Behold, I tell you a mystery Dit is de aanhef van een aria uit Händels Messiah. Veel teksten van religieuze aard bevatten zg. ‘diepere lagen’. Je moet er naar graven om ze te bereiken. In de bijbel zegt Jezus: “Jullie heb ik de geheimen van het koninkrijk verteld, maar de mensen moeten het met gelijkenissen doen.” Bevat de christelijke boodschap geheimen? Krijgen we niet het hele verhaal te horen? Waar en hoe moeten we ‘graven’ om er grip op te krijgen? Sinds in 1945 de Nag Hammadi-geschriften werden gevonden (letterlijk opgegraven!), zijn we de bijbelse christelijke geschriften beter gaan begrijpen. Door onderzoek naar het ontstaan van het christendom is onze inhoudelijke kennis ervan enorm toegenomen. Verrassend is dat ook veel valt te ontdekken in teksten die zijn gebruikt door de grote componisten van onze muziekliteratuur en bij beeldende kunstenaars. Door de eeuwen heen is er bij kunstenaars, zoals schilders, dichters en componisten, diepere, intuïtieve kennis aanwezig geweest. Voor deze ‘mysteries‘ is de laatste tijd veel belangstelling. We zullen gaan kijken wat teksten die op muziek zijn gezet en afbeeldingen uit de kunst ons kunnen leren over de achtergronden van de christelijke dogma’s, zoals kruisiging, opstanding, vergeving van zonden, drie-eenheid (inclusief de zg. ‘Heilige Geest’), etc., zware dogma’s, die nog maar weinig mensen aanspreken. Toch gaat er een actuele boodschap achter schuil, die veel raakvlakken heeft met moderne psychologie en spiritualiteit, en zelfs met erotiek. Jos van den Enden NPB-Hardinxveld-Giessendam, 27 oktober 2009

Behold, I tell you a mystery We gaan: - diepere lagen zoeken in religieuze teksten en afbeeldingen, - bijbelse en buitenbijbelse teksten onderzoeken, - teksten bekijken uit de vocale muziek, - symbolen uit kunst en cultuur onder de loep nemen, - christelijke dogma’s bespreken, - een verband leggen met het seculiere leven.

Behold, I tell you a mystery We gaan er van uit dat: - de echte boodschap niet aan de oppervlakte ligt, - ons materiaal gebruikmaakt van symbolen en metaforen, - uit een warrig geheel toch iets op te maken valt, Pas op: religie en erotiek zijn nauw verbonden!

Behold, I tell you a mystery Als eerste voorbeeld een tekst van Huub Oosterhuis op muziek gezet door A. Oomen. Licht dat ons aanstoot in de morgen

Behold, I tell you a mystery In dit lied is licht een metafoor voor een kracht in de mens. (Waar onze kennis en/of uitdrukkingsvermogen tekortschieten gebruiken we metaforen of beeldspraak.)

Behold, I tell you a mystery Licht dat ons aanstoot in de morgen, voortijdig licht waarin wij staan. Koud, een voor een, en ongeborgen, licht overdek mij, vuur mij aan. Dat ik niet uitval, dat wij allen zo zwaar en droevig als wij zijn, niet uit elkaars genade vallen en doelloos en onvindbaar zijn. Huub Oosterhuis

Behold, I tell you a mystery Licht van mijn stad de stedehouder, aanhoudend licht dat overwint. Vaderlijk licht, steevaste schouder, draag mij, ik ben jouw kijkend kind. Licht, kind in mij, kijk uit mijn ogen of ergens al de wereld daagt waar mensen waardig leven mogen en elk zijn naam in vrede draagt. Huub Oosterhuis

Behold, I tell you a mystery Alles zal zwichten en verwaaien wat op het licht niet is geijkt. Taal zal alleen verwoesting zaaien en van ons doen geen daad beklijft. Veelstemmig licht, om aan te horen zolang ons hart nog slagen geeft. Liefste der mensen, eerstgeboren, licht, laatste woord van Hem die leeft. Huub Oosterhuis

Behold, I tell you a mystery Licht dat ons aanstoot in de morgen. Kan nog letterlijk licht zijn, maar ook figuurlijk. Licht overdek mij, vuur mij aan. Hier ga je al beeldspraak vermoeden. Licht, kind in mij, kijk uit mijn ogen. Dit is beslist figuurlijk: bewustwording. Liefste der mensen, eerstgeboren, licht, laatste woord van Hem die leeft. Hier wordt het religieus: licht is een ‘godskracht’ geworden.

