEKE SPECTRUM MEER STEMMEN TREKKEN WU: OF AAN BEIDE UITEINDEN? UITSPRAAK NOG NIET PRECIES GENOEG !

GEVOLG 2: POLITIEKE ORGANISATIE EEN STERKERE WEDIJVER OM DE GUNST VAN LEZERS, LUISTERAARS EN KIJKERS HEEFT ALS GEVOLG DAT POLITIEKE PARTIJEN MINDER TE HERKENNEN ZIJN AAN HUN PROGRAMMA EN MEER HERKENBAAR AAN HET OPTREDEN VAN HUN LEIDERS WU : PROGRAMMA’S VALLEN TE ONDERSCHEIDEN, MAAR WAT VOOR SOORTEN OPTREDENS VAN LEIDERS ?

NAAR LEIDERS MET DE GAVE VAN HET WOORD EN AANSPREKENDE LICHAAMSTAAL THEORETISCHE AANVULLING : SOORTEN LEIDERS GEZIEN WEBER’S HYPOTHESEN OVER VORMEN VAN GEZAG : EEN VERSCHUIVING VAN LEIDERS DIE TRADITIE VERTEGENWOORDIGEN EN ZAKELIJK OPTREDEN NAAR LEIDERS MET DE GAVE VAN HET WOORD EN AANSPREKENDE LICHAAMSTAAL

GEVOLG 3: POLITIEKE ORGANISATIE EEN STERKERE WEDIJVER OM DE GUNST VAN LEZERS, LUISTERAARS EN KIJKERS HEEFT ALS GEVOLG DAT POLITIEKE BESLISSINGEN MINDER VAAK WORDEN GEVELD NA SPANNENDE DEBATTEN IN HET PARLEMENT EN MEER NA SPANNENDE TELEVISIEDEBATTEN WU: OF NA YOU-TUBE FILMPJES ?

GEVOLG 4 : WIJZE VAN REGEREN EEN STERKERE WEDIJVER OM DE GUNST VAN LEZERS, LUISTERAARS EN KIJKERS HEEFT ALS GEVOLG DAT PRESIDENTEN REGEREN DOOR MINDER DEBATTEN IN HET PARLEMENT EN MINDER PERSCONFERENTIES EN MEER DOOR GEREGISEERDE INTERVIEWS OP DE TELEVISIE

GEVOLG 5 : SAMENHANG STAAT EN SAMENLEVING EEN STERKERE WEDIJVER OM DE GUNST VAN LEZERS, LUISTERAARS EN KIJKERS HEEFT ALS GEVOLG DAT ???

ALTERNATIEF VOOR CASTELLLS’ LOGICA-VAN-DE-MEDIA-HYPOTHESE DE ARROGANTIE-VAN-DE-MACHT-HYPOTHESE WEDIJVER TUSSEN DE MEDIA HEEFT MISSCHIEN GROTE INVLOED OP ASPIRANT POLITICI MAAR ALS POLITICI AAN DE MACHT ZIJN , ZETTEN ZE DE MEDIA NAAR HUN HAND

TESAMEN MET DE BART-TROMP-PLUTOCRATIE-HYPOTHESE : IN EEN SAMENLEVING WAARIN POLITIEKE ZENDTIJD WORDT GEKOCHT HEEFT EEN RECHTSE KANDIDAAT VOORSPRONG OMDAT HET BEDRIJFSLEVEN ÉN RECHTSE KANDIDATEN GELD GEEFT EN ZENDERS FINANCIERT DIE RECHTS NIEUWS BRENGEN

OVER DE STEUN VAN DE AMERIKAANSE MEDIA VOOR DE REGERING VAN FRANK RICH 2006 The Greatest Story Ever Sold: The Decline and Fall of Truth from 9/11 to Katrina OVER DE STEUN VAN DE AMERIKAANSE MEDIA VOOR DE REGERING VAN GEORG W. BUSH OOK IN NEDERLAND : JOURNALISTEN ‘INGEBED’ MEE NAAR AFGHANISTAN

HET NIJMEEGSE SOCIOLOGIEONDERWIJS GEMcDONALDISEERD ? IN WELKE OPZICHTEN IS IN WELKE MATE HET NIJMEEGSE SOCIOLOGIEONDERWIJS GEMcDONALDISEERD ? IN HOEVERRE HEEFT DEZE McDONALDISERING NEGATIEVE EXTERNE EFFECTEN ?

TOEGIFT: IS DE THEMATIEK VAN DE ONBEDOELDE IRRATIONALE COLLECTIEVE GEVOLGEN NIEUW? NEEN

DURKHEIM HAD DIE THEMATIEK NEEN DURKHEIM HAD DIE THEMATIEK EEN HOGER ZELFDODINGCIJFER ALS ONBEDOELD GEVOLG VAN VRIJE MARKTEN

WEBER HAD DIE THEMATIEK NEEN WEBER HAD DIE THEMATIEK ECONOMISCHE GROEI ALS ONBEDOELD GEVOLG VAN VLIJT EN SPAARZAAMHEID INGEGEVEN DOOR EEN GODSDIENST MET EEN ACTIVISTISCH WERELDBEELD

BOURDIEU HAD DIE THEMATIEK NEEN BOURDIEU HAD DIE THEMATIEK DE ONDERWIJSEXPANSIE MOET DE SOCIALE MOBILITEIT VERGROTEN, MAAR DOET DAT NIET ALS DE WET OP STUDIEBEURZEN ER TOE LEIDT DAT ALLE KINDEREN, NIET ALLEEN KINDEREN UIT DE LAGERE KLASSEN, LANGER GAAN STUDEREN

ELIAS HAD DIE THEMATIEK NEEN ELIAS HAD DIE THEMATIEK ETIQUETTEBOEKJES ZIJN GELEIDELIJK AANGESCHERPT ZONDER VOOROPGEZET PLAN

MAAR SOMS GAAT HET BIJ DE KLASSIEKEN VAN DE SOCIOLOGIE NIET OM NEGATIEVE EXTERNE EFFECTEN MAAR OM ONBEDOELDE POSITIEVE GEVOLGEN