5-1 Copyright © 2005 Prentice-Hall Hoofdstuk 5 Ethische richtlijnen ontwikkelen Managementvaardigheden, 2/e editie door Phillip L. Hunsaker Copyright © 2005 Prentice-Hall

5-2 Copyright © 2005 Prentice-Hall Leerdoelen Je eigen ethische maatstaven ontwikkelen Het ethisch beleid van je organisatie analyseren Zakelijke situaties evalueren om te bepalen welke ethische stappen je moet ondernemen Een in ethisch opzicht positieve omgeving voor ondergeschikten scheppen

5-3 Copyright © 2005 Prentice-Hall Wat is ethiek? Ethiek Ethiek – de regels of principes van goed of fout gedrag

5-4 Copyright © 2005 Prentice-Hall Waarom is ethiek belangrijk voor managers? Beslissingen van managers de maatstaf zijn voor ondergeschikten en de toon helpen zetten voor de organisatie in haar geheel

5-5 Copyright © 2005 Prentice-Hall Waarom is ethiek belangrijk voor organisaties? Wandaden kunnen een organisatie te gronde te richten Reputatie van een organisatie Gedrag van managers tegenwoordig steeds kritischer gevolgd

5-6 Copyright © 2005 Prentice-Hall Waarom nadenken over ethiek? Verbetert de kwaliteit van het leven op werk Een een ethische reputatie goed voor het bedrijf is

5-7 Copyright © 2005 Prentice-Hall Hoe sterk is onze bedrijfsethiek? 25% van de werkende Amerikanen zeggen dat ze ooit zijn gevraagd of opgedragen iets te doen dat ze onethisch vonden Van degenen die zijn gevraagd, hebben 40% de onethische handeling ook daadwerkelijk verricht De meesten geloven dat ze de eisen die hun werk stelt met hun geweten kunnen verenigen

5-8 Copyright © 2005 Prentice-Hall Ethische dilemma’s? Vaak gaat het niet om de beslissing tussen goed en slecht of eerlijk en oneerlijk, maar om een keuze tussen twee goede dingen of het minste van twee kwaden

5-9 Copyright © 2005 Prentice-Hall Waarom ethische vragen vaak moeilijker zijn dan ze lijken Vaak is er geen enkel ‘juist’ antwoord beschikbaar Er zijn geen eenvoudige antwoorden De meningen verschillen als je voor een ethisch dilemma staat

5-10 Copyright © 2005 Prentice-Hall Hoe zul je je eronder voelen? (Peale en Blanchard) Is het legaal? Is het legaal? Overtreed ik de wet of het bedrijfsbeleid? Is het evenwichtig? Is het evenwichtig? Is het eerlijk voor alle betrokkenen, zowel op de korte als de lange termijn? Hoe zal ik erdoor tegen mezelf aankijken? Hoe zal ik erdoor tegen mezelf aankijken? Zal ik trots op mezelf zijn? Zou ik me prettig voelen als mijn beslissing in de krant werd gepubliceerd?

5-11 Copyright © 2005 Prentice-Hall Factoren die het ethisch gedrag van de manager beïnvloeden De eigenschappen van de persoon De cultuur van de organisatie De structuur van de organisatie Het belang van de kwestie De nationale cultuur

5-12 Copyright © 2005 Prentice-Hall De eigenschappen van de persoon Mensen die geen sterk moreel besef hebben, doen de verkeerde dingen als ze worden tegengehouden door regels, beleid, functie- beschrijvingen of strenge culturele normen die dergelijk gedrag ontmoedigen Ethische mensen kunnen worden gecorrumpeerd als de structuur en cultuur van een organisatie onethische praktijken toestaat of aanmoedigt

5-13 Copyright © 2005 Prentice-Hall Culturele factoren Winst-gaat-voor- allesmentaliteit Uitbuitings- mentaliteit Schone- schijnmentaliteit

5-14 Copyright © 2005 Prentice-Hall De structuur van de organisatie Een goede structuur: Continu aan herinnert wat ethisch is Iedereen berispt of straft die onethisch handelt

5-15 Copyright © 2005 Prentice-Hall Hoe kunnen organisaties ethisch gedrag stimuleren? Een betere selectie van personeel Een ethische gedragscode ontwikkelen

5-16 Copyright © 2005 Prentice-Hall Een ethische gedragscode ontwikkelen Cluster 1. Wees een betrouwbare medewerkers van de organisatie. 1.Houd je aan regels op het gebied van veiligheid, gezondheid en beveiliging. 2.Wees hoffelijk, respectvol, eerlijk en rechtvaardig. 3.Maak je niet schuldig aan gebruik van illegale drugs of alcohol. Cluster 2. Doe niets dat onwettig of onjuist is dat de organisatie kan schaden. 1.Doe je werk in overeenstemming met alle wetten. 2.Doe geen betalingen voor onwettige doelen. 3.Steekpenningen zijn verboden Cluster 3. Wees goed voor je klanten 1.Zorg ervoor dat je productadvertenties niet misleidend zijn. 2.Voer de jou toegewezen taken zo goed mogelijk uit. 3.Maak goederen en diensten van de hoogst mogelijke kwaliteit

5-17 Copyright © 2005 Prentice-Hall Hoe kunnen organisaties ethisch gedrag stimuleren? Geef leiding door een voorbeeld te stellen Stel realistische werkdoelen Bied een training ethiek aan Gebruik uitgebreide beoordelingsgesprekken Voer onafhankelijke sociale audits uit Stel medewerkers ethiek aan

5-18 Copyright © 2005 Prentice-Hall Wat jij als individu kunt doen Ontwerp je eigen ethische richtlijnen en besluitvormings- processen en pas die voor jezelf toe

5-19 Copyright © 2005 Prentice-Hall Waarom maken mensen slechte keuzes in ethische kwesties? 1.De betreffende persoon of organisatie is onvolwassen. 2.Economisch eigenbelang is overweldigend groot. 3.Speciale omstandigheden zijn belangrijker dan ethische overwegingen. 4.Mensen hebben niet geleerd hoe ze ethische beslissing moeten nemen. 5.Mogelijke beloningen zijn van groter belang dan mogelijke straf voor onethisch gedrag. 6.De overheersende houding is: ‘In oorlog, liefde en zakendoen is alles geoorloofd’. 7.De organisatie oefent veel druk uit om onethisch te handelen.

5-20 Copyright © 2005 Prentice-Hall Richtlijnen voor de ontwikkeling en toepassing van ethische wegwijzers Ken en begrijp het ethisch beleid van je organisatie Anticipeer op (on)ethische conflicten Denk na voordat je iets doet

5-21 Copyright © 2005 Prentice-Hall Richtlijnen voor de ontwikkeling en toepassing van ethische wegwijzers Stel jezelf ‘wat als’- vragen Vraag anderen om hun mening Pas op dat je niet geïsoleerd raakt Doe wat volgens jou in alle eerlijkheid juist is

5-22 Copyright © 2005 Prentice-Hall Ethisch screenen Verzamel de feiten Definieer wat de ethische kwesties zijn Stel vast welke partijen met de beslissing te maken krijgen Zoek uit wat de gevolgen zijn Denk na over je karakter en je integriteit Denk creatief na over alternatieven Ga op je intuïtie af Zorg ervoor dat je je beslissing kunt verdedigen