Behold, I tell you a mystery Dan nu de ‘titelsong’: “Behold, I tell you a mystery” uit een aria uit The Messiah van Händel. De tekst is van Paulus (1e brief aan de Korinthiërs).

Behold, I tell you a mystery We shall not all sleep, But we shall all be changed, in a moment, in the twinkling of an eye, at the last trumpet. The trumpet shall sound and the dead shall be raised, incorruptible. Paulus, 1 Kor. 15

Behold, I tell you a mystery Als je alleen naar de bovenlaag kijkt denk je hierbij aan een eschatologische gebeurtenis (een mondiale ingreep door een goddelijke hand).

Behold, I tell you a mystery Op het eerste gezicht verwachtte Paulus dat hij en zijn tijdgenoten dit persoonlijk zouden meemaken. Een niet uitgekomen verwachting! In de diepere laag in zijn woorden vinden we iets anders.

Behold, I tell you a mystery De diepere laag in Paulus’ woorden is de bewustwording dat de geest belangrijker is dan het (vergankelijke) lichaam en dat je deze bewustwording al tijdens je leven kunt verkrijgen. Individueel of collectief? De goede zaak doet het laatste wensen. Maar de werkelijkheid is anders...

Behold, I tell you a mystery Dat de geest voor Paulus belangrijker is dan het lichaam blijkt uit een andere tekst van hem, op muziek gezet door Johann Sebastian Bach.

Behold, I tell you a mystery Uit motet “Jesu meine Freude” (BWV 227): Ihr aber seid nicht fleischlich, sondern geistlich, so anders Gottes Geist in euch wohnet. Wer aber Christi Geist nicht hat, der ist nicht sein. Paulus, Romeinen 8 De mens is een geestelijk wezen! (We kunnen gerust zeggen ieder mens, maar sommigen leven daar meer naar dan anderen.)

Behold, I tell you a mystery De kerkhistoricus Origenes (ca. 185-253) beschrijft drie soorten mensen: - In contact met de stof (hylisch) - In contact met de ziel (psychisch) - In contact met de geest (gnostisch) Hij vergelijkt de goede boodschap met een levend wezen met een lichaam, ziel en geest.

Behold, I tell you a mystery Origenes: (ca. 185-253) Het Evangelie heeft een lichaam, een ziel en een geest. De grote menigte ziet alleen het lichaam, dat is het uiterlijke verhaal, de historie. Wie het echter onderzoekend lezen … worden … geprikkeld tot een diepere kennismaking waardoor zij de ziel van het Evangelie ontdekken: de betekenis, het symbolische verhaal. Wie datgene, wat in het Evangelie beschreven wordt, zelf ervaart - wie wedergeboren is, begrijpt de geest van het Evangelie. Mellie Uylders, De psychologie van het christendom, blz. 74

Behold, I tell you a mystery Origenes: (ca. 185-253) Hylischi neigen ertoe de bijbelverhalen letterlijk te nemen. Psychischi zoeken de symbolische betekenis ervan. Gnostici zullen wij vanmiddag wel niet worden.

Behold, I tell you a mystery 1e Intermezzo “Et Resurrexit” uit de mis in b kl. van J.S. Bach 10 min.

Behold, I tell you a mystery Waarom bevat religieuze literatuur diepere lagen? Omdat: - De materie ‘van binnenuit’ komt. - Moeilijk onder woorden is te brengen. - Het vaak om kennis gaat die sowieso niet in woorden is uit te leggen. Het betreft dan gnosis, intuïtieve kennis.

Behold, I tell you a mystery Ook in de kunst zie je vaak diepere lagen. In dit schilderij kun je zien dat de personen symbool staan voor ‘iets’. Let op de blik in de ogen en de vogel in de hand van het kind . Madonna van Michiel Sittow

Behold, I tell you a mystery En in The Jesus Mysteries stellen Freke en Gandy: - Het vroege christendom bestond uit een groot aantal verschillende stromingen. Het was ‘veelkleurig’. - Deze stromingen hadden met elkaar gemeen dat zij ‘mysterie-godsdiensten’ waren, waarin het afleggen van een inwijdingsweg teneinde tot gnosis te komen, gebruikelijk was.

Behold, I tell you a mystery Een inwijdingsweg is te vergelijken met een ‘persoonlijk ontwikkelingstraject’. Een belangrijk aspect hierbij is: aan jezelf werken. Dit was al zo bij het orakel van Delphi. Het motto was: Ken jezelf!

