LEREN OMGAAN MET MEERTALIGHEID IN HET BASISONDERWIJS IN DE VLAAMSE RAND- EN TAALGRENSGEMEENTEN Ervaringen uit het Rand & Taal- evaluatieonderzoek

Verloop van de lezing Het Rand & Taal-project Het Rand & Taal-onderzoek Resultaten m.b.t. meertaligheid Aanbevelingen

Het Rand & Taal-project Laatste decennium: versnelde instroom van niet-Nederlandstalige jonge gezinnen vanuit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aantal leerlingen met thuistaal niet- Nederlands stijgt: Schooljaar KleuteronderwijsLager onderwijs Vlaamse Rand36%28% Vlaams Gewest15%12% Brussels Hoofdstedelijk Gewest 70%68%

Het Rand & Taal-project schooljaar : extra lesuren Thuistaal Niet-Nederlands/TNN-uren voor scholen in 19 gemeenten in de Vlaamse rand en in de taalgrensgemeenten doelstelling versterken taalvaardigheidsonderwijs Nederlands  eventuele leerachterstand tegengaan  versterken van de Vlaamse identiteit van de scholen

Het Rand & Taal-project vzw Samenwerkingsverband Netgebonden Pedagogische Begeleidingsdiensten (SNPB) Ondersteuning voor scholen via het R&T- project Focus op spreek- en luistervaardigheid bij overgang van kleuter- naar lager onderwijs

Het Rand & Taal-project Doelstelling schoolniveau: verhogen van het beleidsvoerend vermogen van scholen om taalbeleid te creëren waarin rekening gehouden wordt met diversiteit leerlingen Doelstelling leerkrachtniveau: inzicht en vaardigheden van leerkrachten verhogen om met nieuwe maatschappelijke realiteit om te gaan Doelstelling leerlingniveau: verhogen van de taalvaardigheid van leerlingen in de Vlaamse rand

Het Rand & Taal-project 122/128 scholen intensief schoolspecifiek traject 4 jaar begeleider per school

Het Rand & Taalonderzoek Uitvoerders Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven) Onderzoeksgroep EduBROn (UA) Onderzoeksvragen Invulling TNN-uren? Invulling R&T-begeleiding? Beleidsvoerend vermogen om taalbeleid uit te tekenen veranderd? Vaardigheden, opvattingen, motivatie en inschatting van eigen doelmatigheid van leerkrachten m.b.t. taalonderwijs in meertalige context veranderd? Luister- en spreekvaardigheid van leerlingen?

Methodologisch kader: CIPO-model

Methodologie Longitudinaal multimethod-design kwalitatieve component (procesevaluatie) casestudies in 4 scholen semi-gestructureerde interviews klasobservaties kwantitatieve component (productevaluatie) survey toetsafname volgens multi-cohort design

Verschillende fases Rand & Taal-onderzoek

Resultaten Motivatie van leerkrachten om te werken in een meertalige context  vormen van 'willen' (autonome motivatie) scoren hoger dan vormen van 'moeten' (gecontroleerde motivatie) Omgaan met een groeiende groep anderstalige leerlingen binnen TVO  'rouwproces': oude manier van lesgeven werkt niet meer

Resultaten Talig klimaat in de klas en op school  leerkrachten worden 'milder' in hun opvattingen t.o.v. thuistaal

Resultaten Dit wordt niet weerspiegeld in de klaspraktijk  andere talen dan het Nederlands hebben geen plaats in de klas  uitzonderingen welbevinden bij jonge kleuters en anderstalige nieuwkomers kapstok voor het verwerven van het Nederlands en het begrijpen van leerstof

Resultaten Oudercommunicatie

Resultaten Grote verschillen tussen scholen en binnen schoolteams  hoe dichter bij Brussel, hoe verhitter discussie  onderscheid Franstalige autochtone ouders en anderstalige allochtone ouders  praktische problemen met tolken  problemen met lessen Nederlands Discrepantie tussen denken en doen  pragmatische omgang

Resultaten Ouderbetrokkenheid  meer initiatieven in de klas en op school Buurtbetrokkenheid  meer samenwerking met lokale initiatieven om het Nederlands bij kinderen te stimuleren R&T-begeleiding minste invloed op omgaan met thuistaal en oudercommunicatie

Resultaten

Leerlingresultaten invloed van achtergrondkenmerken van kinderen  opleidingsniveau moeder  thuistaal Nederlandstalig en tweetalig Nederlands/Frans significant beter dan Franstalig en anderstalig Franstalige kinderen significant hogere spreekangst

Aanbevelingen rond omgaan met meertaligheid Breed maatschappelijk debat Meta-evaluatie van bestaande initiatieven Mythes over anderstaligheid en meertaligheid doorprikken op basis van relevant wetenschappelijk onderzoek Thuistaal als steiger voor leren inbouwen Op diverse manieren positief leren omgaan met thuistalen van kinderen Behoeftengerichte cursussen NT2 voor ouders verder uitbouwen Gelegitimeerde meertalige onderwijsinformatie voor ouders

Contactgegevens Mieke Devlieger Centrum voor Taal en Onderwijs Blijde Inkomststraat 7 bus Leuven