Behold, I tell you a mystery De nieuwe persoonlijkheid wordt wel door een roos voorgesteld. Bijvoorbeeld in liederen/liedjes als: Er is een roos ontloken, en Knaapje zag een roosje staan. De nieuwe persoonlijkheid is als een geliefde die je wilt koesteren. Een erotisch aspect!

Behold, I tell you a mystery De nieuwe persoonlijkheid wordt ook voorgesteld door het pasgeboren kind Jezus of Horus. Maria of Isis staan dan symbool voor zuivere ziel.

Behold, I tell you a mystery In de aria Komm in meins Herzens Haus uit Cantate BWV 80 van Johann Sebastian Bach gaat het om een ‘verbeteringsproces’. Bovendien heeft de aria een duidelijk erotische lading.

Behold, I tell you a mystery Komm in mein Herzenshaus, Herr Jesu, mein Verlangen! Treib Welt und Satan aus Und lass dein Bild in mir erneuert prangen! Weg, schnöder Sündengraus!

Behold, I tell you a mystery 2e Intermezzo “Es stunden drei Rosen” van J. Brahms 20 min.

Behold, I tell you a mystery Es stunden drei Rosen auf einem Zweig, Schön ist der Sommer; Drauf sang eine Nachtigall anmutreich; Schön ist der Sommer! Und unter dem blühenden Rosenbaum, Da lag eine Feine in tiefem Traum; Der Ritter kam wohl durch den Wald, Mein Rößlein, was machst du so plötzlich Halt? Was schimmert Rotes durchs grüne Gras? Schön ist der Sommer; Als ob es Rosen in ihrer Pracht? Schön ist der Sommer! Was blinket daneben wie lichtes Gold? Es sind wohl Locken krausgekrollt; Die Feine liegt da ohn' Gewand - Wie sie der Himmel erschaffen hat.

Behold, I tell you a mystery Religie komt van het Latijnse woord ligiare (verbinden). Religie, opgevat als re-ligiare, betekent opnieuw verbinden. Bij veel religies is er de notie dat zielen losgeraakt zijn. De ziel is ‘gevallen’ en wil weer worden ‘verbonden’.

Behold, I tell you a mystery De zielen zijn ‘in de stof gevallen’. Hun ware natuur is geestelijk. Dit vormt de sleutel tot het ‘mysterie-christendom’ van de eerste eeuwen.

Behold, I tell you a mystery Dit is ook de diepere betekenis van het sprookje Assepoester. De ziel (vrouwelijk) is ‘in de stof gevallen’ en ontmoet haar grote liefde. Maar van te voren gaat zij zich mooi aankleden en opmaken.

Behold, I tell you a mystery Dit horen we in de Bach-cantate BWV 180. Schmücke dich, o liebe Seele, Laß die dunkle Sündenhöhle, Komm ans helle Licht gegangen, Fange herrlich an zu prangen; Denn der Herr voll Heil und Gnaden Läßt dich jetzt zu Gaste laden. Der den Himmel kann verwalten, Will selbst Herberg in dir halten.

Behold, I tell you a mystery De ziel krijgt een opknapbeurt, omdat de ‘heer’ komt inwonen: Schmücke dich, o liebe Seele, … Denn der Herr voll Heil und Gnaden Läßt dich jetzt zu Gaste laden. Der den Himmel kann verwalten, Will selbst Herberg in dir halten.

Behold, I tell you a mystery Maar wie is die ‘heer’ die komt inwonen? Het is de Geest. Weet gij niet dat gij een tempel Gods zijt en Gods geest in u woont? Paulus, 1. Kor. 3

Behold, I tell you a mystery In het koraal dat volgt horen we: Jesu, wahres Brot des Lebens, ... Laß mich durch dies Seelenessen Deine Liebe recht ermessen, Conclusie: De Geest voedt de ziel. Dit gaat nog steeds op: Vergelijk het met ‘geestelijke ontplooiing’. Of - als tegengestelde - ‘geestdodend werk’.

Behold, I tell you a mystery Beschrijvingen van Jezus die hem als de Geest identificeren: Licht der wereld Levensenergie Brood des Levens ‘Voedsel’ voor de ziel Ware wijnstok Iedere ziel ‘leunt’ op de geest

Behold, I tell you a mystery Beschrijvingen van Jezus die hem als de Geest identificeren: Weg, waarheid en leven Het meta-physische Ware lichaam Idem dito

Behold, I tell you a mystery 3e Intermezzo “Ave verum corpus” van William Byrd door de King’s Singers Pauze 25 min.

Behold, I tell you a mystery We komen nu bij een paar belangrijke vragen. Wat is geest? Wat is ziel? Wat is het verschil tussen geest en ziel? We zullen aan de huidige tijd aangepaste definities proberen te formuleren, maar ook teruggrijpen op gedachten uit het Hermetisme.

Behold, I tell you a mystery Wat is geest? Geest, of dé Geest, is de ‘ruimte’ waarin het denken, voelen en willen plaatsvinden. De geest is een soort ‘reactorvat’ dat het (be)denken mogelijk maakt en tegelijkertijd het product ervan bevat. Het denken, voelen en willen van alle mensen bij elkaar - en nog veel meer - wordt de kosmische Geest genoemd. Dit is een gedachte uit het hermetisme. Het product van dit ‘reactorvat’ wordt het Al genoemd: de inhoud van het ‘vat’, alle concepten, alle mogelijkheden.

Behold, I tell you a mystery Dit komt overeen met Plato’s ideeënwereld. idee 8 idee 2 idee 6 idee 1 idee 9 idee 3 idee 4 idee 7 idee 5 Idee is synoniem met concept. Het Al omvat alle ideeën. De Geest is het idee achter de ideeën.

Behold, I tell you a mystery In het Corpus Hermeticum wordt over de Geest gesproken als over een persoon: “Het is zijn wezen van alles zwanger te zijn en alles te maken. …Want er bestaat niets in heel deze Kosmos, wat hij zelf niet is. Hij is zelf zowel wat bestaat als wat niet bestaat. Het bestaande heeft hij immers zichtbaar gemaakt, het niet- bestaande heeft hij in zichzelf besloten.” De Geest brengt alle concepten voort. Sommige worden ‘gematerialiseerd’, zichtbaar gemaakt, andere blijven (vooralsnog) in geestelijke vorm.

Behold, I tell you a mystery Wat zit er zoal in de ideeënwereld? - natuurwetten (E=mc2) - wiskunde (2+2=4) - sociale wetmatigheden (onderdrukking=opstand) - enz., enz. Maar ook: - gebruiksvoorwerpen (mes) - zielen (Jos van den Enden)

Behold, I tell you a mystery Wat is ziel? Ziel is het wezenlijke van iets of iemand. Synoniemen voor ziel zijn: identiteit, karakter, sfeer. (Moderne uitdrukking: soul searching = je identiteit zoeken) Puttend uit het Al wordt een ziel gevormd. Het Al is zelf eigenlijk ook een ziel (de Wereldziel), maar dan met een ‘totaalpakket’ van alle eigenschappen. Ieder wezen en object heeft een ziel, nl. datgene wat het beschrijft (in niet-stoffelijke termen), de informatie erover.

Behold, I tell you a mystery Wat is in deze visie precies het verschil tussen geest en ziel? De geest (pneuma) is het onstoffelijke dat levende en dode objecten gemeenschappelijk hebben. De ziel (psyche) is het onstoffelijke dat specifiek is voor het levende of dode object. Het gaat dus om het verschil tussen de generieke (algemene) en de specifieke eigenschappen.

Vergelijk de geest en ziel van een mens met een computer: Behold, I tell you a mystery Vergelijk de geest en ziel van een mens met een computer: input output programma gegevens prikkel response geest ziel

Behold, I tell you a mystery Symbolen voor geest (essentie) en ziel (substantie): William Bouguereau: Eros en Psyche geest ziel man vrouw bruidegom bruid staand liggend buiten binnen links rechts licht donker vuur water lucht aarde

Behold, I tell you a mystery In een afbeelding uit de vrijmetselarij vinden we geest (staand) en ziel (liggend) als symbolen uit de alchemie terug. Samengevoegd maken ze van de ruwe steen de bewerkte steen, de ‘lapis’, waarmee je het (symbolische) goud kan maken.

Behold, I tell you a mystery De symbolen voor geest en ziel vormen samen het plusteken voor optellen, oorspronkelijk het samengaan van het mannelijke en het vrouwelijke, een beleving van het Mysterie (waarover later).

Behold, I tell you a mystery Geest en ziel hebben een intieme relatie: William Bouguereau: Eros en Psyche Eros (levensdrift) en Psyche (ziel)

Behold, I tell you a mystery Het erotische aspect van religie komt opnieuw tot uiting in deze aria uit de Mattheüs Passion: Ich will dir mein Herze schenken, Senke dich mein Heil hinein ... Ich will mich in dir versenken ... Dit wordt genoemd: de wederkerige toenadering, een erotisch getint, religieus begrip. “Ik in u en U in mij.”

Behold, I tell you a mystery Nu we meer weten over de geest en de ziel wordt de symbolische betekenis van verhalen duidelijk: Verhaal Symboliseert Geboorte uit een maagd Nieuwe persoonlijkheid (ziel) Water in wijn veranderd De geest wordt bij de ziel gebracht Spijziging 5000 mensen De geest voedt vele zielen Lopen over het water De geest ‘temt’ de ziel Duiveluitdrijving Maria M. De geest redt de gevallen ziel Rijden op een ezel De geest is meester over de (lage) ziel Reinigen van de tempel De geest reinigt ziel (en lichaam)

Behold, I tell you a mystery 4e Intermezzo “Aqua de beber” van Antônio Carlos Jobim 40 min.

Behold, I tell you a mystery We komen nu op de belangrijkste episode uit het verhaal van de geestmens Jezus: kruisiging, dood en opstanding. Daarvoor gaan we eerst luisteren naar een aria uit Johann Sebatian Bach’s Mattheüs Passion. Pas in de allerlaatste aria wordt de symbolische betekenis van het verhaal duidelijk. Het is de bas-aria Mache dich mein Herze rein, die gaat over de graflegging (door Joseph van Arimatea).

Behold, I tell you a mystery Mache dich mein Herze rein, Ich will Jesu selbst begraben. Denn er soll nunmehr in mir Für und für Seine süße Ruhe haben. Welt, geh aus, laß Jesum ein!

Behold, I tell you a mystery Mache dich mein Herze rein, De ziel wordt gereinigd. Denn er soll nunmehr in mir Für und für Seine süße Ruhe haben. De geest vindt rust in de ziel. Welt, geh aus, laß Jesum ein! De wereld (de kosmos, de stof) wordt overwonnen. De ‘verlossing’ vindt plaats.

Behold, I tell you a mystery Bij het sterven van Jezus scheurt het voorhang van de tempel. Volgens Josephus was op het voorhang van de tempel een afbeelding van de sterrenhemel aangebracht. De stof (kosmos) wordt overwonnen. Dit herinnert aan de uitspraak: “Ik heb de wereld overwonnen.”

Behold, I tell you a mystery Alles heeft een symbolische betekenis. - Het kruis - Het sterven - De graflegging - De opstanding - De hemelvaart - De uitstorting van de ‘Heilige Geest’

Behold, I tell you a mystery Het Egyptische ankh is symbool van het leven. Niet van lijden en sterven.

Behold, I tell you a mystery Het christelijke kruis is uitgelegd als symbool van de eenwording (heelwording), ook seksueel. staand vrouw liggend man

Behold, I tell you a mystery Het kruis symboliseert de eenwording van geest en ziel. De geest : mannelijk, staand De ziel : vrouwelijk, liggend De cirkel die je soms ziet, focust op de eenwording of de heelwording.

Behold, I tell you a mystery Maar is ook symbool van de stof, vuur lucht water aarde verbonden met de vier elementen...

Maar is ook symbool van de stof, Behold, I tell you a mystery Maar is ook symbool van de stof, noord west oost zuid en de vier windstreken.

Behold, I tell you a mystery Het nagelen van Jezus aan het kruis beeldt uit dat de Geest (op wrede wijze) aan de stof werd gebonden. Plato (427-347 v.Chr.): De zoon van God werd gekruisigd in de kosmos. Johannes (100 n.Chr.): Het Woord is vlees geworden.

Behold, I tell you a mystery De graflegging van Jezus in een grot symboliseert dat de geest in de stof wordt begraven. De grot is een verwijzing naar de grot van Plato waarin de zielen slechts een glimp van de werkelijkheid (de ‘waarheid’), in de vorm van schaduwen op de muur, ontwaren. In sommige verhalen wordt Jezus tevens in een grot geboren.

Behold, I tell you a mystery Matthias Grünewald Als de kruisiging van Jezus symboliseert dat de geest in de stof is gevallen, dan symboliseert de opstanding dat de geest zich weer van de stof losmaakt. En met wat een kracht in dit altaarstuk!

Behold, I tell you a mystery Maria Magdalena is symbool van de ziel. Zij is nauw betrokken bij de kruisiging en de opstanding.

Behold, I tell you a mystery Vergeving van zonden. - Hoe kan Jezus’ kruisdood zonden wegnemen? - Is dit zware dogma te rijmen met de hier neergezette gedachten? - Denkt men bij ‘zonden wegnemen door een offer’ niet te veel in de lijn van tempeloffers, die mensen in het reine brachten met de godheid?

Behold, I tell you a mystery Vergeving van zonden. - Wordt ook wel verlossing genoemd. - Heeft hele oude papieren: denk aan iemand die zich opoffert als de groep in gevaar is. De groep is verlost van het gevaar. - De graankorrel die als korrel vergaat. - Een soldaat (of terrorist) die sterft voor een ideaal; martelaarschap. - Een moeder die zich figuurlijk opoffert voor haar kinderen.

Behold, I tell you a mystery Belangrijk is dat het woord zondigen, zowel in het Hebreeuws als het Grieks, uit de boogsport komt en betekent: Het doel missen, falen. Dit falen is onvermijdelijk verbonden met de beperkingen van de stof. Ga je meer de nadruk leggen op geestelijke zaken en minder op stoffelijke, dan wordt het falen een steeds kleinere last. Na een ‘initiatie’ (studie/voorbereiding) maak je ook minder fouten. Een beslissing die je goed hebt overdacht is nooit ‘fout’.

Behold, I tell you a mystery In het motet Jesu meine Freude (BWV 227) wordt gezegd dat iemand die op de geest is gericht, in plaats van op de stof (het vlees), niet ‘verdoemd’ is: Es ist nun nichts Verdammliches an denen, die in Christo Jesu sind, die nicht nach dem Fleische wandeln, sondern nach dem Geist. In hedendaagse taal: Heb je naar je geweten (ethisch) gehandeld, dan valt je niets te verwijten.

Behold, I tell you a mystery Lijden-sterven-opstanding Traditionele symboliek: - de levenscyclus (seizoenen, generaties) - een ritueel voor een initiatie in een nieuwe levensstijl vaak figuurlijk (opnieuw beginnen, ‘zonden’ afleggen) soms letterlijk nagespeeld (‘opwekking’ van Lazarus!) - geestelijke zaken overtreffen/overwinnen stoffelijke - een voorbereiding op de dood ‘afzien’ in dit leven t.b.v. het ‘hiernamaals’

Behold, I tell you a mystery Lijden-sterven-opstanding Maar ook in hedendaagse situaties: - een persoonlijk ontwikkelingstraject - opklimmen uit een ‘diep dal’ (b.v. na ziekte) - een bevalling (lijden om een nieuw leven voort te brengen) - studie of training afronden (hard werken, dan bekroning) - iets achter je laten (conflict, slechte gewoonte, werk)

Behold, I tell you a mystery Lijden-sterven-opstanding Samenvattend: er is steeds een bepaald patroon herkenbaar dat doorlopen wordt om ‘ergens te komen’, een patroon van inspanning (vaak tot het uiterste), waarna de bekroning volgt.

Behold, I tell you a mystery Uitstorting van de Heilige Geest (Pinksteren) Het gaat om enthousiast (= ‘in god’) zijn. Het gaat om religieuze ‘extase’. Het gaat om vernieuwing van het leven.

Behold, I tell you a mystery Heilige Geest hoort bij de Drieëenheid die bestaat uit: Vader (Mysterie) Zoon (Wereldgeest) Heilige Geest (Wereldziel) Zoon is de mannelijke, Heilige Geest de vrouwelijke kant van het Mysterie

Behold, I tell you a mystery Eerst is er de dualiteit, zoals we gezien hebben: geest - ziel man - vrouw staand - liggend rechts - links enz.

Behold, I tell you a mystery Drieëenheid Het begrip ‘drieëenheid’ is veel ouder dan het christendom. “Volgens Pythagoras begon de schepping bij de splijting van het oerelement (1) en liep via de geslachtelijke dualiteit (2) en de voortplanting in de ruimte (3) naar de voltooiing in de stof, de elementen (4). ” (Symbolen en hun betekenis)

Behold, I tell you a mystery Drieëenheid Na bewustwording van de dualiteit (hoog - laag, licht - donker) ontstond een bewustwording dat begrippen eigenlijk drieledig zijn. Zo hoort bij oud en jong ook volwassen. Er is altijd een toestand tussen de dualiteiten in!

Behold, I tell you a mystery Drieëenheid Men ontdekte dat veel zaken in de natuur drievoudig zijn: 3 dimensies: lengte, breedte en hoogte 3 hoofdgroepen: dieren, planten, mineralen 3 aggregatietoestanden: vast, vloeibaar, gasvormig 3 componenten in de mens: lichaam, ziel en geest

Behold, I tell you a mystery 5e Intermezzo “Et incarnatus est” uit de mis in b kl. van J.S. Bach 55 min.

Behold, I tell you a mystery We sluiten af: Geest en ziel horen bij elkaar en kunnen niet zonder elkaar. Religie kan niet zonder dit besef. Hoe was het ook al weer? De geest (pneuma) is het onstoffelijke deel dat levende en dode objecten gemeenschappelijk hebben. De ziel (psyche) is het onstoffelijke deel dat specifiek is voor het levende of dode object.

Behold, I tell you a mystery We sluiten af: Zielen hebben de Geest als hun gemeenschappelijke natuur, d.w.z.: Als mensen zich van hun gemeenschappe- lijke natuur bewust zijn, zullen zij elkaar en de wereld beter behandelen.

Geest en (Wereld)ziel komen voort uit het: ... Behold, I tell you a mystery We sluiten af: Geest en (Wereld)ziel komen voort uit het: ... Mysterie Geest Ziel (Het Mysterie is zoiets als het heelal vóór de ‘big bang’.)

Behold, I tell you a mystery We sluiten af: De ‘ene’ Wereldziel valt uiteen in ‘vele’ zielen, alle ‘nakomelingen’ van het geheel. Mysterie Geest Ziel Mysterie Geest Ziel Mysterie Geest Ziel Mysterie Geest Ziel Mysterie Geest Ziel

Zielen moeten zich weer verbonden weten met het geheel. Behold, I tell you a mystery We sluiten af: Zielen moeten zich weer verbonden weten met het geheel. Mysterie Geest Ziel Mysterie Geest Ziel De ‘nakomelingen’ moeten gaan beseffen dat hun wezen (essentie/geest) samenvalt met de Geest.

Behold, I tell you a mystery Hier ligt een taak voor de Geest: Licht, kind in mij, kijk uit mijn ogen of ergens al de wereld daagt waar mensen waardig leven mogen en elk zijn naam in vrede draagt. Huub Oosterhuis

Behold, I tell you a mystery We gaan luisteren naar Ave verum corpus van William Byrd. Het is het verhaal van jezelf.

Behold, I tell you a mystery Ave verum corpus Natum de Maria virgine. Vere passus immolatus In cruce per homine. Cujus latus perforatus, Unda fluxit aqua et sanguine. Esto nobis prejustatum In mortis examine. O dulcis, o pie, O Jesus, fili Mariae. Miserere mei. The King’s Singers Amen.

Behold, I tell you a mystery Appendix

Behold, I tell you a mystery Een paar moeilijkere termen die Jezus met de geest identificeren : Christus Eerst- of Eniggeborene Verlosser (van ‘zonden’) Het Woord (Logos) Zoon van God Lam Gods

Behold, I tell you a mystery Christus: Christus of Chrestos betekent: de meest geschikte Dit wordt vaak uitgelegd als de meest geschikte voor het koningschap. Maar het is veel logischer om het uit te leggen als de meestgeschikte huwelijkspartner of bruidegom, zeker in een tijd dat de vader de partner voor zijn dochter uitkoos. Aan het einde van het bijbelboek Openbaring zeggen de Geest en de Bruid (ziel): “Kom,” en gaan de gelukzalige toestand (de bruidskamer, het koninkrijk) binnen.

Behold, I tell you a mystery Eerst- of enig geborene: Genitum, non factum (ontwikkeld, niet gemaakt) De geest was altijd al latent aanwezig, maar is op een bepaald moment tot ontwikkeling gebracht, d.w.z actief geworden.

Behold, I tell you a mystery Verlosser (van ‘zonden’): Verlossing was voor veel slaven een krachtige ‘oneliner’. Zondigen komt uit de boogsport en betekent: het doel missen, falen. Dit relativeert het ‘zondigen’. Vergeving was een omslag in het denken die de spiraal van vergelding (oog om oog, tand om tand) doorbrak.

Behold, I tell you a mystery Het Woord (Logos): Een verhalenverteller kan iemand door het woord ‘in de geest’ meevoeren.

Behold, I tell you a mystery Het Woord (Logos): In het oude Egypte zag men het Woord als het bewustzijn van God waarmee hij (Ptah) de wereld schiep. De monade brengt de dyade voort. Een mond, maar ook een vis

Behold, I tell you a mystery Het Woord (Logos): (De hele noot in de muziek is hiervan afgeleid.) Een geopende mond - zingen.

Behold, I tell you a mystery Het Woord (Logos): De naam van de god van Mozes is JHWH. De eerste persoon van het werkwoord ‘zijn’ - ik ben - in de causatief (veroorzakende wijs). Vertaling: Ik veroorzaak het zijn of ik dóé zijn.

Behold, I tell you a mystery Het Woord (Logos): Het Woord van God is het ‘verhaal’ waarmee God onze werkelijkheid schept. Zoals dromen ‘s nachts een werkelijkheid scheppen, schept God’s ‘droom’ de werkelijkheid als we wakker zijn.

Behold, I tell you a mystery Zoon van God: Hetzelfde als het Woord van God. Gods ‘bewustzijn’.

Behold, I tell you a mystery Lam Gods: Je denkt het eerst aan Jezus’ onschuld en zachtmoedigheid. Maar het is ook een verwijzing naar het (nieuwe) leven dat overwint, en als zodanig symbool van de geest.

Behold, I tell you a mystery We zien Hildegard von Bingen. Zij heeft een visioen. We zien de Vader (mysterie) enigszins buiten het kunstwerk. We zien: Vuur (zoon/geest) Water (ziel) Lucht (pneuma) Aarde (lichaam)

Behold, I tell you a mystery Paulus identificeert Christus met de Geest (ethisch appèl) Ons leven wordt immers niet langer beheerst door onze eigen natuur, maar door de Geest. Wie zich door zijn eigen natuur laat leiden is gericht op wat hij zelf wil, maar wie zich laat leiden door de Geest is gericht op wat de Geest wil. Wat onze eigen natuur wil brengt de dood, maar wat de Geest wil brengt leven en vrede. Onze eigen wil staat vijandig tegenover God, want hij onderwerpt zich niet aan zijn wet en is daar ook niet toe in staat. Wie zich door zijn eigen wil laat leiden, kan God niet behagen. Maar u leeft niet zo. U laat u leiden door de Geest, want de Geest van God woont in u. Iemand die zich niet laat leiden door de Geest van Christus behoort Christus ook niet toe. Als Christus echter in u leeft, bent door de zonde weliswaar sterfelijk, maar de Geest schenkt u leven, omdat u door God als rechtvaardigen bent aangenomen. Want als de Geest van hem die Jezus uit de dood heeft opgewekt in u woont, zal hij die Christus heeft opgewekt ook u die sterfelijk bent, levend maken door zijn Geest die in u leeft. Romeinen 8

Behold, I tell you a mystery Paulus identificeert Christus met de Geest (ethisch appèl) Weet u niet dat uw lichaam een deel is van het lichaam van Christus? … wie zich met de Heer verenigt wordt met hem één geest. … weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de heilige Geest, die in u woont en die u ontvangen hebt van God ... 1 Korintiërs 6 Er is één God, de Vader, uit wie alles is ontstaan en voor wie wij zijn bestemd, en één Heer, Jezus Christus, door wie alles bestaat en door wie wij leven. 1 Korintiërs 8 Welnu, met de Heer wordt de Geest bedoeld, en waar de Geest van de Heer is, daar is vrijheid. 2 Korintiërs 3 Wij apostelen zijn net als Christus zwak, maar u zult merken dat wij net als hij leven door Gods kracht. … U weet toch van uzelf dat Jezus Christus in u is? 2 Korintiërs 13

Behold, I tell you a mystery Paulus identificeert Christus met de Geest (ethisch appèl) Wie Christus Jezus toebehoort, heeft zijn eigen natuur met alle hartstocht en begeerte aan het kruis geslagen. Wanneer de Geest ons leven leidt, laten we dan ook de richting volgen die de Geest ons wijst. Galaten 5 [Eerst wordt in een hymne Christus als de Logos neergezet. Dan wordt gesproken over] hoe glorierijk dit mysterie is voor alle volken. Christus is in u, hij is uw hoop op goddelijke luister. Kollossenzen 1 Christus, in wie alle schatten van wijsheid en kennis verborgen liggen. … in hem is de goddelijk volheid lichamelijk aanwezig, en omdat u één bent met hem … bent u ook van die volheid vervult. Kollossenzen 2 U bent immers gestorven, en uw leven ligt met Christus verborgen in God. En wanneer Christus, uw leven, verschijnt, zult ook u, samen met hem, in luister verschijnen. 2 Korintiërs 13

Behold, I tell you a mystery Zg. termijnuitspraken: De bijbelschrijver Mattheüs laat zijn hoofdpersoon, Jezus, zeggen: “Jullie zullen de steden van Israel niet hebben bereikt voordat de Zoon des mensen verschijnt.” (hoofdstuk 10) en verderop: “Het evangelie moet worden gebracht aan alle volken, en dan komt het einde.” (hoofdstuk 24) (Je zou hieruit kunnen opmaken dat het tijdstip van de komst van ‘het koninkrijk’ opschuift. Dat is het gevolg als je uitspraken al te letterlijk neemt…)

Behold, I tell you a mystery Theologische algebra: God = Geest Geest = Liefde God = Liefde